Chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên
Tuổi vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ trẻ em sang người trưởng thành, đánh dấu nhiều biến đổi về cơ thể, tâm sinh lý và hành vi xã hội. Nếu thiếu kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ, các em có thể gặp nhiều nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản (SKSS) và tương lai. Thời gian qua, ngành Y tế tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cho trẻ vị thành niên, giúp các em biết tự bảo vệ mình trước những yếu tố nguy cơ.
Đẩy mạnh truyền thông
Nhận thức rõ vai trò quan trọng của công tác chăm sóc SKSS cho lứa tuổi vị thành niên, thời gian qua, các sở, ngành, địa phương trong tỉnh, nhất là ngành Y tế tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông, tư vấn hiệu quả. Mới đây, Trung tâm Chăm sóc SKSS Khánh Hòa phối hợp với Trường THCS Võ Văn Ký (phường Tây Nha Trang) tổ chức truyền thông về chăm sóc SKSS, sức khỏe tình dục cho hơn 400 học sinh khối lớp 8 và 9 của trường. Các học sinh được cung cấp kiến thức về sự thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì; hỗ trợ cho các em nhận biết nguy cơ quan hệ tình dục sớm, mang thai ngoài ý muốn, bệnh lây truyền qua đường tình dục; hướng dẫn thực hành thái độ tích cực, tôn trọng bản thân và bạn khác giới. Chương trình còn hướng dẫn học sinh biết vệ sinh cá nhân đúng cách; biết nói “không” với các hành vi có nguy cơ; biết tìm đến thầy cô, cha mẹ hoặc cơ sở y tế uy tín khi có thắc mắc về các vấn đề ở tuổi dậy thì. Em Tống ZiVa (lớp 9, Trường THCS Võ Văn Ký) cho biết: “Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa liên quan tới những vấn đề của tuổi vị thành niên. Nhờ đó, em và các bạn nắm được nhiều kiến thức, kỹ năng để tự bảo vệ bản thân”.
Truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên tại Trường THCS Võ Văn Ký.
Chi cục Dân số tỉnh cũng tổ chức các lớp tập huấn phổ biến kiến thức, kỹ năng tư vấn về khám sức khỏe trước khi kết hôn và kỹ năng dự phòng vô sinh tại cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cho cán bộ chuyên trách dân số, cộng tác viên dân số của tỉnh. Mục tiêu của các lớp tập huấn nhằm giúp đội ngũ cán bộ y tế tăng cường kỹ năng cung cấp kiến thức, tư vấn và khám sức khỏe cho trẻ vị thành niên. Trong năm 2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã phối hợp với các trường học tổ chức hơn 10 đợt truyền thông cho gần 10.000 học sinh cấp THCS, THPT về phòng, chống dịch bệnh và các bệnh lây truyền qua đường tình dục... Qua đó, góp phần cung cấp nguồn thông tin chính thống, giúp học sinh hạn chế tiếp nhận nội dung sai lệch từ mạng xã hội.
Cần sự chung tay của toàn xã hội
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác chăm sóc SKSS, giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên ở tỉnh Khánh Hòa nói riêng, cả nước nói chung vẫn chưa được quan tâm đúng mức, nhất là ở các xã vùng sâu, vùng xa. Theo bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, ở lứa tuổi này các em có nhu cầu tìm hiểu kiến thức tâm sinh lý rất lớn nhưng một số bậc phụ huynh còn né tránh khi nhắc tới vấn đề SKSS, chưa thật sự quan tâm sát sao tới tâm tư của trẻ. Khi có thắc mắc những vấn đề thầm kín, các em sẽ có xu hướng tự lên mạng tìm hiểu hoặc tâm sự với bạn bè hơn là sẻ chia với cha mẹ, thầy cô. Một số học sinh vì thiếu kiến thức, kỹ năng sống nên dẫn đến nhiều hệ lụy như yêu quá sớm, quan hệ tình dục không an toàn, có thai ngoài ý muốn, phá thai...
Theo thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế), mỗi năm cả nước ghi nhận khoảng 300.000 đến 400.000 ca phá thai ở độ tuổi 15 đến 19; trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên. Theo Tổng cục Dân số, tuy tỷ lệ phá thai chung trong cả nước có xu hướng giảm, song tỷ lệ phá thai ở trẻ vị thành niên và thanh niên lại tăng, chiếm hơn 20% tổng số ca. Trong khi đó, một bộ phận học sinh vẫn thiếu kiến thức cơ bản về chăm sóc SKSS, kỹ năng phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhận diện phòng, chống xâm hại.
Để việc giáo dục giới tính, SKSS cho trẻ vị thành niên được triển khai hiệu quả, kịp thời, các cấp, ngành, gia đình và nhà trường cần vào cuộc mạnh mẽ hơn, nhất là phải trang bị đầy đủ kiến thức SKSS để các em biết nói “không” trước những nguy cơ, biết bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho chính mình.
