Tiến sĩ guitar đưa âm nhạc Việt vươn ra thế giới

Đó là chia sẻ của TS. Trần Tuấn An (SN 1992, TP Hà Nội) - người đã có gần 20 năm biểu diễn trên những sân khấu lớn của Châu Á, Châu Âu và Bắc Mỹ và đang tổ chức trại hè cho các bạn trẻ yêu guitar tại Việt Nam.

Nuôi dưỡng “kho tàng guitar cổ điển”

Hiện tại, TS. Trần Tuấn An đang đảm nhận công việc giảng dạy ở 3 trường đại học ở Chicago, Mỹ, phụ trách lớp guitar chính cùng với một số môn phụ trợ như kỹ năng biểu diễn, lịch sử và văn hóa guitar, hay các lớp học nhóm. Tuy nhiên, mỗi môi trường lại có một trọng tâm khác nhau.

Tại Northern Illinois University (NIU), ngoài việc giảng dạy, anh là Giám đốc Nghệ thuật của chuỗi hòa nhạc guitar quốc tế. Ở University of Illinois Chicago (UIC), đây là trường công lập lớn nằm ngay trong thành phố, nên sinh viên đến từ nhiều hoàn cảnh đa dạng. Anh chú trọng việc xây dựng nền tảng chắc chắn và hỗ trợ từng bạn phát triển theo khả năng riêng. Còn tại Roosevelt University - Chicago College of Performing Arts, môi trường ở tập trung chuyên sâu vào biểu diễn. Sinh viên dành phần lớn thời gian luyện tập và chuẩn bị cho sự nghiệp nghệ sĩ chuyên nghiệp, vì vậy áp lực cao hơn và chương trình cũng rất khắt khe.

Điều ấn tượng của tiến sĩ trẻ đó là việc thiết kế giáo trình linh hoạt và chú trọng nghệ thuật biểu đạt. TS. An cho biết, anh không áp đặt một khung cứng nhắc cho tất cả mà xây dựng đề cương dựa trên mục tiêu chung của môn học, cách triển khai luôn điều chỉnh tùy theo trình độ, nhu cầu và định hướng nghề nghiệp của từng sinh viên. Có năm gặp nhiều sinh viên mới bắt đầu, có năm lại nhiều bạn đã có nền tảng vững.

Vì thế, ngoài việc rèn luyện kỹ thuật, anh cũng rất chú trọng đến diễn giải âm nhạc, phong cách, và khả năng biểu đạt cá nhân - những yếu tố quan trọng để một nghệ sĩ trưởng thành. Đau đáu đào tạo nên những người nghệ sĩ trưởng thành tương lai cũng là cách anh vừa thực hiện và khẳng định con đường mà mình muốn gắn bó cả đời.

TS. Trần Tuấn An cùng gia đình nhỏ tại Lễ tốt nghiệp, trao bằng tiến sĩ của Northwestern University, Mỹ.

“Ngay từ nhỏ, bố mẹ đã khuyến khích tôi trải nghiệm nhiều lĩnh vực khác nhau, từ thể thao, hội họa đến âm nhạc bên cạnh các môn văn hóa ở trường. Nhờ vậy, tôi có cơ hội tự do khám phá để tìm ra điều thực sự phù hợp với sở thích và năng khiếu của mình. Tôi sớm nhận ra rằng, để thành công, không nhất thiết phải chỉ giỏi toán, lý, hóa hay văn, sử, địa.

Bước ngoặt lớn đến khi tôi giành giải Nhất toàn quốc cuộc thi guitar cổ điển dành cho lứa tuổi thiếu niên. Cảm giác lúc ấy vừa hạnh phúc, vừa khẳng định rằng cây đàn guitar không chỉ là sở thích, mà chính là con đường nghệ thuật mà tôi muốn gắn bó cả đời”, anh nhớ lại.

Đặc biệt hơn cả, khi anh biểu diễn những tác phẩm Việt Nam, sinh viên sẽ thấy được tầm quan trọng của việc theo đuổi điều mình yêu thích, và cách mỗi nghệ sĩ có thể khẳng định bản sắc riêng thay vì chỉ bắt chước những gì đã có sẵn trong giới guitar.

Từ đó, anh muốn góp phần mở rộng “kho tàng guitar cổ điển” để nó không chỉ gói gọn trong âm nhạc châu Âu, mà còn phản ánh nhiều nền văn hóa khác nhau.

“Khi nghe tôi chơi nhạc Việt Nam, sinh viên thường rất háo hức và tò mò. Có những kỹ thuật, âm sắc họ chưa từng tiếp xúc, nên sau buổi biểu diễn họ thường đến hỏi thêm để hiểu rõ hơn. Đó cũng là một cách thú vị để tôi chia sẻ văn hóa của mình và khuyến khích họ tự tìm tiếng nói riêng trong âm nhạc”, tiến sĩ guitar nói.

TS. Trần Tuấn An - người đã có gần 20 năm biểu diễn trên những sân khấu lớn của Châu Á và Bắc Mỹ. Ảnh: NVCC

“Giữ hồn” trong mỗi tác phẩm

Tiến sĩ An cho biết, anh không trực tiếp hòa âm hay chuyển soạn các bản nhạc Việt Nam cho guitar cổ điển. Công việc này đã được nhiều nghệ sĩ guitar và nhà soạn nhạc Việt Nam rất tài năng thực hiện. Vai trò của anh là người trình diễn, đưa những bản chuyển soạn đó đến gần hơn với khán giả trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, để “giữ hồn” trong mỗi tác phẩm, anh phải dành thời gian lắng nghe và nghiên cứu nhạc cụ dân tộc Việt Nam như đàn bầu, đàn tranh, đàn t’rưng… để tìm hiểu cách tạo ra màu sắc âm thanh đặc trưng. Từ đó, khi chơi trên guitar, anh có thể điều chỉnh kỹ thuật, cách nhấn nhá, hoặc sắc thái để gợi được tinh thần dân gian trong khuôn khổ của một nhạc cụ phương Tây.

TS. Trần Tuấn An trên những sân khấu lớn.

Trong các buổi hòa nhạc của anh thường có sự hiện diện của các nhà soạn nhạc đương đại. Vì vậy, anh mong muốn không chỉ giới thiệu âm nhạc guitar Việt Nam ra thế giới, mà còn đưa những sáng tác mới, giá trị của các nhạc sĩ đương đại quốc tế đến gần hơn với công chúng.

Với cách kể chuyện âm nhạc, nghệ sĩ trẻ cố gắng tạo cầu nối để khán giả đại chúng có thể dễ dàng tiếp nhận như chia sẻ bối cảnh tác phẩm, cảm hứng của nhạc sĩ, và lý do tại sao bản nhạc có ý nghĩa đặc biệt.

Bằng tình yêu với quê hương, nghệ sĩ Trần Tuấn Anh đã tổ chức trại hè thường niên ở Việt Nam để tạo cơ hội công bằng cho các bạn trẻ yêu guitar, duy trì một sân chơi thường niên vừa đào tạo về kỹ thuật guitar cổ điển vừa mở ra cầu nối văn hóa.

Trại hè guitar cổ điển không chỉ thu hút học sinh Việt Nam mà còn có sinh viên đến từ Thái Lan, Hồng Kông, Malaysia và Mỹ. Bên cạnh việc rèn luyện kỹ thuật guitar cổ điển quốc tế, anh cũng giới thiệu cho các bạn nước ngoài những yếu tố âm nhạc dân tộc như cách tái hiện tiếng đàn bầu, tiếng trống, hay tiếng chiêng Tây Nguyên trên guitar.

Các bạn trẻ quốc tế rất hào hứng, từ đó tìm hiểu thêm về những làn điệu dân ca truyền thống Việt Nam. Nhiều em chia sẻ rằng đây là trải nghiệm đặc biệt, để lại ấn tượng sâu đậm về văn hóa Việt Nam trong hành trình học nhạc của họ.

“Trên sân khấu, học viên được nghe tôi và các nghệ sĩ khách mời biểu diễn các tác phẩm guitar Việt Nam, hoặc chính các em tham gia cùng nhau trong dàn nhạc guitar. Đây là khoảnh khắc trực tiếp lan tỏa văn hóa - khi giai điệu Việt vang lên bên cạnh âm nhạc quốc tế, tạo nên sự kết nối tự nhiên và để lại dấu ấn mạnh mẽ cho bạn bè bốn phương”, TS. An nói.

Châu Linh