'Chăm sóc bản thân thật sự': 3 điều cám dỗ khiến chúng ta chăm sóc bản thân giả tạo

Chúng ta dễ bị bủa vây bởi áp lực và bị ép phải tuân thủ một tiêu chuẩn dành cho mọi người; vì vậy, bạn cần dành ra chút thời gian để ghi nhớ những điểm sau đây.

Chăm sóc bản thân thực thụ không phải không có rủi ro

Để chăm sóc bản thân thực thụ, bạn phải sẵn sàng đặt mình vào những tình huống khi bạn dễ bị tổn thương, bất kể đó là có những cuộc trò chuyện không mấy dễ chịu để đặt ra ranh giới hay ra quyết định rõ ràng và có chủ ý để ưu tiên một khía cạnh nhất định trong cuộc sống của bạn.

Những lựa chọn mạo hiểm này sẽ mang lại kết quả tích cực về dài hạn: mọi quyết định bạn đưa ra để chăm sóc bản thân thực thụ sẽ giúp bạn tránh xa những hệ thống xã hội đang khiến bạn chật vật và đưa bạn đến gần hơn với con người thật của mình. Luôn có cái giá phải trả – cho dù đó là tiền bạc, xã hội hay tình cảm – và cũng luôn có lợi ích rõ ràng, từ trạng thái mãn nguyện về mặt cảm xúc, quyền làm chủ thời gian và năng lượng của bản thân, cho đến những thay đổi tích cực trong các mối quan hệ xung quanh.

Vì vậy, để thực hiện chăm sóc bản thân thực thụ, việc nuôi dưỡng lòng dũng cảm là hoàn toàn hợp lý. Trong bài diễn thuyết The Power of Vulnerability (tạm dịch: Sức mạnh của việc cho phép mình được yếu đuối) trên TED với hơn 50 triệu lượt xem, TS. Brené Brown đã chỉ ra mối liên hệ giữa rủi ro và lòng can đảm.

Brown đã dành cả hai thập niên để nghiên cứu về lòng can đảm, sự mở lòng bất chấp nguy cơ tổn thương, cảm giác xấu hổ, sự đồng cảm, cũng như những yếu tố tạo nên sự khác biệt giữa người chấp nhận rủi ro với người không chấp nhận rủi ro. Cuối cùng, Brown nhận thấy “những người này đơn giản là can đảm chấp nhận sự không hoàn hảo của họ… Họ sẵn sàng buông bỏ con người mà họ nghĩ mình nên trở thành, để được là chính mình”.

Xây dựng một cuộc sống ưu tiên chăm sóc bản thân sẽ luôn đi kèm với rủi ro, nếu ai đó nói với bạn rằng bạn có thể có cuộc sống như vậy mà không phải đánh đổi bất cứ điều gì, thì họ chắc chắn đang muốn bán cho bạn một thứ gì đó.

Như chúng ta đã thấy qua câu chuyện của Clara, việc chăm sóc bản thân không chỉ mang đến lợi ích cho mỗi mình bạn mà còn cho cả những người xung quanh, thậm chí là những hệ thống mà bạn đang là một phần trong đó. Trên thực tế, các hệ thống chống lại chúng ta chính là lý do vì sao chúng ta phải can đảm thực hiện việc chăm sóc bản thân thực thụ từ bên trong.

Chăm sóc bản thân thực thụ không phải là một tôn giáo

Trong những thời kỳ khi xã hội hỗn loạn hoặc bất ổn, việc tìm đến những người hướng dẫn cũng như các cá nhân hoặc tổ chức có uy tín để tìm câu trả lời là hoàn toàn tự nhiên. Tôi đặc biệt muốn nhấn mạnh điểm cần lưu ý này nhất do trải nghiệm của cá nhân tôi. Nếu có người nói với bạn rằng chỉ có một con đường dẫn đến hạnh phúc, thì bạn nên đề cao cảnh giác với người đó. Để chăm sóc bản thân thực thụ, chúng ta phải phá bỏ khuôn mẫu cho rằng chỉ có một câu trả lời đúng trong việc đạt được sức khỏe toàn diện. Bạn sẽ đặt câu hỏi về những điều nói trên, bạn sẽ thấy trong đó có một số điều không phù hợp với bạn, và bạn sẽ không làm theo một cách tuyệt đối. Nếu vậy thì có nghĩa là bạn đang làm đúng.

Bởi vì tiền đề cơ bản của chăm sóc bản thân thực thụ chính là với tư cách những cá thể riêng biệt, chúng ta không thể mong đợi một giải pháp phù hợp với mọi người. Chúng ta phải cẩn thận để không mù quáng theo đuổi một cách tiếp cận duy nhất. Tất cả chúng ta đều dễ bị cuốn theo những người được cho là bậc thầy thông thái, và khi cơ cấu xã hội càng khiến chúng ta thất vọng thì điều này càng dễ xảy ra.

Càng không phải là đích đến

Tôi là bác sĩ tâm thần, tôi đã được đào tạo về lâm sàng và có kiến thức chuyên môn, nhưng bạn cũng biết đó, thực hiện lời khuyên của chính mình thường khó hơn nhiều so với khuyên người khác. Tôi không ở đây để truyền đạt lời khuyên như một người đã thành công vượt qua thử thách. Tôi ở đây với tư cách người đồng hành cùng bạn. Tất nhiên, tôi đã có những ngày, những tuần, thậm chí những tháng khi tôi quay về con đường tự gây đau khổ cho bản thân, tự dằn vặt, quên vạch rõ ranh giới và không tập trung vào những điều quan trọng nhất.

Tuy vậy, tôi đã có những người hướng dẫn giúp tôi đi đúng hướng trở lại, chẳng hạn như Christie – nhà trị liệu tâm lý của tôi lúc bấy giờ - rồi gia đình, bạn bè và những đồng nghiệp luôn ủng hộ tôi. Tôi đã dựa vào họ, đứng lên và thử lại. Đây chính là quá trình chăm sóc bản thân thực thụ. Quá trình này không có sự hoàn hảo, cũng không có chuyện đánh dấu việc đã làm xong trong danh sách những việc cần làm.

Nếu bạn nản lòng khi biết chăm sóc bản thân thực thụ không phải là một giải pháp gọn gàng và đơn giản, hãy dành thời gian để nhìn lại một chút. Bạn hãy nhớ chăm sóc bản thân giả tạo chỉ quy định các phương pháp, trong khi chăm sóc bản thân thực thụ tập trung vào các nguyên tắc?

Điều này rất quan trọng, vì sống theo nguyên tắc là quá trình cả đời. Hoàn cảnh của bạn sẽ liên tục thay đổi, có thể bạn sẽ có con, chuyển sang làm một công việc mới hay phải đối phó với những khó khăn liên quan đến việc chăm sóc người lớn tuổi trong gia đình. Bạn sẽ phải liên tục học cách áp dụng các nguyên tắc chăm sóc bản thân thực thụ vào những tình huống mới, nhưng trong quá trình đó, bạn sẽ trở nên thành thạo hơn và tự tin hơn.

Hãy áp dụng những nguyên tắc này để hướng hành động của bạn tới việc chăm sóc bản thân thực thụ. Đừng tự gây áp lực là phải luôn làm đúng, luôn chính xác. Có những tình huống sẽ khiến bạn nhìn lại và tự nhủ: “Chà, lẽ ra mình nên từ chối dự án tốn nhiều thời gian đó”, hoặc “Trời ơi, mình đã ngồi đây cả tiếng đồng hồ chỉ để tự trách bản thân quên đăng ký cho con đi trại hè”. Đây là chuyện hoàn toàn bình thường, có thể chấp nhận được.

Hơn nữa, những suy nghĩ này cũng không cản trở bạn trong quá trình chăm sóc bản thân thực thụ. Đây là cái hay của phương pháp nội tâm và tự định hướng: đó là một cách tiếp cận linh hoạt, và chỉ cần ghi nhớ những nguyên tắc này như kim chỉ nam trong tâm trí thì bạn đã thành công một phần rồi.

Hạ Vĩ