Chánh án Nguyễn Hòa Bình dự hội thảo góp ý đối với dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình phát biểu khai mạc hội thảo.

GS.TS. Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao chủ trì hội thảo. Cùng dự có ông Đặng Xuân Phương, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh.

Phát biểu khai mạc, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cho biết: Người chưa thành niên là người chưa phát triển đầy đủ về thể chất, tình cảm, nhận thức; thiếu kiến thức xã hội, pháp luật... Đây là nhóm dễ bị tổn thương, bị tác động tiêu cực nhất trong xã hội nên cần được bảo vệ và chăm sóc đặc biệt, nhất là trong hoạt động tư pháp hình sự. Vì vậy, chính sách về tư pháp hình sự đối với người chưa thành niên cần có tiếp cận chuyên biệt, đặc thù phù hợp với lứa tuổi, khả năng nhận thức của các em với mục đích bao trùm là giáo dục, cải tạo, giúp đỡ người chưa thành niên tự sửa chữa sai lầm, cải thiện nhận thức và hành vi, trở thành công dân tốt cho xã hội.

Hệ thống pháp luật quốc gia của các nước bên cạnh Bộ Luật tố tụng hình sự, Bộ Luật hình sự còn xây dựng luật chuyên biệt về tư pháp người chưa thành niên. Việt Nam tham gia Công ước Bảo vệ quyền trẻ em từ sớm, tuy nhiên hiện nay hầu hết các nước Châu Á đã có Luật chuyên biệt trong khi Việt Nam chưa có. Liên hợp quốc cũng đã khuyến cáo Việt Nam, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và nhiều chuyên gia đã khuyến nghị xây dựng Luật này. Chỉ thị Thủ tướng Chính phủ cũng nêu rõ sự cần thiết phải có Luật Tư pháp người chưa thành niên.

Bà Lesley Miller, Phó trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam, phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, bà Lesley Miller, Phó Trưởng đại diện Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam chia sẻ, chúng tôi hoan nghênh việc Việt Nam đưa Luật Tư pháp người chưa thành niên vào đời sống. Việc đưa Luật Tư pháp người chưa thành niên vào thực thi sẽ củng cố và mở rộng các quy định hiện hành về người chưa thành niên trong hệ thống tư pháp. Đồng thời triển khai những cải cách quyết liệt, toàn diện nhằm bảo đảm hệ thống tư pháp người chưa thành niên của Việt Nam tuân thủ tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.

Dự thảo Luật đưa ra nhiều điểm cải thiện cho người chưa thành niên. Tuy nhiên một số khía cạnh chưa hoàn toàn tuân thủ tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Ủy ban Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em yêu cầu phải có sẵn các biện pháp bảo vệ về mặt pháp lý để thực hiện xử lý chuyển hướng, tránh các biện pháp tiêu cực làm ảnh hưởng đến tâm lý, tổn thương người chưa thành niên.

Phó Trưởng đại diện Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho biết thêm, việc đưa vào trại giáo dưỡng không phải là biện pháp chuyển hướng hợp lý. Cần xây dựng mạng lưới về cán bộ tư pháp cơ sở, cộng tác viên tư pháp ở cấp xã và hỗ trợ công tác xã hội cho trẻ vị thành niên. Việc thực thi luật không chỉ của các cơ quan tư pháp mà cần sự vào cuộc của toàn xã hội. Cần đảm bảo người dân hiểu được tầm quan trọng của luật này, nâng cao nhận thức cho người dân.

Quang cảnh buổi hội thảo.

Ông Ryan McKean, Giám đốc Cơ quan Phòng chống ma túy và Thực thi pháp luật quốc tế Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam chia sẻ về những kinh nghiệm thực thi Luật Tư pháp người chưa thành niên ở Hoa Kỳ và cam kết chia sẻ, đồng hành cùng Việt Nam trong việc thực thi Luật Tư pháp người chưa thành niên.

Tư pháp người chưa thành niên là một vấn đề phức tạp và nhiều mặt, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện và hợp tác giữa phụ huynh, giáo viên, Thẩm phán, công tố viên, nhà lập pháp, thành viên cộng đồng; tất cả chúng ta đều có một vai trò để đóng góp. Vì vậy, ông Ryan McKean khuyến khích các đại biểu tham dự hội thảo tích cực tham gia đặt câu hỏi cũng như chia sẻ kinh nghiệm của bản thân. Tại hội nghị, các chuyên gia cho biết xu hướng của các quốc gia trên thế giới là xây dựng đạo luật riêng về tư pháp người chưa thành niên. Trong đó định hướng lớn là trao thêm cơ hội để đối tượng này nhận ra lỗi để sửa chữa, không tái phạm.

Dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên gồm 162 điều được bố cục thành 5 phần, 11 chương. Hiện tại vẫn còn một số vấn đề đang trong thời gian lấy ý kiến. Dự kiến, tháng 10/2024 đạo luật sẽ được trình Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ đầu năm 2025.

Công Thành