Chân dung nữ Tổng thống đầu tiên của Namibia

Bà Netumbo Nandi-Ndaitwah, nữ Tổng thống đầu tiên của Namibia

Bà Nandi-Ndaitwah bước lên nắm giữ chức vụ cao nhất ở Namibia sau khi đảng Tổ chức nhân dân Tây Nam Phi (SWAPO) giành chiến thắng trong cả cuộc bầu cử Tổng thống và Quốc hội vào tháng 11-2024. Bà vốn là cựu chiến binh của tổ chức SWAPO đã lãnh đạo cuộc đấu tranh giành độc lập của Namibia.

Nandi-Ndaitwah là con thứ 9 (trong số 13 người con) của một giáo sĩ Anh giáo. Bà từng theo học tại một trường truyền giáo mà sau này bà cũng giảng dạy ở đó. Khi còn là một thiếu niên, bà đã gia nhập SWAPO trong những năm 1960, sau đó sống lưu vong ở Zambia, Tanzania, Liên Xô (cũ), Vương quốc Anh vào những năm 1970 - 1980.

Nữ Tổng thống Namibia là một nhà lập pháp ở Namibia từ năm 1990, sau đó làm Bộ trưởng Ngoại giao trước khi được bổ nhiệm làm Phó Tổng thống. Bà cũng là người kế nhiệm của Tổng thống Nangolo Mbumba, người đã đảm nhiệm việc lãnh đạo Namibia kể từ tháng 2-2024 khi Tổng thống Hage Geingob qua đời. Lễ tuyên thệ nhậm chức của bà Nandi-Ndaitwah trùng với lễ kỷ niệm 35 năm ngày Namibia giành độc lập. Namibia là một quốc gia thưa dân ở Tây Nam châu Phi, từng là thuộc địa của Đức cho đến khi kết thúc Thế chiến thứ nhất và sau đó giành được độc lập từ Nam Phi vào năm 1990 sau nhiều thập kỷ đấu tranh.

Tân Tổng thống Namibia là một trong số ít các nhà lãnh đạo nữ ở châu Phi sau những tên tuổi như bà Ellen Johnson Sirleaf của Liberia, Joyce Banda của Malawi và Samia Suluhu Hassan của Tanzania. Hai chính trị gia Sirleaf và Banda cùng Tổng thống Tanzania đương nhiệm Suluhu Hassan đều đã dự lễ nhậm chức của bà Nandi-Ndaitwah. Tổng thống mới của Namibia đã cam kết bảo vệ, duy trì và ủng hộ hiến pháp trước các nhà lãnh đạo khác đến từ Nam Phi, Zambia, Congo, Botswana, Angola và Kenya. “Với tư cách Tổng thống thứ 5 của Cộng hòa Namibia, nhiệm vụ của tôi là bảo vệ những thành quả giành được từ nền độc lập, đảm bảo chương trình nghị sự về sự tiến bộ kinh tế - xã hội được thực hiện, mang lại sự thịnh vượng chung cho tất cả mọi người” - bà Nandi-Ndaitwah cho biết.

Tân Tổng thống Namibia cho biết, bà sẽ nhấn mạnh vào quản trị, các tiêu chuẩn đạo đức trong thể chế công và thúc đẩy hợp tác khu vực chặt chẽ hơn. Bà cam kết tiếp tục kêu gọi quyền tự quyết của người Palestine và Tây Sahara, yêu cầu dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Cuba, Venezuela, Zimbabwe. Bà cũng cho biết Namibia sẽ tiếp tục đóng góp vào các nỗ lực chống biến đổi khí hậu vốn là mối đe dọa dai dẳng đối với một quốc gia chỉ có 3 triệu người nhưng thường xuyên phải chịu hạn hán.

Namibia đã chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế tương đối mạnh mẽ trong những năm gần đây, chủ yếu là nhờ đầu tư vào dầu mỏ, khí đốt và hydro xanh. Nhưng dữ liệu của Ngân hàng Thế giới cho thấy, quốc gia Nam Phi này xếp thứ hai trên toàn cầu về bất bình đẳng thu nhập. “Chúng tôi sẽ tăng đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp để tăng sản lượng và đáp ứng nhu cầu lương thực trong nước” - bà Nandi-Ndaitwah phát biểu trong lễ nhậm chức. Bà cam kết đa dạng hóa nền kinh tế, cho phép công dân “thu lợi ích tối đa từ tài nguyên thiên nhiên của đất nước thông qua việc gia tăng giá trị, đồng thời tạo ra việc làm để chăm sóc những người thất nghiệp, trong đó phần lớn là thanh niên”. Vị tân lãnh đạo Namibia cũng nhấn mạnh đến nhu cầu duy trì các tiêu chuẩn đạo đức cao trong số các công chức và chống tham nhũng.

Yên Vũ