Châu Âu chạy đua viết kế hoạch hòa bình cho Ukraine trước hạn chót của Mỹ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu đang gấp rút sửa đổi các yếu tố then chốt trong đề xuất hòa bình mới cho Ukraine của Mỹ trước hạn chót ngày 27-11, với hy vọng làm cho kế hoạch này phù hợp hơn với Kyiv.
Báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 22-11 cho biết, các chính phủ châu Âu đang nỗ lực tìm cách kéo dài thêm thời gian cho Ukraine sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt ra thời hạn chót là trước Lễ Tạ ơn (27-11), thúc ép Kiev phải phản hồi khuôn khổ 28 điểm được lưu hành trong tuần này. Theo các quan chức được hãng tin Bloomberg của Mỹ trích dẫn, chiến lược của châu Âu rất tinh tế: viết lại các phần lớn của đề xuất nhưng trình bày các thay đổi này như "những cập nhật mang tính xây dựng" thay vì sự phản đối công khai.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) tham dự buổi ăn trưa với Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) tại Nhà Trắng ngày 17-10-2025. Ảnh: Getty Images
Theo một nguồn thạo tin của Bloomberg, các nhà lãnh đạo châu Âu đã gặp nhau vào ngày 22-11 bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Nam Phi để thảo luận về các bước tiếp theo. Tuyên bố chung của các lãnh đạo châu Âu tham dự Hội nghị sau khi thảo luận kế hoạch của Mỹ cho rằng kế hoạch này "cần thêm sự điều chỉnh". Theo một nguồn tin của Chính phủ Đức, dự thảo kế hoạch hòa bình của châu Âu, dựa trên đề xuất của Mỹ, đã được gửi tới Ukraine và Mỹ. Phát biểu họp báo trong khuôn khổ Hội nghị G20, Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhấn mạnh cuộc xung đột Nga - Ukraine đang diễn ra trên lục địa châu Âu và kết quả của cuộc xung đột liên quan đến an ninh của toàn bộ châu lục này. Do đó, ông cho rằng việc chấm dứt cuộc xung đột đòi hỏi sự đồng thuận của cả Ukraine và các đối tác châu Âu, chứ không phải các cường quốc lớn. Bên cạnh đó, ông lưu ý cần phải thiết lập các đảm bảo an ninh đáng tin cậy cho Ukraine.
Theo kế hoạch, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump - Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll, giới chức Ukraine và các cố vấn an ninh quốc gia từ Pháp, Anh và Đức sẽ tiến hành hội đàm tại Geneva (Thụy Sĩ) trong ngày 23-11 để thảo luận đề xuất của Mỹ nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine. Đây là hoạt động ngoại giao kín mà nhiều quan chức phương Tây mô tả là "nghiêm trọng mang tính quyết định". Mục tiêu là đánh giá xem liệu có tồn tại một con đường khả thi hướng tới đàm phán hòa bình trước khi mùa đông làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng hay không. Ông Driscoll đã thông báo cho các nhà ngoại giao châu Âu vào đầu tuần này, cảnh báo rằng một thỏa thuận phải được hoàn tất sớm hơn là muộn. Ông được cho là đã nói với họ rằng "Tổng thống Trump muốn một thỏa thuận hòa bình ngay bây giờ". Theo tạp chí Financial Times, ông Driscoll đã ra tối hậu thư cho Ukraine, buộc Kiev phải chấp nhận kế hoạch hòa bình 28 điểm của Washington trước ngày 27-11.
Theo Tổng thống Trump, Tổng thống Zelensky sẽ buộc phải chấp nhận kế hoạch hòa bình do Washington soạn thảo, nếu không thì đất nước ông sẽ phải tiếp tục chiến đấu với Nga trong "mùa đông lạnh giá". Khi được các phóng viên hỏi về lập trường của nhà lãnh đạo Ukraine sau đó, Tổng thống Trump hỏi lại: "Ý bạn là, ông ấy không thích nó à?", đồng thời nhấn mạnh: "Ông ấy sẽ phải thích nó, và nếu ông ấy không thích, thì, bạn biết đấy, họ cứ tiếp tục chiến đấu thôi, tôi đoán vậy". Hôm 22-11, tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump được hỏi rằng điều gì sẽ xảy ra nếu ông Zelensky từ chối bản đề xuất hòa bình của Mỹ. Nhà lãnh đạo Mỹ một lần nữa nhấn mạnh rằng: "Vậy thì ông ấy có thể tiếp tục. Ông ấy có thể tiếp tục chiến đấu đến kiệt sức".
Hãng tin Reuters trước đó đưa tin rằng Washington đã đe dọa sẽ cắt viện trợ tình báo và quân sự cho Ukraine nếu nước này bác bỏ dự thảo kế hoạch hòa bình của Mỹ. Trước đó trong năm nay, Washington cũng đã sử dụng đòn bẩy tương tự để gây sức ép buộc Ukraine chấp nhận thỏa thuận đất hiếm.
Trong phát biểu với phóng viên hôm 21-11, Tổng thống Trump đã khẳng định rằng: "Đến một lúc nào đó ông ấy (nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky) sẽ phải chấp nhận một điều gì đó thôi". Tổng thống Trump giải thích rằng Ukraine đang phải đối mặt với "một mùa đông lạnh giá… nhưng phần lớn các nhà máy năng lượng lớn đã bị tấn công, nói nhẹ nhàng là như vậy". "Bạn nhớ chứ, đúng không, tại Phòng Bầu dục không lâu trước đây, tôi đã nói: 'Các bạn không có quân bài nào cả'", ông Trump nhớ lại.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump cũng gợi ý một số linh hoạt về thời hạn, nói trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News Radio rằng dù ngày 27-11 là "một mốc thích hợp để đưa ra quyết định", nhưng thời hạn có thể được kéo dài "nếu mọi thứ đang tiến triển tốt".
