Chàng trai dân tộc Mông trên hành trình ươm mầm triệu cây xanh

Đây là một phần trong dự án “Ước mơ triệu cây xanh” của anh Sùng A Cải (31 tuổi) ở thôn Ba Cầu, xã Suối Bu, huyện Văn Chấn, Yên Bái. Sùng A Cải là cựu sinh viên K63 khoa Sư phạm Địa lý, Đại học Sư phạm Hà Nội. Hiện nay anh đang làm nhân viên văn phòng tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Giáo dục Edmicro (Hà Nội).

Cố gắng vì một tương lai tốt hơn

Sùng A Cải là người con thứ ba sinh ra trong một gia đình nghèo khó có 6 anh chị em. Khi Cải học lớp 6, bố ốm bệnh nên gánh nặng gia đình đổ dồn lên đôi vai của mẹ. Để nuôi các con ăn học, mẹ Cải phải quần quật làm nương ngô, nương lúa, trồng rau. Rau luộc ăn với cơm trắng là món ăn phổ biến trong bữa cơm của gia đình A Cải lúc bấy giờ, một tháng cả nhà chỉ được 2-3 bữa ăn cơm với thịt.

Sùng A Cải trồng cây tại Chương trình "Ươm mầm khai xuân 2022" cùng các bé học sinh Tiểu học và Trung học cơ sở Suối Bu.

Ngày cấp 3 anh phải đi học cách nhà 300 cây số tại Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc (Thái Nguyên), chỉ được về nhà vào dịp Tết. Thời gian đầu nhớ nhà, thương mẹ mỗi lần Cải về lại phải vay mượn mỗi người một ít để mang đi, anh chỉ muốn nghỉ học để mẹ đỡ vất vả nhưng được các thầy cô động viên A Cải lại cố gắng học tập vì một tương lai tốt đẹp hơn.

Với nỗ lực vượt khó, Sùng A Cải liên tiếp giành giải thưởng học sinh giỏi môn Địa lý cấp tỉnh qua các năm: Giải Khuyến khích năm lớp 9 và 3 giải Nhì (lớp 10, 11, 12). Năm lớp 12, với sự cố gắng anh giành được giải Ba quốc gia môn Địa lý và là sinh viên đầu tiên của xã Suối Bu vào đại học theo diện học sinh giỏi được tuyển thẳng.

Anh Cải cùng tình nguyện viên trồng cây tại chương trình “Triệu cây xanh - Ươm mầm trên rẻo cao” năm 2023 tại xã Suối Bu, huyện Văn Chấn (Yên Bái).

Sùng A Cải tâm sự: “Sau khi tốt nghiệp đại học, mình luôn mong muốn được về công tác ở những vùng đất còn khó khăn. Vốn tiếng Mông sẵn có cũng là chìa khóa để mình có thể giúp đỡ được nhiều học trò người dân tộc thiểu số trong quá trình học tập và làm quen với tiếng Việt”.

Góp sắc xanh cho đời

Với tình yêu thiên nhiên, sự hiểu biết về môn Địa lý của mình, sau khi tốt nghiệp đại học tháng 11-2017, A Cải đã sáng lập ra dự án “Ước mơ triệu cây xanh”. Dự án nhằm trồng cây phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, tạo mạch nước ngầm, bảo vệ đất và tạo sinh kế cho các hộ dân phát triển bền vững.

Cộng đồng tình nguyện Việt Nam trao giải "Tuổi trẻ cống hiến vì cộng đồng" cho anh Sùng A Cải đầu năm 2023 tại Huế.

Khi tôi bày tỏ muốn được biết về lý do tại sao anh lại quyết định thực hiện dự án “Ước mơ triệu cây xanh” mà không phải các dự án khác, A Cải chia sẻ rằng anh đã ấp ủ từ lúc đang học lớp 6 (2006), khi chứng kiến những trận lũ lụt lịch sử xảy ra ở quê gây thiệt hại mùa màng, cả người và của. Năm đó gia đình anh bị thiệt hại rất nặng, sau 2 năm mới khắc phục được những mảnh ruộng để đủ ăn trở lại. "Bên cạnh đó, mình nhận thấy tình trạng sử dụng thuốc hóa học vẫn còn ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm; ngoài ra, nhiều ruộng nương bị bỏ hoang lãng phí khi người dân ra thành phố kiếm việc làm. Đặc biệt mình thấy nhiều đồi trọc không có khả năng canh tác nhưng có thể trồng cây gây rừng được. Đây chính là lý do để mình quyết tâm thực hiện dự án này", Sùng A Cải cho biết.

Dự án của A Cải trồng cây chủ yếu ở các huyện vùng sâu, vùng xa và nghèo khóở Yên Bái, đặc biệt là các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu và Mù Cang Chải; cây được trồng nhiều nhất ở xã Suối Bu, Văn Chấn, Yên Bái - nơi Cải sinh ra và lớn lên. Ngoài ra, có khoảng 500 cây xanh được trồng ở huyện Yên Lập (tỉnh Phú Thọ).

Anh Cải và các bạn tình nguyện viên tặng sách và truyện cho học sinh, thư viện Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Suối Bu thuộc Dự án "Thư viện bản em".

Địa hình Sùng A Cải chọn để trồng cây là các khu vực đất dốc, đồi núi trọc dễ sạt lở hoặc khu vực gần rừng đầu nguồn. Các cây trồng chủ yếu là cây lâu năm (lim xanh, lát hoa, trắc, mỡ, keo dậu, bồ hòn...) hoặc cây dược liệu như quế. Trong thời gian tới, anh muốn chọn thêm một số cây dược liệu và cây tầm thấp để trồng, gia tăng thu nhập cho các hộ dân, hướng tới phát triển bền vững, tạo nguồn sinh kế cho người dân.

Điều khó khăn trong quá trình thực hiện dự án của Sùng A Cải là thiếu nguồn kinh phí mua giống cây, cây chết do ảnh hưởng thời tiết, đặc biệt do mùa đông lạnh giá. Bên cạnh đó anh không thể theo dõi sát sao sự phát triển của cây do đang công tác ở xa.

Anh Cải tặng quà Tết cho các hộ gia đình khó khăn tại xã Suối Bu, Văn Chấn (Yên Bái) thuộc Dự án "Ươm mầm".

Thông qua dự án của mình, A Cải hy vọng, mỗi người có một hành động nhỏ để góp nên những điều phi thường: “Xanh biển, xanh rừng, xanh đất nước; sạch làng, sạch bản, sạch đường phố” với phương châm: “Mỗi ngày một cây, 365 ngày 365 cây, mỗi người một cây, triệu người triệu cây”.

Là người sáng lập ra dự án, Sùng A Cải luôn cảm thấy mình thật may mắn khi nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của mọi người. Mỗi năm anh đều được bạn bè, những người yêu cây hoặc yêu thích dự án, từ các tổ chức trường học hoặc công ty giáo dục ủng hộ chi phí để anh có thể mua cây duy trì dự án.

Dự án “Ước mơ triệu cây xanh” được rất nhiều bạn trẻ hưởng ứng.

Điều hạnh phúc nhất đối với Cải, trong mỗi chuyến đi ươm mầm cây xanh của mình là luôn có các bạn tình nguyện viên đăng ký tham gia hỗ trợ rất nhiệt tình mặc dù các nơi anh đến đều là những nơi địa hình hiểm trở. Tình nguyện viên thường là các bạn sinh viên, bạn bè của Cải, các gia đình muốn trải nghiệm trồng cây và người dân địa phương. Mỗi chuyến đi ươm mầm cây xanh đều có sự quan tâm và tạo điều kiện của chính quyền địa phương, đoàn thanh niên xã và cây sau khi trồng sẽ được các hộ gia đình, các bạn tình nguyện viên địa phương chăm sóc.

Bên cạnh đó, A Cải cũng là người sáng lập ra dự án “Tri thức bản em” năm 2016 nhằm trao tặng sách, truyện cho thư viện và văn phòng phẩm cho học sinh. Cùng năm 2016, dự án “Nông trại quê em” cũng được thành lập với mong muốn phát triển hoa màu vụ đông, cung cấp nguồn hoa màu đa dạng cho dịp Tết. Đến năm 2022 là Dự án “Ươm mầm” nhằm cung cấp học bổng cho các em học sinh nghèo vượt khó, đỗ các trường nội trú và học chuyên nghiệp; tổ chức các hoạt động hướng nghiệp.

Những luống rau xanh ngát thuộc Dự án “Nông trại quê em” do anh Cải phát động.

Điều hạnh phúc đối với Sùng A Cải là thấy những mầm cây xanh mình gieo trồng qua bao năm đã lớn và tự phát triển không cần đến sự chăm sóc của con người nữa, hạnh phúc vì có những nơi đã xuất hiện mạch nước ngầm trở lại và cây xanh dần trở thành tổ ấm của các loài chim.

Chia sẻ với phóng viên, ông Vàng Sáy Tùng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Suối Bu (Văn Chấn, Yên Bái), cho biết: “Sùng A Cải vốn có hoàn cảnh gia đình rất khó khăn nhưng đã biết vươn lên trong học tập và làm nhiều việc có ích cho xã hội, đặc biệt tại quê nhà. Hiện tại A Cải đang công tác tại Hà Nội nhưng lúc nào cũng hướng về quê hương, đó là điều chúng tôi vô cùng trân quý. Nhờ có A Cải kết nối các nhà hảo tâm mà con em địa phương được trao tặng nhiều sách vở, cùng với đó là những buổi hướng nghiệp hữu ích. Bên cạnh đó A Cải đã góp sắc xanh cho quê hương, trồng rừng rồi hướng dẫn bà con trồng cây vụ đông. Từ trước đến nay Sùng A Cải là thanh niên có nhiều đóng góp nhất cho địa phương và là một tấm gương sáng cho các bạn trẻ noi theo”.

Bài, ảnh: DIỆU HUYỀN