Châu Âu khởi động làn sóng viện trợ mới cho Ukraine, viện trợ quân sự của Đức đã vượt Mỹ

Các nước châu Âu, nhất là Đức đang gia tăng mạnh mẽ viện trợ vũ khí cho Ukraine. Ảnh: Xinhua.

Số liệu cho thấy, trong nửa đầu năm 2025, viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước, với mức viện trợ của EU lớn gấp 2,6 lần Mỹ. Sự ủng hộ của phương Tây không những không suy giảm như một số người dự đoán, mà còn gia tăng mạnh mẽ, nhằm “gia tăng cơ hội chiến thắng cuối cùng của Ukraine”.

Trái với những dự báo bi quan trước đó — chẳng hạn Ukraine sẽ thành “quân cờ thí” vì châu Âu kiệt sức viện trợ, hay cho rằng phương Tây sẽ cắt giảm viện trợ trước sức ép quân sự Nga — thực tế đang cho thấy điều ngược lại.

Không giống Mỹ, nơi viện trợ cho Ukraine biến động mạnh theo sự thay đổi chính quyền từ phe Dân chủ sang Cộng hòa, châu Âu lại thể hiện sự ổn định và ngày càng quyết tâm: viện trợ nhiều hơn, phối hợp chặt chẽ hơn, thái độ tích cực hơn.

Ngày 11/9, Tổng thống Ukraine Zelensky cùng Chủ tịch Hội đồng châu Âu Costa và Chủ tịch Ủy ban châu Âu von der Leyen gặp nhau tại Brussels bàn tăng viện trợ cho Ukraine. Ảnh: Wforum.

EU chuyển thêm 10 tỷ euro viện trợ tài chính

Theo hãng tin DPA, ngày 11/9, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã họp tại Brussels, bàn về tăng viện trợ cho Ukraine và tăng cường năng lực quốc phòng châu Âu.

Cuối cuộc họp, EU tuyên bố sẽ cấp cho Ukraine khoản vay trị giá 10 tỷ euro, sẽ được hoàn trả bằng lãi suất từ tài sản Nga bị đóng băng tại châu Âu.

Ủy ban châu Âu nhấn mạnh, động thái này tái khẳng định vai trò của EU là nhà tài trợ lớn nhất cho Ukraine kể từ khi Nga đưa quân vào Ukraine tiến hành “Chiến dịch quân sự đặc biệt” vào tháng 2/2022.

Tính đến nay, EU đã viện trợ tổng cộng hơn 170 tỷ euro cho Ukraine. Khoản tiền mới này nằm trong khuôn khổ sáng kiến của Nhóm G7, dự kiến đến năm 2027 sẽ cung cấp khoảng 45 tỷ euro viện trợ mới cho Ukraine.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius. Ảnh: Wforum.

Đức vượt Mỹ, trở thành nước viện trợ quân sự số 1 cho Ukraine

Ngày 10/9, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius báo cáo trước Quốc hội rằng Đức đã vượt qua Mỹ trở thành nhà cung cấp viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, với ngân sách khoảng 9 tỷ euro đã được phân bổ.

Sau khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng (1/2025) với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết”, Washington đã thay đổi chính sách: từng có thời điểm đình chỉ chuyển giao vũ khí và chia sẻ tình báo cho Kyiv.

Để bù đắp khoảng trống này, các đồng minh châu Âu chủ động tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine. Đức đi đầu, trở thành “ngọn cờ đầu” trong viện trợ vũ khí cho Ukraine.

Ông Pistorius cho biết, từ tháng 8/2025, Mỹ đã khôi phục phần nào viện trợ quân sự thông qua sáng kiến PURL (Danh mục nhu cầu ưu tiên của Ukraine). Đây là một cơ chế do NATO và các đồng minh lập ra từ năm 2023, NATO điều phối, song các vũ khí này do Mỹ mua nhưng lại được các đồng minh tài trợ kinh phí chi trả.

Sáng kiến PURL tập hợp danh sách các nhu cầu quân sự cấp bách nhất của Ukraine (vũ khí, đạn dược, trang thiết bị, hỗ trợ kỹ thuật). Mục đích nhằm: Tránh trùng lặp viện trợ giữa các quốc gia, đồng thời bảo đảm rằng những khoảng trống quan trọng (ví dụ: phòng không, pháo binh, xe chiến đấu, hậu cần, bảo dưỡng) sẽ được lấp đầy; điều phối đóng góp: các nước đồng minh hoặc đối tác có thể chọn “đỡ đầu” một hạng mục cụ thể trong danh mục này, chẳng hạn Đức lo về hệ thống phòng không, Ba Lan lo về xe tăng, Mỹ lo về huấn luyện hoặc đạn dược.

Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pal Jonson. Ảnh: Wforum.

Nói cách khác, PURL giống như một “bảng mua sắm chiến tranh” được Ukraine đưa ra, còn NATO/đồng minh sẽ cùng phân chia trách nhiệm hỗ trợ, sao cho viện trợ diễn ra hiệu quả, có trọng tâm, tránh lãng phí và kịp thời cho chiến trường.

Thụy Điển cam kết viện trợ quân sự thêm 7,5 tỷ USD

Ngày 11/9, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pal Jonson tuyên bố nước này chuẩn bị ngân sách 70 tỷ krona (khoảng 7,5 tỷ USD) viện trợ quân sự cho Ukraine trong hai năm tới.

Thụy Điển, với dân số chỉ 10,6 triệu và GDP dưới 600 tỷ USD, vẫn thể hiện “rất hào phóng” với Ukraine. Phần lớn khoản viện trợ sẽ thông qua Cơ quan Trang bị Quốc phòng Thụy Điển để mua sắm thiết bị, trong đó có hệ thống pháo Archer được cho là đã được Ukraine sử dụng hiệu quả.

Jonson cũng tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ Ba Lan sau sự cố nghi máy bay không người lái Nga xâm nhập không phận nước này. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi hoàn toàn đoàn kết với Ba Lan”.

Viện trợ của EU trong nửa đầu 2025 vượt cả năm 2024, vượt Mỹ

Viện trợ của phương Tây cho Ukraine thường được phân loại theo mục đích: quân sự, tài chính và nhân đạo. Viện trợ quân sự chủ yếu hỗ trợ việc mua sắm vũ khí, trang thiết bị và các chương trình huấn luyện quân sự cho Ukraine, viện trợ tài chính chủ yếu trang trải chi phí để đảm bảo hoạt động bình thường của các cơ quan chính phủ; viện trợ nhân đạo chủ yếu hỗ trợ các dự án như cứu hộ trẻ em và bảo vệ người tị nạn Ukraine.

Ngày 9/9, Đức tuyên bố viện trợ hệ thống vũ khí Skyranger cho Ukraine. Ảnh: Bjd.

Viện Nghiên cứu Riding Bull đã tổng hợp tổng số tiền viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine từ năm 2022 đến nửa đầu năm 2025 dựa trên Công cụ Theo dõi hỗ trợ Ukraine (tính đến tháng 6/2025) của Viện Kiel, một đơn vị độc lập, và các báo cáo từ trang web dữ liệu chuyên nghiệp Statista. Các con số được tính bằng tỷ USD (dựa trên tỷ giá hối đoái 1 euro = 1,17 USD). Các quốc gia phương Tây khác ngoài châu Âu bao gồm Canada, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc và Na Uy. Dữ liệu cho thấy:

Từ năm 2022 đến nửa đầu năm 2025, tổng viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine đạt 164 tỷ USD, trong đó 24 tỷ USD được phân bổ trong nửa đầu năm 2025, tương đương 63,2% tổng số của cả năm trước đó. Điều này cho thấy sự nhiệt tình của phương Tây đối với viện trợ cho Ukraine không hề giảm sút mà còn tiếp tục tăng lên.

Trong nửa đầu năm 2025, EU đã thay thế Mỹ trở thành nhà cung cấp viện trợ quân sự chính cho Ukraine. EU đã cung cấp 13 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine trong nửa đầu năm, gấp 2,6 lần số tiền do Mỹ cung cấp.

Đức là nhà cung cấp viện trợ quân sự chính của EU cho Ukraine. Trong ba năm rưỡi qua, Đức đã cung cấp 21 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine, chiếm 35% tổng viện trợ quân sự của EU.

Viện trợ quân sự do các nước phương Tây khác cung cấp cho Ukraine cũng rất lớn. Trong ba năm rưỡi qua, Vương quốc Anh đã cung cấp 16 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine, Canada cung cấp 5 tỷ USD, Na Uy 4 tỷ USD, Australia 3 tỷ, Nhật Bản 2 tỷ và Hàn Quốc cung cấp 1 tỷ USD. Các nước phương Tây, ngoài Mỹ và EU, đã cung cấp ít nhất 34 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine, chiếm 21% tổng viện trợ quân sự của phương Tây cho nước này.

Thu Thủy