Chân dung tân Thủ tướng Canada Mark Carney

Dù là lần đầu tiên bước vào chính trường Canada nhưng ông Mark Carney đã chạm được tới vị trí cao nhất. Ông sẽ chính thức tuyên thệ nhậm chức vào những ngày tới

Cựu thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada Mark Carney đã được Đảng Tự do cầm quyền bầu vào vị trí thủ tướng kế nhiệm ông Justin Trudeau.

“Tôi sẽ làm việc ngày đêm với một mục tiêu duy nhất: xây dựng một Canada vững mạnh hơn cho tất cả mọi người”, ông Mark Carney tuyên bố trong bài phát biểu chiến thắng vào tối Chủ nhật (9/3) sau khi giành được 85,9% số phiếu ủng hộ ngay từ vòng bỏ phiếu đầu tiên.

NHÀ KINH TẾ TÀI NĂNG

Được sinh ra tại vùng Tây Bắc của Canada và lớn lên ở tỉnh Alberta, ông Mark Carney luôn tự giới thiệu mình là một nhân tố chính trị bên ngoài hệ thống, người có thể giúp Canada vượt qua giai đoạn khủng hoảng kinh tế và bất ổn.

Ông Carney có bằng kinh tế từ Đại học Harvard và Đại học Oxford, đồng thời từng dành hơn một thập kỷ làm việc tại công ty đầu tư Goldman Sachs. Gần đây nhất, ông giữ chức chủ tịch Brookfield Asset Management và dẫn đầu các sáng kiến đầu tư chuyển đổi – một nỗ lực nhằm thúc đẩy các khoản đầu tư phù hợp với mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Vào năm 2008, ông Mark Carney bắt đầu nhiệm kỳ thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada vào thời điểm xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Ông thường xuyên được khen ngợi vì đã có những hành động nhanh chóng và quyết đoán giúp Canada tránh khỏi một cuộc suy thoái nghiêm trọng hơn.

Đến năm 2013, ông Carney rời vị trí này để đảm nhận vai trò Thống đốc Ngân hàng Anh (Bank of England), nơi ông phục vụ cho đến năm 2020 – thời điểm Vương quốc Anh chính thức rời Liên minh châu Âu (Brexit).

Ông Mark Carney trong thời gian làm việc tại Ngân hàng trung ương Anh (BoE)

Tại đây, ông cũng được đánh giá cao vì đã giảm thiểu tác động tiêu cực của Brexit – dù quan điểm của ông rằng việc rời EU là một rủi ro đối với nền kinh tế Anh đã bị phe bảo thủ ủng hộ Brexit phản đối gay gắt.

“Ông ấy là một thống đốc ngân hàng trung ương sáng tạo và có tầm nhìn“, ông Will Hutton, tác giả, nhà báo và chủ tịch Viện Khoa học Xã hội Anh nhận xét.

Và chính kinh nghiệm điều hành hai ngân hàng trung ương lớn trong thời kỳ khủng hoảng là lý do mà nhiều người đặt kỳ vọng ông Mark Carney sẽ giúp Canada vượt qua "cơn bão Donald Trump".

ĐẤU TRƯỜNG CHÍNH TRỊ

Dù không ai phủ nhận năng lực kinh tế của ông Mark Carney, nhưng việc ông thiếu đi kinh nghiệm chính trị lại đặt ra khá nhiều câu hỏi.

Trên thực tế, phần lớn chiến dịch tranh cử của ông tập trung vào việc giới thiệu bản thân với cử tri Canada. Trước đây, ông Carney từng là có thời gian ngắn làm cố vấn kinh tế cho Thủ tướng Justin Trudeau - người đã từ chức trong bối cảnh một làn sóng phẫn nộ về cách chính phủ xử lý cuộc khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt leo thang ngày càng lan rộng.

“Ông ấy vốn là người thường hoạt động sau hậu trường hoặc với tư cách một cố vấn”, ông Daniel Beland, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học McGill bình luận.

Thêm vào đó, cuộc đua tìm kiếm lãnh đạo mới cho Đảng Tự do phần lớn không tạo ra thách thức đáng kể nào cho ông Carney, bởi đối thủ chính của ông là cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland – một người bạn lâu năm của ông. Cả hai hầu như không công kích nhau trong quá trình tranh cử.

“Và đây rõ ràng không phải là bài thử tốt nhất dành cho một người chưa có nhiều kinh nghiệm chính trị nhưng sắp phải bước vào một đấu trường khốc liệt”, ông Beland chỉ ra, đề cập đến cuộc tổng tuyển cử kế tiếp của Canada vào năm nay, nơi ông Mark Carney sẽ phải đối mặt với các lãnh đạo đảng đối lập đầy cứng rắn như Pierre Poilievre của Đảng Bảo thủ và Yves-Francois Blanchet của Đảng Bloc Quebecois.

Tuy nhiên, cũng theo ông Beland, người dân Canada hiện quan tâm nhiều hơn đến mối quan hệ với Mỹ và tác động kinh tế từ các chính sách thuế quan của Donald Trump, thay vì các vấn đề đối nội.

Trên thực tế, lo ngại về một cuộc chiến thương mại với Washington đã giúp gia tăng sự ủng hộ dành cho Đảng Tự do trong vài tuần qua. Các cuộc thăm dò cho thấy khoảng cách từng lên tới 26 điểm phần trăm giữa Đảng Tự do và Đảng Bảo thủ đã được thu hẹp đáng kể.

Và kể từ khi khởi động chiến dịch tranh cử, ông Mark Carney đã đưa ra nhiều cam kết đầy tham vọng, bao gồm kiểm soát chi tiêu chính phủ, đầu tư mạnh hơn vào lĩnh vực nhà ở, đa dạng hóa các đối tác thương mại của Canada và áp dụng giới hạn tạm thời đối với nhập cư. Với tư cách là cựu Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Hành động Khí hậu và Tài chính, ông Carney cũng ủng hộ mạnh mẽ quan điểm khu vực tư nhân phải đóng vai trò chủ chốt trong việc giải quyết khủng hoảng khí hậu và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0.

“Tôi biết cách quản lý khủng hoảng. Tôi biết cách xây dựng một nền kinh tế vững mạnh. Tôi có các kế hoạch – một kế hoạch giúp mọi người có thêm tiền trong túi, một kế hoạch giúp doanh nghiệp của chúng ta nắm lợi thế cạnh tranh hơn và một kế hoạch xây dựng nền kinh tế mạnh mẽ hơn vì lợi ích của người dân Canada”, ông Mark Carney tuyên bố trong một cuộc tranh luận với các ứng viên lãnh đạo Đảng Tự do vào tháng trước.

Tương lai mối quan hệ Canada – Mỹ dường như sẽ trở thành vấn đề trọng tâm của cuộc tổng tuyển cử sắp tới, và cử tri Canada hiện cảm thấy phân vân về việc ai là người phù hợp nhất để duy trì mối quan hệ với vị Tổng thống "khó lường" Donald Trump. Một cuộc thăm dò của Viện Angus Reid mới công bố tuần này cho thấy ông Mark Carney dẫn trước ông Pierre Poilievre 9 điểm phần trăm. Với khoảng 43% người được hỏi tin tưởng ông Carney nhất trong việc đối phó với Donald Trump, trong khi chỉ 34% lựa chọn ông Poilievre.

“Bạn cần một người nghiêm túc để lèo lái đất nước trong thời kỳ khủng hoảng, và Mark Carney chính là hiện thân của sự nghiêm túc”, giáo sư Daniel Beland kết luận.

Mỹ Hân