Chất liệu văn hóa Việt Nam tỏa sáng trên sân khấu quốc tế

Khai thác chất liệu dân gian vốn không phải là quá mới mẻ trong nền âm nhạc Việt, nhưng tại sao luôn có sức hút?. Giải mã điều này, có lẽ ngoài sự quen thuộc, gần gũi về giai điệu còn là câu chuyện về “nhân vật” mà ca khúc thể hiện, sự kết nối các thế hệ. Chẳng hạn, bài “Nam quốc sơn hà” trong gameshow truyền hình The Heroes không đơn thuần là một bài rap, nó hấp dẫn công chúng nhờ kết hợp với hò sông nước Nam bộ. Hay các bài “Để Mị nói cho mà nghe”, “Gieo quẻ”, “Thị Mầu” có lượng khán giả lớn nhờ sử dụng chất liệu văn hóa, dân ca, dân vũ, và trang phục dân tộc các tỉnh đồng bằng Bắc bộ.

Trước đó, đã có một số nhạc sĩ như Hoàng Việt lấy âm hưởng của câu hò sông nước Nam bộ làm chủ đạo và phát triển toàn bộ ca khúc “Lên ngàn” (sáng tác khoảng năm 1952-1953); Hoàng Vân đã khai thác những câu hò sông Mã thường dùng trong lao động sản xuất của người xứ Thanh vào trong ca khúc “Hò kéo pháo” (năm 1954). Hay như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trong ca khúc “Ở trọ” cũng sử dụng chất liệu dân gian đồng bằng Bắc bộ; “Tiến thoái lưỡng nan”, khai thác từ chất liệu bài dân ca “Gió đánh đò đưa”...

Thời gian vừa qua, giới trẻ đã “phát sốt” lên với Bắc Bling do Hòa Minzy thể hiện; “Mục hạ vô nhân” kết hợp giữa hát xẩm do Soobin Hoàng Sơn và Nghệ sĩ Nhân dân Huỳnh Tú biểu diễn cùng phần rap của Binz...

Tất nhiên cũng không phải đến Đức Phúc, âm nhạc Việt Nam mới tỏa sáng trên sân khấu thế giới. Gần đây nhất, nữ ca sĩ Phương Mỹ Chi đã xếp thứ ba tại cuộc thi Sing! Asia (Giọng ca trẻ châu Á) - quy tụ 32 tài năng âm nhạc đến từ 9 quốc gia và vùng lãnh thổ. Xuyên suốt hành trình của cuộc thi, với các bài hát “Buôn trăng”, “Rock hạt gạo”, “Trống cơm”, “Bóng phù hoa”, “Túy âm”, “Chopsticks” (Đôi đũa), Phương Mỹ Chi đã mang bản sắc âm nhạc, văn hóa Việt giới thiệu với bạn bè quốc tế. Trở lại với chiến thắng của Đức Phúc tại cuộc thi âm nhạc quốc tế, ngoài cách trình diễn biến hóa đa sắc màu của ca sĩ này là giai điệu của 4 câu thơ trong bài “Tre Việt Nam” của nhà thơ Nguyễn Duy trong phần mở đầu ca khúc “Phù Đổng Thiên Vương”. Bài hát tôn vinh một nhân vật tượng trưng cho tinh thần chống ngoại xâm và sức mạnh tuổi trẻ, đó là Thánh Gióng. Hơn thế nữa, Thánh Gióng là biểu tượng cao cả của tình yêu Tổ quốc vô điều kiện, sau khi thắng giặc ngoại xâm, cúi chào mẹ bay lên trời, không nhận bất cứ một phần thưởng hoặc sự tri ân nào.

Truyền thuyết Thánh Gióng hẳn đã ăn sâu trong mỗi người dân Việt. Vì thế, khi ngôn ngữ âm nhạc cất lên, chúng ta một lần nữa cảm nhận được tình yêu Tổ quốc luôn có sự đồng cảm và chia sẻ không biên giới.

Trong thời đại ngày nay, văn hóa ngày càng khẳng định vai trò cầu nối giữa các dân tộc, nâng cao hiểu biết lẫn nhau, là động lực của sự phát triển bền vững, tăng cường uy tín quốc gia, tạo tiền đề thúc đẩy hợp tác phát triển. Dự thảo Đề án “Quốc tế hóa văn hóa Việt Nam và Việt Nam hóa văn hóa quốc tế”, với lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đặt mục tiêu, nhiệm vụ hỗ trợ quảng bá hình ảnh con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới. Trong đó tạo điều kiện cho các nghệ sĩ, tài năng nghệ thuật Việt Nam tham gia vào các cuộc thi quốc tế và ngược lại, tổ chức các cuộc thi nghệ thuật tại Việt Nam, mở rộng sân chơi cho nghệ sĩ quốc tế...

Giải thưởng của Đức Phúc có thể là niềm vui, là hướng gợi mở cho các nghệ sĩ khi đem chuông đi đánh xứ người, nhưng hơn hết, âm nhạc là một trong những sợi dây lan tỏa nhanh nhất, bền vững nhất giá trị văn hóa Việt đến với thế giới.

Bảo Anh