Chánh án TAND tối cao trả lời chất vấn về án lệ, thu hồi tài sản tham nhũng...

Quang cảnh phiên chất vấn sáng 20/3 tại Hội trường Diên Hồng. Ảnh: VPQH cung cấp.

Số án lệ so với các vụ án hiện nay là quá ít ỏi, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn

Đặt câu hỏi chất vấn, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương nêu thực tế, hiện nay số án lệ so với các vụ án hiện nay là quá ít ỏi, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn đặt ra trong bối cảnh xã hội phát triển, hội nhập, số hóa phát sinh nhiều tranh chấp và tình tiết mới, cho phép giải quyết các vụ việc chưa được các quy định của pháp luật điều chỉnh…

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trả lời câu hỏi nêu trên, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, một trong những nội dung cải cách tư pháp từ nhiệm kỳ thứ XIV là Quốc hội cho phép Tòa án phát triển án lệ. Lịch sử phát triển án lệ trên thế giới đã có 100 năm, cả thế giới đều cần án lệ. Trong khi đó Việt Nam mới có lịch sử phát triển án lệ ít năm gần đây.

Luật chỉ quy định những vấn đề chung nhất không thể bao hàm hết diễn biến cuộc sống. Án lệ được xem là nguồn bổ sung cho giải thích pháp luật và thực tiễn nếu pháp luật chưa đề cập đến, tạo chuẩn mực pháp lý cho các cơ quan áp dụng. Án lệ chỉ là 1 chi tiết của vụ án mà không phải toàn bộ vụ án.

Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn. Ảnh: VPQH cung cấp.

Ở Việt Nam, tuy số lượng án lệ ít nhưng có một số án lệ được thế giới đánh giá cao như việc vũ khí nguy hiểm tấn công vào vùng nguy hiểm được xem là hành vi của tội giết người.

Việt Nam mới có lịch sử phát triển án lệ 4 năm, do đó chúng ta phải có những bước đi thận trọng; quy trình làm án lệ của chúng ta chặt chẽ. Điều này là rất cần thiết đối với thực tiễn ở Việt Nam. Vì quá chặt chẽ nên số lượng án lệ của ta khá khiêm tốn. Do đó, trong thời gian tới TAND tối cao sẽ từng bước sửa quy trình này và khuyến khích thẩm phán giới thiệu bản án đẩy nhanh phát triển án lệ.

Đã thu hồi được 40% số tài sản tham nhũng trong 10 năm

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cho biết, trong thời gian qua, việc thu hồi tài sản dẫn vẫn còn ít, chưa đạt kỳ vọng theo mong muốn của Quốc hội và của người dân. Thời gian tới, Chánh án TAND tối cao phối hợp với các cơ quan liên quan như thế nào để thu hồi tài sản tham nhũng được nhiều và đạt được theo kỳ vọng của người dân.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trả lời câu hỏi nêu trên, Chánh án TAND tối cao cho biết, về tăng cường thu tài sản tham nhũng, trên thế giới cũng như Việt Nam, việc thu hồi không hoàn toàn triệt để. Theo tổng kết 10 năm, chúng ta thu hồi được 40% số tài sản tham nhũng. Đây là con số rất đáng ghi nhận, biểu dương của các cơ quan tiến hành tố tụng.

Để nâng cao hơn nữa, Chánh án TAND tối cao cho biết, chỉ thu hồi những tài sản tham nhũng nếu quá trình tố tụng các cơ quan chứng minh được tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng. Muốn thu hồi được thì công tác chứng minh phải rất chất lượng. Do đó nâng cao chất lượng điều tra và kịp thời phong tỏa tài sản.

Trên thế giới có cơ chế thu hồi tài sản của nghi can tham nhũng mà không giải trình được nguồn gốc. Theo Chánh án TAND tối cao, nếu làm được điều này có thể tăng cao hơn nữa tỉ lệ thu hồi.

Trả lời rõ thêm nhiều câu hỏi chất vấn của đại biểu

Trả lời câu hỏi về chất lượng giải quyết các vụ án phá sản, Chánh án TAND tối cao cho biết, Luật đang quy định tương đối ngặt nghèo về trình tự phá sản. Các Thẩm phán rất giỏi trong vụ án hình sự, dân sự nhưng trong các vụ án phá sản là thiếu.

Phiên chất vấn được kết nối trực tuyến từ Hội trường Diên Hồng đến trụ sở Đoàn Đại biểu Quốc hội 62 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội tham dự trực tiếp tại Hội trường Diên Hồng). Ảnh: VPQH cung cấp.

Khắc phục tình trạng này, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần tiếp tục đề xuất Quốc hội sửa Luật Phá sản; nâng cao trình độ Thẩm phán trong xét xử vụ án phá sản; tiến tới hình thành Tòa phá sản chuyên biệt ở các trung tâm kinh tế lớn, chuyên xét xử phá sản, không xét xử các vụ án khác.

Về tư pháp người chưa thành niên, TAND tối cao đang trình 1 Dự án Luật về nội dung này, hồ sơ đang được chuẩn bị tương đối đầy đủ. Ở thế giới có luật chuyên biệt về vấn đề này. Điều này thể hiện sự nhân ái, nhân đạo đối với trẻ em.

Về phiên phiên tòa trực tuyến, xét xử trực tuyến, Chánh án TAND tối cao cho biết, TAND tối cao đã phối hợp ban hành các văn bản liên quan để hướng dẫn thực hiện, tổ chức tập huấn ở các địa phương…

Đến nay, đã xét xử hơn 5.400 vụ theo hình thức trực tuyến, đảm bảo công lý thực thi không chậm trễ, tạo điều kiện cho người ở xa, người ở nước ngoài tham gia phiên tòa, góp phần tiết kiệm nhiều nguồn lực trong tổ chức xét xử.

Hiện nay, khó khăn trong việc xét xử trực tuyến là việc trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị còn hạn chế, Chánh án TAND tối cao đề nghị Quốc hội phê duyệt các chương trình liên quan để ngành Tòa án tiếp tục trang bị tốt hơn nữa cho việc tổ chức phiên tòa trực tuyến…

Vũ Cảnh