CEO 23 tuổi bị chỉ trích vì ủng hộ văn hóa làm việc '996'

Gupta được ví như “Narayana Murthy thế hệ Gen Z” vì ủng hộ mô hình làm việc 9-9-6, tức từ 9h đến 21h, 6 ngày/tuần. Ảnh: Daksh Gupta/X.

Daksh Gupta không ngần ngại chia sẻ về văn hóa làm việc khắc nghiệt tại Greptile, lịch trình 9-9-6 (từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần), “không rượu bia, không ma túy”.

Nhà sáng lập gốc Ấn của startup AI Greptile tại San Francisco (Mỹ) thẳng thắn thông báo với các ứng viên tiềm năng rằng đây là yêu cầu tạm thời để startup đạt được “vận tốc thoát”, ngụ ý rằng chỉ có làm việc cật lực và một chút may mắn mới giúp đội ngũ vượt qua đối thủ.

Quan điểm này gợi nhớ đến Narayana Murthy, đồng sáng lập Infosys, người từng gây tranh cãi khi khuyến khích giới trẻ Ấn Độ làm việc 70 giờ/tuần để cạnh tranh trên trường quốc tế.

Bài học từ Trung Quốc

Văn hóa 9-9-6 không phải mới mẻ. Xuất hiện trong giai đoạn bùng nổ kinh tế của Trung Quốc, mô hình này được Jack Ma, đồng sáng lập Alibaba, công khai ủng hộ như một lợi thế cạnh tranh. Hàng loạt gã khổng lồ công nghệ như ByteDance, JD.com, Huawei hay 58.com từng áp dụng, biến những ngày làm việc kéo dài thành biểu tượng của sự cống hiến.

Tuy nhiên, mặt trái của 9-9-6 nhanh chóng bộc lộ. Năm 2019, phong trào “996.ICU” trên GitHub đã thu hút sự chú ý toàn cầu khi cảnh báo rằng làm việc quá sức có thể khiến nhân viên “nhập viện ICU”. Nhiều trường hợp tử vong liên quan đến làm việc quá giờ tại Trung Quốc đã được công nhận là tai nạn lao động, buộc các công ty phải bồi thường.

Tòa án Trung Quốc cũng nhiều lần xử lý các vụ kiện liên quan đến tăng ca quá mức, và đến năm 2021, Tòa án Nhân dân Tối cao chính thức tuyên bố 9-9-6 là trái luật.

Khác với thế hệ của Narayana Murthy, Gen Z ngày nay không dễ dàng chấp nhận hy sinh thời gian cá nhân cho công việc. Quan điểm của Gupta đã vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ trên mạng xã hội, nhiều người gọi mô hình 9-9-6 là “bóc lột” và “không bền vững”.

Dù vẫn có ứng viên sẵn sàng thử thách, đa số người trẻ không muốn đánh đổi sự cân bằng để chạy theo lịch làm việc cực đoan.

Quan điểm của Gupta nhanh chóng vấp phải phản ứng dữ dội, bị cho là bóc lột nhân viên. Ảnh minh họa: Go Nakamura/Reuters.

Tại sao 9-9-6 gây hại?

Nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) chỉ ra rằng làm việc hơn 55 giờ/tuần làm tăng 35% nguy cơ đột quỵ và 17% nguy cơ mắc bệnh tim so với tuần làm việc 40 giờ tiêu chuẩn.

Lịch trình 9-9-6, tương đương 72 giờ/tuần, còn vượt xa ngưỡng này, kéo theo nguy cơ rối loạn giấc ngủ, căng thẳng và các vấn đề cơ xương khớp. Chưa kể, làm việc quá sức không đồng nghĩa với hiệu quả cao. Các nghiên cứu cho thấy năng suất lao động giảm, sai lầm gia tăng và chất lượng quyết định bị ảnh hưởng khi nhân viên kiệt sức.

Đối với nhân viên làm công ăn lương, 9-9-6 là một cái bẫy. Không như các nhà sáng lập hay cổ đông, họ phải chịu đựng căng thẳng về sức khỏe và cuộc sống cá nhân mà không được hưởng lợi ích tài chính trực tiếp. Điều này dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao và xu hướng “bỏ việc thầm lặng”, nhân viên giảm nỗ lực thay vì cống hiến hết mình.

Trong khi Gupta và những người ủng hộ 9-9-6 tin rằng làm việc cật lực là chìa khóa để startup thành công, các chuyên gia cho rằng một môi trường làm việc bền vững, khuyến khích sáng tạo và tôn trọng sức khỏe nhân viên mới là yếu tố quyết định lâu dài.

Tuy nhiên, đây không phải lần đầu Gupta gây chú ý với quan điểm cực đoan về công việc. Năm 2024, trên tài khoản X cá nhân (@dakkgupta), anh từng công khai ủng hộ lịch làm việc từ 9h đến 23 giờ, bao gồm cả cuối tuần.

Với một thế hệ Gen Z đề cao sự linh hoạt và ý nghĩa trong công việc, các công ty áp dụng mô hình cực đoan như 9-9-6 có nguy cơ đánh mất nhân tài và danh tiếng, theo Times Now Digital.

Như Phương