Châu Âu bất lực trước mong muốn độc lập với Tập đoàn Gazprom

Khối lượng khí đốt mà Tập đoàn Gazprom cung cấp cho thị trường châu Âu xuống thấp đi kèm với dự báo về sự sụt giảm sản lượng điện gió vào cuối tháng này gây ra khá nhiều hệ lụy.

Hợp đồng tương lai đối với khí đốt cung cấp cho châu Âu ghi nhận trên sàn giao dịch TTF của Hà Lan đã đạt mức cao nhất kể từ tháng 1/2024 do nguồn cung từ Na Uy và Nga bị đe dọa.

Các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu không thể dựa hoàn toàn vào khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ, dựa trên các đặc điểm cụ thể và điều kiện thị trường của mặt hàng này.

Vào ngày 21/5, xuất khẩu khí đốt của Na Uy đã giảm xuống còn 177 triệu m3/ngày, số liệu được nhà điều hành hệ thống truyền dẫn khí đốt của nước này là công ty Gassco thông báo.

So với chỉ một ngày trước, mức thiếu hụt đã lên tới 140 triệu m3. Đối với một quốc gia chiếm gần 1/3 lượng khí đốt nhập khẩu vào thị trường châu Âu thì con số như vậy là rất lớn.

Nguy cơ gián đoạn những đợt giao hàng cuối cùng từ Nga sang Áo đã làm nóng thị trường khu vực và khiến giá cả tăng mạnh. Tình trạng này cho thấy châu Âu vẫn chưa tìm được nhà cung cấp thay thế Tập đoàn Gazprom.

LNG của Mỹ chỉ tạm thời giúp lấp đầy khoảng trống, nhu cầu của EU được hỗ trợ một phần bởi các nguồn năng lượng tái tạo, nhưng châu Âu vẫn dựa phần lớn vào nguồn khí đốt chảy qua đường ống từ Na Uy và Nga.

Nếu sự sụt giảm năng lượng gió và mặt trời xảy ra như dự đoán, đây sẽ trở thành nguyên nhân bổ sung khiến châu Âu đối diện khủng hoảng ngoài mùa tiêu thụ khí đốt cao điểm. Hiện tại các chuyên gia đang đặt câu hỏi điều gì sẽ xảy ra vào mùa đông sắp tới?

Các nhà quản lý và thương nhân lo ngại việc suy giảm nguồn cung khí đốt từ Na Uy nằm ngoài kế hoạch dự kiến vào mùa hè và sẽ kéo theo nhiều hệ lụy.

Bên cạnh đó, nhu cầu khí đốt tăng cao ở châu Á và việc chấm dứt thỏa thuận hiện tại về mua khí qua đường ống của Nga chảy qua hệ thống truyền dẫn trên đất Ukraine vào cuối năm 2024 sẽ gây ra khủng hoảng sâu rộng.

Viễn cảnh trên nếu xảy ra sẽ dẫn tới nguy cơ tăng giá đối với "nhiên liệu xanh" ở mức rất cao, thậm chí cuộc khủng hoảng năng lượng có thể lặp lại với mức độ cao hơn thời điểm năm 2022.

Vấn đề nữa cần nói tới là châu Âu đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung năng lượng để tránh phụ thuộc quá nhiều vào cả đồng minh Mỹ, thay vì chỉ lo đối phó Nga.

"Trước đây Gazprom đã giải quyết mọi vấn đề cho châu Âu khi tập đoàn này cung cấp nguồn năng lượng giá rẻ, nhưng những ngày đó đã qua lâu rồi", chuyên gia thị trường năng lượng Michael Kern viết trên tờ Bloomberg.

Đức - nền kinh tế lớn nhất Liên minh châu Âu vẫn cần khí đốt tự nhiên ngay cả khi kho dự trữ đã đầy ắp để sẵn sàng sử dụng vào mùa đông này.

Tuy nhiên cơ sở lưu trữ dưới lòng đất (UGS) không trở thành sự cứu rỗi mà trở thành gánh nặng, khi chúng chứa đầy mặt hàng bất tiện - khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu đắt đỏ.

Giải pháp cho vấn đề có vẻ hiển nhiên. Trong khi Berlin đang bận rộn với việc xây dựng các dự án LNG trị giá hàng tỷ USD, thì có một hướng đi thay thế rẻ hơn - phát triển nguồn tài nguyên của chính mình.

Cho đến nay, công việc đang được thực hiện bằng vốn tư nhân và cần sự trợ giúp của chính phủ để đưa những dự án thăm dò khai thác tại nước ngoài vào hoạt động thương mại.

Tuy vậy nỗ lực của châu Âu khó lòng mang lại hiệu quả trong tương lai gần, và trong mùa tiêu thụ cao điểm sắp tới EU sẽ cần bước đi quyết đoán hơn nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt.