Cây xương rồng giữa rừng hoa

Bích Tuyền (10) trong một pha tấn công trận chung kết AVC Challenge Cup 2024. Ảnh: AVC

Lựa chọn sự im lặng để đương đầu với thử thách, Nguyễn Thị Bích Tuyền trở lại đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam với tâm thế vững vàng cùng màn trình diễn vô cùng xuất sắc cả về chuyên môn lẫn bản lĩnh thi đấu.

Những chiến công ấn tượng

Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đã chiến thắng thuyết phục 3-0 trước Kazakhstan để giành chức vô địch AVC Challenge Cup 2024. Danh hiệu này giúp bóng chuyền nữ Việt Nam xác lập kỷ lục 2 lần liên tiếp vô địch AVC Challenge Cup, đồng thời lần đầu tiên trong lịch sử vươn lên vị trí 36 thế giới.

Pha ghi điểm đạt tốc độ 107 km/h của Nguyễn Thị Bích Tuyền trước đội tuyển Bỉ ngày 7/7 tại FIVB Challenger Cup 2024 đã vào top 5 cú đập bóng nhanh của thế giới bóng chuyền nữ. 4 vị trí dẫn đầu, theo thống kê của trang chủ Olympics, gồm: Paola Egonu (Italy), 112,7 km/h trận với Brazil năm 2022; Tijana Boskovic (Serbia), 110,3 km/h trong trận đấu Thổ Nhĩ Kỳ năm 2021; Kieran Van Ryk (Canada), 108,1 km/h trong trận gặp Mỹ năm 2021; Tijana Boskovic (Serbia), 107,5 km/h trước Nga năm 2021.

Trước đây, các vị trí của bóng chuyền nữ Việt Nam có được đều nằm ngoài top 40 thế giới. Ngoài ra, chức vô địch giải đấu diễn ra tại Bahrain cũng đánh dấu sự tiến bộ ấn tượng của bóng chuyền nữ Việt Nam, bởi bóng chuyền nữ Kazakhstan hiện xếp hạng 4 châu Á, sau Trung Quốc, Nhật Bản và Thái Lan.

Trong hành trình lịch sử, đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đến AVC Challenge Cup 2024 với mất mát lớn về nhân sự. Chủ công Trần Thị Thanh Thúy không thể thi đấu do chấn thương. Mặc dù vậy, sự vắng mặt của chủ công mang biệt danh “khủng long” này đã mở ra cơ hội cho một gương mặt đặc biệt khác, có đẳng cấp tương đương.

Đó là Nguyễn Thị Bích Tuyền. Trong trận thắng Kazakhstan (vòng bảng), Bích Tuyền ghi tới 30 điểm và trở thành vận động viên đầu tiên tạo ra kỷ lục về số điểm mà một cầu thủ ghi được trong một trận tại AVC Challenge Cup 2024 cũng như lịch sử giải đấu này đến nay.

Bích Tuyền được đào tạo, thi đấu ở các vị trí chủ công và phụ công. Tuy nhiên, tại AVC Challenge Cup 2024, vận động viên cao 1m88 này được bố trí đánh ở vị trí trái sở trường – đối chuyền, trong khi đòi hỏi cũng như trách nhiệm của vị trí này rất lớn.

Với vai trò mới, một mình tuyển thủ sinh năm 2000 đã ghi tới 114 điểm, số điểm cao nhất mà một tuyển thủ nữ Việt Nam đạt được tại giải. Những cú đập của Bích Tuyền được ví như “búa máy” với tầm bật đà lên đến 3m13 khiến cho đối phương không thể cản nổi, giúp đội tuyển Việt Nam vượt qua những thời khắc khó khăn, như ván 2 và 3 trận chung kết AVC Challenge Cup 2024.

Để phần nào hình dung tầm bật đà “khủng khiếp” của Bích Tuyền thì hãy nhìn sang thông số về những pha bật cao nhất lịch sử bóng đá thế giới. Theo ghi nhận đến nay, vị trí số 1 thuộc cầu thủ Cristiano Ronaldo.

Vào tháng 3/2013, siêu sao người Bồ Đào Nha thực hiện pha bật nhảy lên tới 2m93 ghi bàn thắng giúp Real Madrid hòa Man Utd với tỷ số 1-1 trong trận lượt đi tại vòng 1/8 Cúp C1 mùa 2012 - 2013. Tất nhiên, lợi thế của Bích Tuyền là cô còn có chiều dài của cánh tay khi nhảy đập, song các thông số khác thì nữ tuyển thủ Việt Nam bất lợi hơn các cầu thủ nam tầm thế giới rất nhiều.

Trong 5 trận đấu tại AVC Challenge Cup 2024, Bích Tuyền ở vị trí đối chuyền gần như đáp ứng tất cả những đòi hỏi cần thiết, như vai trò chủ công, tấn công từ hàng phía trước và hàng phía sau, chuyền bóng và phòng ngự trên lưới, đặc biệt cả trọng trách ngăn chặn các pha bóng của chủ công đối phương.

Đối chuyền còn có nhiệm vụ phòng thủ ở khu vực dưới lưới, tạo ra sự cân bằng giữa phòng thủ và tấn công. Màn trình diễn quá xuất sắc của Bích Tuyền giúp cô giành giải thưởng “Most Valuable Player - cầu thủ giá trị nhất”, danh hiệu cá nhân cao quý trao cho gương mặt có tầm ảnh hưởng quyết định đến trận đấu, giải đấu.

Tại FIVB Challenger Cup 2024, diễn ra vào đầu tháng 7 này tại Philippines, đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam tiếp tục mang đến bất ngờ khi lần đầu có mặt ở vòng bán kết. Bích Tuyền vẫn là tay ghi điểm chủ lực bằng những cú dứt điểm uy lực, đồng thời tỏa sáng đúng lúc, như trận thắng đội tuyển Philippines ở tứ kết.

Tuy không thể vượt qua CH Czech ở bán kết, nữ Việt Nam thua 0-3 (19-25, 14-25, 19-25), song thầy trò huấn luyện viên Nguyễn Tuấn Kiệt đã giành Huy chương Đồng sau khi đánh bại đối thủ mạnh là đội tuyển Bỉ 3-1 (25-23, 23-25, 25-20, 25-17).

Trong trận tranh hạng Ba, Bích Tuyền với vị trí đối chuyền đã phát huy tối đa những pha ghi điểm uy lực và mang tính quyết định. Vào thời điểm đối phương vùng lên, thắng ở ván 2 để gỡ hòa 1-1, Bích Tuyền vốn bị bắt bài trước đó đã nhanh chóng thay đổi cách chơi, thể hiện lối đánh đa dạng, tấn công biến hóa, ghi điểm nhiều hơn từ những pha bỏ nhỏ hay đánh chéo sân.

Bích Tuyền cũng là người ghi điểm quyết định để mang về chiến thắng 25-17 ở ván 4. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, bóng chuyền nữ Việt Nam giành được huy chương ở giải đấu cấp độ thế giới như FIVB Challenger Cup.

Bích Tuyền (bên phải) đập bóng ghi điểm trước tuyển Bỉ ở FIVB Challenger Cup 2024 ngày 7/7. Ảnh: FIVB Challenger Cup

Vượt qua chông gai

Nguyễn Thị Bích Tuyền được xem là hiện tượng hiếm có của bóng chuyền nữ Việt Nam những năm gần đây. Mới 17 tuổi, Bích Tuyền đã nổi lên góp công lớn giúp đội bóng chuyền nữ Truyền hình Vĩnh Long trụ hạng tại giải vô địch bóng chuyền quốc gia năm 2017.

19 tuổi, Bích Tuyền gây ấn tượng với những pha tấn công sấm sét ở vị trí phụ công cũng như từ sau vạch vôi 3m mà sức mạnh tương đương với các vận động viên nam. Đến nay, ngoài chiều cao 1m88, sức bật khủng khiếp của Bích Tuyền, luôn đạt tầm 3m-3m10, giúp cô trở thành vận động viên có tầm bật cao nhất lịch sử bóng chuyền nữ Việt Nam.

Trường đại học Oregon (Mỹ) đề nghị tặng học bổng 4 năm cho Tuyền năm cô 18 tuổi và trong khoảng thời gian theo học tại đây, cô sẽ tham gia đội bóng chuyền nữ của trường thi đấu tại NCAA (Giải thể thao sinh viên Mỹ). Tuy nhiên, Bích Tuyền với nhiều sức ép “khó nói” buộc phải từ chối đề nghị từ Trường đại học Oregon.

Những chấn thương liên tiếp sau đó khiến cô chán nản, tính đến chuyện giải nghệ. Nhưng nhờ sự động viên của các huấn luyện viên, đồng đội, Bích Tuyền vượt qua thử thách, cô tự tay mở cánh cửa bước vào đội tuyển bóng chuyền nữ quốc gia và cùng các đồng đội xuất sắc giành Huy chương Bạc SEA Games 31 năm 2022.

Chuyện với Bích Tuyền không chỉ có thế. Nữ vận động viên quê Long An sở hữu gương mặt lạnh, góc cạnh và mạnh mẽ chứ không giống như những thiếu nữ miền Tây mặn mà, thướt tha, hay vẻ đẹp hoa khôi như thường thấy ở các chân dài bóng chuyền.

Nhất là từ khi đầu quân cho Ninh Bình Doveco (nay là LPBank Ninh Bình), Bích Tuyền quyết định cắt tóc ngắn và theo đuổi phong cách nam tính. Tuy nhiên, hàng năm đội bóng chuyền nữ Ninh Bình vẫn đăng ký nữ vận động viên này tham dự các giải quốc gia.

Việc Bích Tuyền được triệu tập vào đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam tham dự SEA Games 31 chính là sự xác nhận Bích Tuyền bảo đảm điều kiện về tư cách tham dự các giải đấu dành cho nữ.

Sự cố xảy ra với Bích Tuyền khi ký giả Preechachan Wiriyanupappong của trang tin Liên đoàn Bóng chuyền châu Á dùng từ “man like” (tạm dịch: Giống như đàn ông) nói về màn trình diễn của Bích Tuyền trong thành phần đội tuyển Việt Nam tại SEA Games 31.

Sau đó, Preechachan Wiriyanupappong đã phải viết bài xin lỗi Bích Tuyền và đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam, song chính bài báo này đã châm ngòi cho sự kỳ thị và vấn đề giới tính của Bích Tuyền bị đem ra bàn tán. Ngay cả một nhà tài trợ của giải bóng chuyền vô địch quốc gia năm 2023 yêu cầu ban tổ chức phải… xét nghiệm giới tính của Bích Tuyền.

Bóng chuyền Việt Nam hàng năm vẫn cấp thẻ cho Bích Tuyền thi đấu ở giải nữ và căn cước công dân vẫn định danh cô là nữ giới. Vậy nên, vận động viên sinh năm 2000 này bị tổn thương sâu sắc.

Ảnh hưởng của thái độ săm soi, bàn tán từ những đối tượng vô tình ghê gớm hơn cả chấn thương thể xác cô từng gặp phải. Tuyển thủ quê Vĩnh Long từ đó thường xuyên từ chối lên tuyển quốc gia trong năm 2023, từ SEA Games 32 đến các giải AVC Challenge, AVC Championship, FIVB Challenger, FIVB Championship…

Mặc dù vậy, Bích Tuyền không gục ngã trước dư luận, không đầu hàng trước khó khăn tưởng chừng khó có thể vượt qua nổi. Cô gái bước vào tuổi 23 chấp nhận im lặng, không thanh minh và… tranh cãi.

Thay vào đó, Bích Tuyền nỗ lực tập luyện, thi đấu và trở thành thủ lĩnh đưa LPBank Ninh Bình vượt qua Hóa Chất Đức Giang với dàn ngôi sao hùng hậu để lên ngôi vô địch quốc gia năm 2023. Bích Tuyền tiếp tục tỏa sáng đầu năm 2024 và đồng ý trở lại đội tuyển quốc gia.

Lúc này, những lời đàm tiếu chưa buông tha và cho rằng cô sẽ lại rút lui. Nhưng không. Bích Tuyền dũng cảm ra sân, cháy hết mình trong màu áo đội tuyển quốc gia, cùng các đồng đội lập nên 2 chiến công ngoạn mục, vô địch AVC Challenge Cup 2024 và Huy chương Đồng FIVB Challenger Cup 2024.

Theo thống kê tại FIVB Challenger Cup 2024, Bích Tuyền dẫn đầu 2 thông số, đó là cầu thủ ghi điểm nhiều nhất và cầu thủ tấn công xuất sắc nhất với 77 điểm ghi được. Đặc biệt, ở trận tranh hạng 3 gặp tuyển Bỉ, Bích Tuyền nhiều lần xuyên thủng hàng thủ có tầm chắn rất cao của đối phương với những pha dứt điểm đầy sức nặng và tốc độ.

Cô ghi được tổng cộng 35 điểm (1 điểm chắn bóng và 34 điểm tấn công) để giúp đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam thắng 3-1 trước đội tuyển Bỉ. Theo đánh giá của các chuyên gia, so với thời điểm cách đây hơn 1 năm, Bích Tuyền thi đấu tự tin, bản lĩnh hơn. Đối chuyền 24 tuổi cho thấy khả năng ghi điểm đa dạng qua từng trận, đồng thời nâng cao đáng kể kỹ năng phòng thủ.

Dư luận, mạng xã hội đâu đó vẫn có những ý kiến trái chiều về Bích Tuyền. Nhưng đến lúc này, cô gái sinh năm 2000 đã giành trọn tình cảm của người hâm mộ Việt Nam.

Ngoài sự ủng hộ gần như tuyệt đối của truyền thông chính thống, trên nhiều diễn đàn, hội nhóm về bóng chuyền, “cư dân mạng” ca ngợi cô như ngôi sao, niềm tự hào của bóng chuyền nước nhà.

Bích Tuyền và Thanh Thúy cùng các đồng đội được kỳ vọng sẽ giành Huy chương Vàng SEA Games 33 năm 2025 tại Thái Lan, cũng như cải thiện thành tích tại những giải đấu hàng đầu châu lục và thế giới.

Tại giải bóng chuyền giao hữu quốc tế Future Stars 2024 ở Thượng Hải (Trung Quốc) từ ngày 22 - 28/7, tay đập Nguyễn Thị Bích Tuyền được giao trọng trách đội trưởng đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam. Sau giải này, thầy trò huấn luyện viên Nguyễn Tuấn Kiệt hướng đến một trong những giải đấu quan trọng khác là SEA V.League 2024 (Đông Nam Á), với chặng 1 diễn ra tại Vĩnh Phúc (Việt Nam) từ ngày 2/8 đến 4/8 và chặng 2 diễn ra tại Thái Lan từ ngày 9/8 đến 11/8. Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam sẽ tham dự giải quốc tế VTV Cup 2024 tại Ninh Bình từ ngày 24/8 đến 31/8, với sự hiện diện của nhiều đối thủ chất lượng.

Khánh Vy