Chất lượng không khí ở mức nguy hại học sinh có được nghỉ học?

Cho học sinh nghỉ học khi chất lượng không khí ở mức nguy hại là biện pháp cần phải tính đến

Theo báo cáo diễn biến chất lượng môi trường không khí của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong thời gian qua, tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại Hà Nội có chiều hướng gia tăng, có những thời điểm, chỉ số chất lượng môi trường không khí (giá trị AQI) đã lên đến mức xấu. Cụ thể, theo hệ thống quan trắc không khí IQAir, vào sáng 8/1, với chỉ số chất lượng không khí AQI ở mức 219, Hà Nội đứng thứ 2 trong danh sách các thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới, với chất lượng không khí ở mức tím, mức "rất không tốt". Thậm chí có trạm đo ở quận Tây Hồ ghi nhận chỉ số AQI màu nâu "nguy hiểm" ở mức 324.

Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế) đã đưa ra các giải pháp khi chỉ số chất lượng không khí xấu, học sinh hạn chế các hoạt động tập thể dục hoặc vận động cần gắng sức trong thời gian dài. Khi chỉ số chất lượng không khí ở mức nguy hại (AQI ở mức 301 - 500), lớp mẫu giáo, nhà trẻ, trường tiểu học có thể xem xét cho học sinh nghỉ học nếu chỉ số chất lượng không khí ở mức nguy hại trong thời gian 3 ngày liên tục. Nếu bắt buộc đi học cần tránh các hoạt động ngoài trời, chuyển sang các hoạt động trong nhà hoặc điều chỉnh thời gian học cho phù hợp.

Trước câu hỏi chất lượng không khí ở mức nguy hại, học sinh Hà Nội có được nghỉ học hay không, trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, ông Lê Ngọc Hoa - Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết: "Về vấn đề này, Sở GD&ĐT Hà Nội đang xin ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường và Bộ GD&ĐT".

Trước thực trạng các chỉ số chất lượng không khí đang ở mức báo động như hiện nay, TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam cho rằng, đối với lớp mẫu giáo, nhà trẻ, trường tiểu học, có thể xem xét cho học sinh nghỉ học nếu chỉ số chất lượng không khí ở mức nguy hại trong thời gian 3 ngày liên tục. "Đây là biện pháp cần phải tính đến. Cụ thể, việc cho một số trường học nghỉ trong những ngày ô nhiễm là biện pháp đã quy định trong Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Bảo vệ môi trường được ban hành ngày 6/1/2025.

Tuy nhiên, theo tôi cần phải nghiên cứu trường nào, kế hoạch ra sao cần chuẩn bị kỹ lưỡng, làm công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức để việc này được tiến hành tốt hơn. Tôi nghĩ, chúng ta phải có kế hoạch phối hợp với phụ huynh học sinh để họ hiểu được, mục tiêu sức khỏe con em là trên hết. Có nghiên cứu, chứng cứ để nói tác động của ô nhiễm không khí thì phụ huynh sẵn sàng vì sức khỏe con em mình".

Làm gì để dự phòng tác hại của ô nhiễm không khí?

Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, PGS.TS. Trần Thị Tuyết Hạnh - giảng viên Bộ môn Sức khỏe môi trường, Trường Đại học Y tế công cộng cho hay, môi trường không khí xung quanh bị ô nhiễm nghiêm trọng được xác định khi chỉ số chất lượng không khí Việt Nam (VN-AQI) ngày có giá trị từ 301 trở lên theo kết quả quan trắc của các trạm quan trắc môi trường quốc gia, địa phương trong thời gian 3 ngày liên tục. Khi chỉ số chất lượng không khí ngày có giá trị ở mức nguy hại (AQI >=301, hiển thị màu nâu) thì được coi là mức cảnh báo sức khỏe tình trạng khẩn cấp, hay còn gọi là mức cảnh báo Y tế công cộng.

"Việc công bố môi trường không khí xung quanh đang bị ô nhiễm nghiêm trọng khi chỉ số VN-AQI ngày có giá trị từ 301 trở lên trong thời gian 3 ngày liên tục theo tôi là trách nhiệm của ngành Tài nguyên & Môi trường. Khi có thông báo này thì các bên liên quan và cộng đồng thực hiện các biện pháp khẩn cấp theo khuyến cáo cụ thể của ngành Y tế. Như vậy tôi nghĩ cần phối hợp hiệu quả giữa các ngành để triển khai hướng dẫn của ngành Y tế", TS Hạnh nói.

TS Hạnh cũng cho hay, ví dụ khi kết quả quan trắc của các trạm quan trắc môi trường quốc gia, địa phương trong thời gian 3 ngày liên tục ở một tỉnh/thành phố nào đó cho thấy chỉ số VN-AQI ngày có giá trị từ 301 trở lên thì cần ngay lập tức thông báo trên các phương tiện truyền thông đại chúng và thông báo tới Sở GD&ĐT để Sở chỉ đạo các trường triển khai các biện pháp dự phòng tương ứng như khuyến cáo của ngành y tế. Ngoài ra, có một thực tế là có nhiều ngày trong năm, chất lượng không khí xung quanh không phải ở mức ô nhiễm nghiêm trọng theo định nghĩa "chỉ số VN-AQI ngày có giá trị từ 301 trở lên trong thời gian 3 ngày liên tục" mà chỉ 1-2 ngày hoặc chỉ một số thời điểm trong ngày có chỉ số vượt ngưỡng.

Do đó, để dự phòng tác hại của ô nhiễm không khí, theo TS Hạnh, các trường học và người dân sống tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM cũng nên chủ động theo dõi chỉ số AQI hàng ngày (các ứng dụng cài trên điện thoại thông minh AirVisual, PAM Air, cổng thông tin quan trắc môi trường của UBND thành phố) để biết chất lượng không khí xung quanh theo từng thời điểm trong ngày và theo từng khu vực cụ thể. Có thể chỉ số trung bình ngày không vượt quá 301 nhưng có thời điểm trong ngày chỉ số vượt ngưỡng nguy hại.

Đồng thời, tại mỗi tỉnh, thành phố thì chất lượng không khí ở từng khu vực, theo từng thời điểm cũng khác nhau nên để chủ động dự phòng thì nhà trường và người dân nên chủ động theo dõi chỉ số để áp dụng các biện pháp dự phòng.

Cụ thể, bất kỳ ngày nào, thời điểm nào thấy chỉ số AQI >=301 (màu nâu) thì tất cả mọi người (không chỉ nhóm nguy cơ cao là trẻ em và người lớn hoạt động thể lực nhiều, người già, các bệnh nhân hen suyễn hoặc mắc các đường hô hấp khác) nên tránh các hoạt động ngoài trời, còn nếu cần phải ra ngoài thì nên đeo khẩu trang có hiệu suất lọc bụi PM2,5 đạt tối thiểu là 95%. Nên đóng cửa sổ, cửa ra vào nhà để hạn chế phơi nhiễm với các chất ô nhiễm không khí. Với những người nhạy cảm thì ngoài thực hiện hai biện pháp trên đây thì nên theo dõi sức khỏe, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt thì cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và tư vấn, điều trị.

Cũng theo TS Hạnh, đối với các lớp mẫu giáo, nhà trẻ, trường tiểu học thì có thể xem xét cho học sinh nghỉ học nếu chỉ số chất lượng không khí xung quanh ở mức nguy hại trong thời gian 3 ngày liên tục. Nếu bắt buộc đi học thì nên tránh các hoạt động ngoài trời, chuyển sang các hoạt động trong nhà hoặc điều chỉnh thời gian cho phù hợp. Các cơ sở y tế nên sẵn sàng để khám, cấp cứu và điều trị cho các bệnh nhân mắc các bệnh đường hô hấp, tim mạch vì số bệnh nhân có thể gia tăng và tình trạng bệnh ở những bệnh nhân đang mắc bệnh mãn tính có thể tăng nặng do ô nhiễm không khí.

Đỗ Vi