Chân dung 2 ứng viên giám đốc điều hành Intel với nhiệm vụ khắc phục những sai lầm của người tiền nhiệm

Hãng sản xuất chip Mỹ đang cân nhắc ít nhất hai ứng viên từ bên ngoài công ty để thay thế cựu Giám đốc điều hành Pat Gelsinger (63 tuổi), người đột ngột nghỉ hưu hôm 1.12.

Hai ứng viên là Lip-Bu Tan (cựu thành viên hội đồng quản trị Intel) và Matt Murphy (Giám đốc điều hành Marvell Technology), trang Bloomberg và Reuters đưa tin hôm 4.12, trích dẫn nguồn tin quen thuộc.

Theo trang Bloomberg, sau xung đột về kế hoạch của Pat Gelsinger nhằm cạnh tranh với đối thủ Nvidia, hội đồng quản trị Intel đã đưa ra lựa chọn cho ông nghỉ hưu hoặc từ chức. Cuối cùng, Pat Gelsinger chọn nghỉ hưu.

Cổ phiếu Intel tăng 6% ngày 2.12, cho thấy giới đầu tư ủng hộ việc Pat Gelsinger rời đi và "háo hức muốn thấy những thay đổi" trong tương lai, theo trang CNBC.

"Dù đạt được tiến bộ đáng kể trong việc giành lại sức cạnh tranh trong sản xuất và xây dựng năng lực để trở thành nơi đúc chip đẳng cấp thế giới, chúng tôi biết rằng còn nhiều việc phải làm và cam kết khôi phục niềm tin của nhà đầu tư", Frank Yeary, Chủ tịch độc lập của hội đồng quản trị Intel, cho biết trong một thông cáo.

Pat Gelsinger đảm nhận vai trò Giám đốc điều hành Intel cách đây hơn 3 năm. Intel đã chỉ định Giám đốc tài chính David Zinsner và quản lý cấp cao Michelle Johnston Holthaus làm đồng giám đốc điều hành tạm thời trong khi hội đồng quản trị tiến hành tìm kiếm giám đốc điều hành mới.

Sự ra đi của Pat Gelsinger diễn ra sau một năm Intel vật lộn để bắt kịp các đối thủ trong cuộc đua chip toàn cầu. Intel đã chứng kiến giá cổ phiếu giảm gần 50% trong năm nay, đối mặt với nhiều thách thức, gồm thua lỗ hàng tỉ USD, sa thải diện rộng và tin đồn phải bán công ty.

Kế hoạch hồi sinh Intel của Pat Gelsinger gồm cả tham vọng xây dựng thêm nhiều nhà máy tại Mỹ và châu Âu để mở rộng năng lực sản xuất. Ông còn thúc đẩy công ty tự thiết kế dòng chip trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên Gaudi để đối đầu với Nvidia.

Tuy nhiên, những nỗ lực này rất tốn kém và không mang lại kết quả khả quan. Tháng trước, Pat Gelsinger cho biết công ty sẽ không đạt được mục tiêu doanh thu 500 triệu USD vào năm 2024 từ chip Gaudi 3 do các vấn đề liên quan đến phần mềm.

Lip-Bu Tan (trái) và Matt Murphy (phải) là hai ứng viên giám đốc điều hành Intel - Ảnh: Internet

Một cựu thành viên hội đồng quản trị và một người ngoài công ty

Hai ứng viên cho vị trí giám đốc điều hành Intel đến thời điểm này đều có nền tảng mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất chip.

Chuyên gia bán dẫn Lip-Bu Tan từng là thành viên hội đồng quản trị Intel, tham gia ủy ban sáp nhập và mua lại, từ 2022 đến tháng 8.2024. Lip-Bu Tan rời hội đồng quản trị Intel vào tháng 8, với lý do “khối lượng công việc quá nhiều”.

Hiện tại, Lip-Bu Tan là Chủ tịch công ty đầu tư mạo hiểm Walden International. Ông từng giữ các vị trí trong hội đồng quản trị của SoftBank Group và Hewlett Packard Enterprise.

Trong khi đó, Matt Murphy không có mối liên hệ công khai nào trước đây với Intel. Ông hiện là Giám đốc điều hành Marvell Technology, công ty sản xuất bán dẫn của Mỹ chuyên cung cấp chip cho trung tâm dữ liệu và nhà cung cấp dịch vụ. Trước khi gia nhập Marvell Technology, Matt Murphy từng làm việc hơn hai thập kỷ trong lĩnh vực bán hàng và tiếp thị cho Analog Devices, từng tham gia hội đồng quản trị của eBay cũng như Global Semiconductor Alliance.

Cổ phiếu Marvell Technology đã tăng hơn 10% trong giao dịch ngoài giờ hôm 3.12 sau khi dự báo doanh thu quý 4/2024 vượt kỳ vọng nhờ nhu cầu mạnh mẽ với chip AI. Cổ phiếu công ty này đã tăng 59% trong năm nay.

"Với tư cách là chủ tịch và giám đốc điều hành công ty này, tôi 100% tập trung vào Marvell Technology", Matt Murphy, người giữ vai trò này trong 8 năm, cho biết hôm 3.12 trong buổi cáo kết quả tài chính khi được hỏi về những cơ hội khác.

Marvell Technology có vốn hóa thị trường 83 tỉ USD và khoảng 6.500 nhân viên tính đến năm 2024. Intel hiện có vốn hóa thị trường 97 tỉ USD và khoảng 131.000 nhân viên, theo trang web của công ty.

Các đại diện của Intel, Matt Murphy và Lip-Bu Tan chưa trả lời khi được trang Insider đề nghị bình luận.

"Chỉ người hoang tưởng mới sống sót"

Pat Gelsinger được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành Intel vào năm 2021 với mục tiêu lãnh đạo quá trình chuyển đổi nhà sản xuất chip này, vốn từng đứng đầu ngành công nghiệp bán dẫn Mỹ nhưng đánh mất vị trí dẫn đầu trong sản xuất vào tay đối thủ như Nvidia (hãng chip AI số 1 thế giới) và TSMC (hãng sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới). Giới chuyên gia từng hy vọng ông có thể khôi phục lại vị thế trong lĩnh vực chip của hãng. Tuy nhiên, bất chấp tầm nhìn rõ ràng và niềm đam mê không thể phủ nhận của Pat Gelsinger, kết quả kinh doanh vẫn không như mong đợi.

Trong hơn 3 năm dưới sự lãnh đạo của Pat Gelsinger, Intel vẫn bị đánh giá là có chiến lược phát triển sai lầm, chậm chân trong làn sóng AI và sa thải 15% nhân viên. Vào tháng 10, Intel công bố lỗ 16,6 tỉ USD trong quý 3/2024, lớn nhất lịch sử 56 năm của công ty. Các nhà phân tích dự đoán tính tổng cả năm, Intel sẽ lỗ 3,68 tỉ USD - mức lỗ ròng hàng năm đầu tiên kể từ 1986.

Quyết định nghỉ hưu của Pat Gelsinger được đánh giá bất ngờ vì ông rời vị trí lập tức mà chưa có người kế nhiệm. Thay vào đó, hai giám đốc cấp cao tạm nắm quyền điều hành.

Pat Gelsinger rời vị trí giám đốc điều hành để nghỉ hưu khi Intel đang gặp khó khăn - Ảnh: Reuters

"Với việc Gelsinger rời đi, trong khi chưa tìm ra người kế nhiệm, tương lai của Intel là một câu hỏi bỏ ngỏ. Bất kỳ ai thay thế Gelsinger đều đối mặt với một nút thắt lớn cần gỡ rối", Patrick Moorhead, nhà phân tích của hãng Moor Insights and Strategy, nhận định.

Cùng quan điểm, trang Bloomberg cho rằng Giám đốc điều hành Intel tương lai phải xử lý hàng loạt vấn đề, như giải quyết hậu quả từ các quyết định sai lầm của những người tiền nhiệm.

Theo một số chuyên gia, hướng đi rõ ràng nhất Intel có thể làm ngay là cắt giảm tổn thất, thậm chí từ bỏ Intel Foundry - bộ phận sản xuất chip hiện tiêu tốn hơn 5 tỉ USD mỗi quý. Thực tế, Intel đã thuê ngoài sản xuất nhiều sản phẩm thế hệ hiện tại của mình.

Andy Grove, cựu Giám đốc điều hành Intel, từng nói: "Chỉ người hoang tưởng mới sống sót". Dưới sự lãnh đạo của ông, câu "thần chú" này trở thành nguyên tắc phát triển Intel. "Hoang tưởng" không phải nỗi sợ hãi, mà là khả năng cảnh giác liên tục và động lực không ngừng nghỉ nhằm hướng đến sự đổi mới.

Theo tạp chí Forbes, để thành công trở lại, Intel có thể phải tìm lại "tinh thần hoang tưởng" trong quá khứ. Sự ra đi của Gelsinger vừa phản ánh khó khăn ở Intel vừa cho thấy đã đến lúc hãng phải đổi mới.

"Intel cần một nhà lãnh đạo có thể khơi dậy cơn khát đột phá, hành động với sự cấp bách. Giám đốc điều hành tiếp theo phải là người hiểu rằng, trong thế giới ngày nay, tự mãn là rủi ro lớn nhất. Không có thời gian đắm chìm vào vinh quang trong quá khứ", Forbes bình luận.

Cách đây hơn 1 tuần, trang New York Times đưa tin khoản tiền chính phủ Mỹ dự định tài trợ cho hoạt động sản xuất chip trong nước của Intel có thể giảm ít nhất 500 triệu USD.

New York Times trích nguồn tin thân cận cho biết chính phủ Mỹ có kế hoạch giảm tiền tài trợ sản xuất chip cho Intel từ mức sơ bộ 8,5 tỉ USD xuống dưới 8 tỉ USD. Nguyên nhân có thể là Intel trước đó được giao hợp đồng trị giá 3 tỉ USD để sản xuất chip cho Bộ Quốc phòng Mỹ.

Động thái của chính phủ Mỹ được đưa ra sau khi Intel thông báo hoãn một số khoản đầu tư vào nhà máy chip ở bang Ohio. Việc này cũng diễn ra trong bối cảnh chính phủ Mỹ cân nhắc về công nghệ của Intel và nhu cầu khách hàng. Intel vẫn đang cải tiến công nghệ để bắt kịp các đối thủ.

Đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết sẽ cấp cho Intel gần 20 tỉ USD dưới dạng tiền tài trợ và khoản vay. Đây là khoản chi lớn nhất của chính phủ Mỹ trong kế hoạch tăng tốc sản xuất chip trong nước. Một phần số tiền này sẽ dùng để xây 2 nhà máy mới và hiện đại hóa một nhà máy đang hoạt động.

Khoản chi này nằm trong đạo luật CHIPS and Science (chip và khoa học) được thông qua năm 2022. Mỹ đặt mục tiêu nâng sản lượng chip trong nước thông qua đầu tư 52,7 tỉ USD, với 39 tỉ USD hỗ trợ sản xuất chip, 11 tỉ USD cho hoạt động nghiên cứu và phát triển.

Theo Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Mỹ, mục tiêu của đạo luật CHIPS and Science là giảm phụ thuộc vào các quốc gia châu Á. Tỷ trọng của Mỹ trong năng lực sản xuất bán dẫn toàn cầu giảm từ 37% năm 1990 xuống 12% năm 2020.

Việc gần nửa số tiền hỗ trợ đổ vào Intel cho thấy chính quyền Biden đang đặt cược lớn vào hãng này. Intel từng là hãng chip lớn nhất Mỹ, nhưng vài năm nay dần bị các đối thủ như Nvidia, Qualcomm, Broadcom, Texas Instrument và AMD vượt qua. Giới phân tích cho rằng Intel chậm chân khá nhiều trong cuộc đua AI, khiến thị phần dần rơi vào tay các công ty khác.

Sơn Vân