Châu Âu nhảy vào cuộc đua tìm kiếm hòa bình ở Ukraine, tung ra đề xuất 24 điểm đối trọng Mỹ: Khẳng định Kiev sẽ là thành viên của EU?

EU đã đưa ra đề xuất hòa bình 24 điểm dành cho Ukraine. (Nguồn: Getty Images)

Theo báo The Telegraph, kế hoạch hòa bình 24 điểm của EU bao gồm chấm dứt xung đột và thiết lập các thỏa thuận nhằm ngăn ngừa xung đột tái diễn, hướng tới nền tảng lâu dài cho hòa bình và an ninh bền vững.

Hai bên xung đột cam kết ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện ở trên không, trên bộ và trên biển, lập tức khởi động đàm phán về các biện pháp kỹ thuật để giám sát lệnh ngừng bắn với sự tham gia của Mỹ và các nước châu Âu.

Hai bên cần triển khai giám sát ngừng bắn dưới sự lãnh đạo của Mỹ, do các đối tác của Ukraine thực hiện, chủ yếu từ xa bằng vệ tinh, thiết bị bay không người lái và công nghệ khác, với lực lượng mặt đất linh hoạt để điều tra các cáo buộc vi phạm. Bên cạnh đó, cần thiết lập cơ chế tiếp nhận báo cáo vi phạm lệnh ngừng bắn và thảo luận biện pháp khắc phục.

Đề xuất 24 điểm yêu cầu Nga trao trả vô điều kiện tất cả trẻ em Ukraine bị trục xuất hoặc di cư bất hợp pháp, với sự hỗ trợ quốc tế. Hai bên trao trả toàn bộ tù binh chiến tranh trên cơ sở "tất cả đổi tất cả" và Nga trả tự do cho toàn bộ tù nhân dân sự. Sau khi duy trì ổn định lệnh ngừng bắn, hai bên cần thực hiện các biện pháp cải thiện tình hình nhân đạo, bao gồm thăm viếng gia đình qua đường giới tuyến.

Kế hoạch hòa bình của EU yêu cầu tôn trọng cũng như khẳng định chủ quyền Ukraine và Kiev không bị buộc phải trung lập. Ngoài ra, Ukraine cần nhận được các bảo đảm an ninh mạnh mẽ, mang tính ràng buộc pháp lý, bao gồm cả bảo đảm từ Mỹ tương tự Điều 5 Hiến chương Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

EU yêu cầu không áp đặt hạn chế đối với Lực lượng vũ trang Ukraine hoặc ngành công nghiệp quốc phòng, bao gồm hợp tác quốc tế. Một nhóm các quốc gia bảo lãnh gồm các nước châu Âu và ngoài châu Âu sẵn sàng tham gia lực lượng thân thiện trên lãnh thổ Ukraine trong khi Kiev tự quyết về sự hiện diện, vũ khí và hoạt động của lực lượng này trên lãnh thổ của mình.

Theo bản kế hoạch, tư cách thành viên NATO của Ukraine phụ thuộc vào sự đồng thuận trong liên minh quân sự, đồng thời Ukraine sẽ trở thành thành viên của EU và duy trì trạng thái phi hạt nhân trong khuôn khổ Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

Các nước châu Âu lưu ý, các vấn đề lãnh thổ sẽ được thảo luận và giải quyết sau khi ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện và việc đàm phán về lãnh thổ bắt đầu từ đường giới tuyến hiện tại. Sau khi đạt thỏa thuận lãnh thổ, Nga và Ukraine cam kết không thay đổi bằng vũ lực. Ukraine sẽ khôi phục quyền kiểm soát Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và Đập Kakhovka, với sự tham gia của Mỹ, đồng thời được tự do đi lại dọc Sông Dnieper và kiểm soát Mũi Kinburn.

Theo bản đề xuất của EU, Ukraine và các đối tác tiến hành hợp tác kinh tế không bị hạn chế. Ukraine được khôi phục toàn diện và nhận bồi thường, bao gồm tài sản có chủ quyền của Nga bị phong tỏa cho đến khi hoàn tất bồi thường.

Trong khi đó, có thể nới lỏng một phần các biện pháp trừng phạt áp đặt lên Nga từ năm 2014 và dần dần nới lỏng sau khi có được nền hòa bình bền vững, với cơ chế khôi phục khi thỏa thuận bị vi phạm. Ngoài ra, Nga cần tiến hành những cuộc đàm phán riêng về cấu trúc an ninh châu Âu với sự tham gia của tất cả các thành viên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE).

Trong lúc châu Âu đưa ra đề xuất 24 điểm của mình, Mỹ và Ukraine đã tiến hành cuộc đàm phán về kế hoạch hòa bình 28 điểm của Washington tại Geneva, Thụy Sỹ, trong ngày 23/11.

Nhà Trắng tuyên bố, cuộc đàm phán đã đánh dấu "bước tiến đáng kể" với việc "xây dựng khuôn khổ hòa bình được cập nhật và hoàn thiện hơn", đồng thời khẳng định, bất cứ thỏa thuận cuối cùng nào sẽ đều "duy trì đầy đủ" chủ quyền của Ukraine.

Theo tuyên bố chung Mỹ-Ukraine sau cuộc đàm phán, những nội dung thảo luận mang tính xây dựng, tập trung và tôn trọng, nhấn mạnh cam kết chung hướng tới nền hòa bình công bằng và lâu dài.

Theo hai nguồn thạo tin, các quan chức Mỹ và Ukraine đang thảo luận về khả năng tổ chức chuyến thăm của Tổng thống Volodymyr Zelensky tới Washington, sớm nhất là trong tuần này, để trao đổi với người đồng cấp Donald Trump về kế hoạch hòa bình.

Bảo Minh