Châu Âu đang bàn về tái thiết Ukraine, nhưng ai sẽ trả tiền?

Châu Âu đang bàn về tái thiết Ukraine sau chiến dịch quân sự đặc biệt. (Nguồn: Bundesregierung)

Tuần này, Đức - nền kinh tế "đầu tàu" châu Âu tổ chức hai hội nghị thượng đỉnh ở Berlin nhằm giúp Ukraine nhanh chóng xây dựng lại cơ sở hạ tầng quan trọng và đảm bảo phục hồi sau xung đột.

Sự kiện đầu tiên là diễn đàn kinh tế Đức-Ukraine và tiếp theo là hội nghị phục hồi Ukraine. Đức hiện giữ vai trò chủ tịch luân phiên của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) và Ủy ban châu Âu (EC).

Berlin đã khẳng định rằng, hội nghị phục hồi Ukraine là cuộc họp thượng đỉnh của các chuyên gia, không phải hội nghị của các nhà tài trợ. Đại diện của các cường quốc kinh tế hàng đầu G7 và G20 dự kiến sẽ tham dự hội nghị cùng với các tổ chức quốc tế, xã hội dân sự và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp.

Hóa đơn tăng từng ngày

Chi phí khổng lồ để hỗ trợ Ukraine trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga đang tăng lên từng ngày.

Ít nhất 1/3 các khoản cho vay và viện trợ không hoàn lại của phương Tây sẽ khiến ngân sách chính phủ Ukraine bị thiếu hụt khoảng 4 tỷ Euro/tháng (tương đương 3,94 tỷ USD).

Theo số liệu của Đại học Kiel (Đức), Liên minh châu Âu (EU) cùng với Mỹ và các quốc gia khác, bao gồm cả Anh và Canada, đã cam kết chi 93 tỷ Euro cho vũ khí, cho vay và viện trợ nhân đạo cho chính phủ Kiev từ tháng 2 đến đầu tháng 10.

Với Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ước tính giảm 30-35% trong năm nay, Ukraine đang phải vật lộn để trang trải cho cuộc chiến, chưa nói đến việc đáp ứng các cam kết nợ hiện có hoặc tái thiết của chính mình.

"Kế hoạch Marshall" mới "chào hàng"

Khi tình hình tài chính của Kiev xấu đi, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã đề xuất một "Kế hoạch Marshall" cho Ukraine. Tên gọi của kế hoạch này liên quan đến chương trình trị giá hàng tỷ USD do Washington tạo ra sau Thế chiến thứ hai để giúp tái thiết châu Âu.

Tờ Frankfurter Allgemeine Zeitung đưa tin hôm 24/10 rằng, Thủ tướng Đức và Chủ tịch EC cho hay, một "nỗ lực của thế hệ" nhằm tái thiết Ukraine phải bắt đầu ngay lập tức.

Hai nhà lãnh đạo châu Âu viết: “Chúng ta phải bắt đầu xây dựng các tòa nhà dân cư, trường học, đường sá, cầu - cơ sở hạ tầng và nguồn cung cấp năng lượng ngay bây giờ, để Ukraine có thể đứng vững trở lại nhanh chóng.

'Hình dạng' của việc tái thiết sẽ quyết định Ukraine sẽ là quốc gia nào trong tương lai. Một quốc gia hợp hiến với các thể chế mạnh mẽ. Một nền kinh tế nhanh nhẹn và hiện đại. Hay một nền dân chủ sôi động thuộc về châu Âu?"

Thủ tướng Scholz nói rằng, cộng đồng quốc tế sẽ cần phải thực hiện một cam kết to lớn đối với việc tái thiết Ukraine để "làm cho quốc gia này hoạt động tốt". Bên cạnh đó, các nước sẽ cần cam kết hỗ trợ tài chính cho Kiev trong "nhiều, nhiều năm" hoặc thậm chí "nhiều thập niên".

Thiệt hại khoảng 750 tỷ USD

Thủ tướng Ukraine Denis Schmyhal nói với tờ Frankfurter Allgemeine Zeitung rằng, thiệt hại của chiến dịch quân sự đặc biệt đã lên tới hơn 750 tỷ USD (tương đương 762 tỷ Euro).

Vào tháng 8, Ngân hàng Thế giới (WB), EC và chính phủ Ukraine ước tính, tổng thiệt hại đến ngày 1/6 là hơn 252 tỷ USD, với nhu cầu tái thiết và phục hồi ước tính khoảng 348,5 tỷ USD. Nhưng đó là trước khi Nga leo thang chiến dịch quân sự đặc biệt.

Theo tờ The Washington Post, thậm chí "hóa đơn" của xung đột có thể lên tới 1.000 tỷ USD.

Thủ tướng Schmyhal cho biết, 300-500 tỷ USD tài sản của Nga bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây có thể được sử dụng để tái thiết.

Hiện một số quốc gia cam kết tài trợ cho Kiev đang phải vật lộn đối phó với mức nợ cao, lạm phát gia tăng và tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Bên cạnh đó, theo tờ DW, những lo ngại về tham nhũng có thể giải thích cho sự do dự của EU trong việc cam kết và phân tán ngân quỹ cho chính phủ Ukraine cho đến thời điểm hiện tại. Tổ chức Minh bạch quốc tế đã xếp Ukraine là quốc gia tham nhũng thứ ba ở châu Âu sau Nga và Azerbaijan.

Mỹ hiện đang cam kết nhiều hơn gần gấp đôi so với tất cả các quốc gia và tổ chức EU cộng lại.

Tờ DW cho rằng, các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ quan tâm đến việc học hỏi từ những sai lầm của những nỗ lực tái thiết trước đây, bao gồm cả ở Afghanistan, Iraq và Bosnia.

(theo DW)

Linh Chi