'Chảo lửa' Nhật - Hàn lại bùng phát

Tokyo đang xem xét đưa vụ tranh cãi với Seoul về vấn đề bồi thường cho các lao động thời chiến lên Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) khi hạn chót của Nhật Bản về yêu cầu thành lập hội đồng trọng tài trôi qua trong ngày 18-7.

Ngày 18-7 đánh dấu thời điểm quan trọng trong mối quan hệ vốn đang rất căng thẳng giữa Nhật - Hàn khi đây là thời hạn chót mà Tokyo yêu cầu thành lập hội đồng trọng tài để xem xét đưa vụ tranh cãi với Seoul về vấn đề bồi thường cho các lao động thời chiến.

Các quan chức Nhật Bản và Hàn Quốc trong cuộc họp ở Tokyo nhằm giải quyết căng thẳng hai bên. Ảnh: Reuters

Nhật cảnh báo, Hàn Quốc phớt lờ

Trong tuyên bố đưa ra ngày 18-7, Hàn Quốc cho biết đang xem xét “các kịch bản khác nhau” để giải quyết tranh cãi đang leo thang về vấn đề lao động bị cưỡng ép thời chiến của Nhật, tùy thuộc vào cách Tokyo phản ứng sau thời hạn chót nước này đặt ra để thành lập một hội đồng trọng tài giải quyết vấn đề này.

Tokyo đã ra thời hạn cho Seoul đến ngày 18-7 phải trả lời yêu cầu hôm 19-6 của nước này về việc thành lập một hội đồng trọng tài gồm 3 thành viên của nước thứ ba. Hôm 16-7, Phủ tổng thống Hàn Quốc công khai từ chối yêu cầu này, coi điều đó là “không thể chấp nhận được”. Phát biểu với Yonhap, một quan chức ngoại giao Seoul nhấn mạnh: “Chúng tôi đang xem xét các kịch bản khác nhau tùy thuộc vào cách Nhật Bản sẽ hành động”, nhưng ông không nói chi tiết về các kịch bản này. Bộ ngoại giao Hàn Quốc cho rằng, Seoul không bắt buộc phải đáp ứng thời hạn trên vì Tokyo đã đơn phương áp đặt đối với vấn đề bắt nguồn từ sự đô hộ của họ tại Bán đảo Triều Tiên trong giai đoạn 1910-1945.

Trước đó, theo Đài NHK, Tokyo đang xem xét đưa vụ tranh cãi với Seoul về vấn đề bồi thường cho các lao động thời chiến lên ICJ khi hạn chót về yêu cầu thành lập hội đồng trọng tài trôi qua trong ngày 18-7.

Ngày càng căng thẳng

Động thái trên diễn ra trong bối cảnh cuộc tranh cãi leo thang giữa hai nước không có dấu hiệu cho thấy hạ nhiệt.

Từ lâu, vấn đề bồi thường cho người lao động Hàn Quốc bị ép lao động khổ sai trong thời gian Nhật chiếm đóng bán đảo Triều Tiên luôn khiến cả hai đau đầu. Mọi việc xấu đi nhanh chóng sau khi Tòa án Tối cao Hàn Quốc năm 2018 ra phán quyết yêu cầu các Cty Nhật Bản bồi thường cho những người khẳng định rằng họ đã bị ép lao động khổ sai trong các nhà máy của Nhật. Và vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn khi Tokyo siết chặt xuất khẩu vật liệu công nghệ cao sang Seoul trong tháng này, động thái được cho là nhằm trả đũa quyết định của Hàn Quốc. Tokyo cho rằng, vấn đề bồi thường đã được giải quyết theo một hiệp ước năm 1965 và vì vậy họ muốn mời trọng tài từ nước thứ ba giải quyết vấn đề nhưng Seoul bác bỏ. Và ngày 18-7 là hạn chót cho việc dàn xếp này. Theo giới quan sát, sau thời hạn chót, Tokyo sẽ tiếp tục đề nghị Seoul chấm dứt tranh chấp, cùng lúc chuẩn bị các biện pháp đối phó, bao gồm cả việc đưa vụ việc lên IJC.

Đó có thể là lý do cho đến nay, Tokyo bác bỏ lời kêu gọi liên tiếp của Hàn Quốc về dỡ bỏ những hạn chế xuất khẩu này. Trong bối cảnh đang “căng như dây đàn”, Hàn Quốc ngày 18-7 cũng tuyên bố chuẩn bị công bố gói biện pháp thúc đẩy cạnh tranh công nghiệp, động thái nhằm đối phó việc hạn chế xuất khẩu những vật liệu quan trọng đối với sản xuất chất bán dẫn và màn hình của Nhật. Trong phiên họp quốc hội, Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Hàn Quốc Hong Nam-ki nói rằng, Seoul sẽ tìm cách đa dạng hóa nguồn nhập khẩu các vật liệu, bộ phận và thiết bị chủ chốt trong khi vẫn thúc đẩy công cuộc địa phương hóa các vật liệu này.

KHẢ ANH