Thủ tướng Canada Mark Carney kêu gọi bầu cử sớm

Theo tờ Reuters, Thủ tướng Canada mới, Mark Carney, đã kêu gọi tổ chức bầu cử sớm vào ngày 28/4, cho rằng ông cần có được sự ủng hộ mạnh mẽ để đối phó với mối đe dọa từ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo Carney, Trump "muốn phá vỡ chúng ta để nước Mỹ có thể sở hữu chúng ta."

Những phát biểu này phản ánh mức độ căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Canada – hai đồng minh lâu năm và đối tác thương mại lớn – kể từ khi Trump áp đặt thuế đối với Canada và đe dọa sáp nhập nước này thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

Cuộc bầu cử tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 20/10. Tuy nhiên, Thủ tướng Canada Carney hy vọng sẽ tận dụng được đà phục hồi của Đảng Tự do trong các cuộc thăm dò kể từ tháng 1, khi Trump bắt đầu gia tăng sức ép đối với Canada và cựu Thủ tướng Justin Trudeau tuyên bố từ chức.

Ông tuyên thệ nhậm chức thủ tướng vào ngày 14/3 và từng bày tỏ mong muốn làm việc, tôn trọng Trump. Tuy nhiên, vào chủ nhật vừa qua, ông đã có lập trường cứng rắn hơn.

"Chúng ta đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong đời vì những hành động thương mại vô lý của Tổng thống Trump và những lời đe dọa đối với chủ quyền của chúng ta," Carney phát biểu sau khi Toàn quyền – đại diện cá nhân của Vua Charles, nguyên thủ quốc gia Canada – chấp thuận yêu cầu bầu cử của ông.

"Phản ứng của chúng ta là xây dựng một nền kinh tế vững mạnh và bảo vệ sự an toàn của Canada. Tổng thống Trump nói rằng Canada không phải là một quốc gia thực sự và muốn kiểm soát chúng ta. Chúng ta sẽ không để điều đó xảy ra."

Căng thẳng thương mại leo thang

Nhà Trắng đã không đưa ra phản hồi ngay lập tức về những tuyên bố của Carney.

Vào ngày 6/3, Trump đã tạm hoãn kế hoạch áp thuế 25% đối với một số mặt hàng của Canada trong 30 ngày. Tuy nhiên, sau đó, ông đã áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu, đồng thời đe dọa áp thuế bổ sung đối với các mặt hàng khác của Canada, bao gồm sữa và gỗ, vào ngày 2/4.

Theo Nik Nanos, nhà sáng lập công ty thăm dò Nanos Research, "Mối quan tâm lớn nhất của người dân Canada hiện nay là hậu quả từ các biện pháp thuế quan của Trump." Nanos cho rằng Carney "có thể đang chuẩn bị cho một động thái mạnh mẽ hơn vào ngày 2/4."

Thách thức từ cuộc bầu cử

Carney, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương hai nhiệm kỳ, không có kinh nghiệm chính trị hay vận động tranh cử trước đây. Tuy nhiên, ông đã thuyết phục được các thành viên Đảng Tự do rằng ông là người phù hợp nhất để đối phó với Trump.

Thủ tướng Canada Mark Carney tại buổi lễ nhà thờ ở Ottawa, Ontario, Canada, ngày 23 tháng 3 năm 2025. (Theo Reuters)

Hiện Carney - Thủ tướng Canada mới có năm tuần để giành được sự ủng hộ của cử tri Canada. Vào Chủ Nhật, ông đã công bố kế hoạch cắt giảm thuế thu nhập thấp nhất xuống 1%.

Các cuộc thăm dò cho thấy Đảng Tự do, từng thua xa Đảng Bảo thủ vào đầu năm, hiện đang dẫn trước nhẹ. Darrell Bricker, Giám đốc điều hành của Ipsos Public Affairs, nhận định: "Cuộc bầu cử đã chuyển từ việc chọn người thay đổi sang việc chọn ai là người lãnh đạo tốt nhất."

Theo Bricker, "Khả năng tấn công Đảng Tự do của Đảng Bảo thủ đã suy yếu vì người dân giờ đây quan tâm nhiều hơn đến tương lai hơn là những gì đã xảy ra trong 10 năm qua."

Đối thủ chính trị lên tiếng

Phe Bảo thủ đã chỉ trích Carney là một người theo chủ nghĩa tinh hoa, ủng hộ chính sách chi tiêu lớn của chính phủ dưới thời Trudeau. Họ cũng đặt câu hỏi về việc Carney đã chuyển tài sản cá nhân của mình vào quỹ tín thác mù như thế nào.

Tuần trước, khi được hỏi về quỹ tín thác này, Carney đã phản ứng gay gắt, cáo buộc phóng viên đang cố tạo ra "xung đột và ác ý." Điều này có thể là cơ hội cho phe Bảo thủ khi Carney lần đầu bước vào chiến dịch tranh cử.

Yếu tố quyết định trong cuộc bầu cử lần này là màn thể hiện của Carney tại tỉnh Quebec – nơi chủ yếu nói tiếng Pháp. Carney đã gặp khó khăn trong một cuộc họp báo khi được yêu cầu trả lời bằng tiếng Pháp, ban đầu ông hiểu nhầm câu hỏi và sau đó trả lời bằng tiếng Anh.

Trong khi đó, lãnh đạo Đảng Bảo thủ Pierre Poilievre, người nói tiếng Pháp thành thạo và là một chính trị gia dày dạn kinh nghiệm, đã tham gia bảy cuộc bầu cử trước đây.

"Chúng tôi cần đặt Canada lên hàng đầu," Poilievre phát biểu trong cuộc họp báo khởi động chiến dịch tranh cử. Ông cho biết các chính sách của mình, bao gồm cắt giảm thuế và tăng cường sản xuất tài nguyên, sẽ giúp Canada tự lực hơn và sẵn sàng đối phó với Trump.

Laura Stephenson, giáo sư chính trị tại Đại học Western ở Canada, cho rằng việc thiếu kinh nghiệm chính trị của Carney có thể không phải là yếu tố quyết định.

"Tôi nghĩ rằng trong bối cảnh này, người dân Canada có thể sẽ dành cho Carney một sự khoan dung nhất định – điều mà các chính trị gia khác hiếm khi có được trong các chiến dịch tranh cử," Stephenson nhận định.

Theo cuộc thăm dò trực tuyến của Angus Reid công bố vào tuần trước, Đảng Tự do đang dẫn trước với 42% sự ủng hộ, trong khi Đảng Bảo thủ có 37%. Biên độ sai số là khoảng 1,5%, với độ tin cậy 95%.

Minh Anh (Theo Reuters)