Mỹ thiệt hại nặng khi Đan Mạch chọn hệ thống phòng không châu Âu thay vì Patriot

Quyết định lịch sử của Đan Mạch mua SAMP/T thay cho Patriot Mỹ khẳng định nỗ lực tự chủ quốc phòng của châu Âu (trong ảnh: Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ tại sân bay Warsaw-Radom ở Radom, Ba Lan). Ảnh: PAP/TTXVN

Trong một động thái được xem là có ý nghĩa chiến lược sâu rộng, Đan Mạch vừa đưa ra quyết định mua sắm hệ thống phòng không SAMP/T của Pháp-Italy, thay vì hệ thống Patriot danh tiếng của Mỹ. Quyết định này không chỉ là một chiến thắng lớn cho ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu mà còn là một đòn giáng mạnh vào Tổng thống Mỹ Donald Trump, đặc biệt trong bối cảnh ông từng đe dọa sáp nhập Greenland, một vùng tự trị của Đan Mạch.

Lựa chọn chiến lược và thông điệp gửi tới Washington

Theo các phương tiện truyền thông châu Âu như Defense Express và Euractiv ngày 12/9, việc Đan Mạch chọn SAMP/T thay vì Patriot được coi là phép thử đầu tiên về ý chí của châu Âu trong việc hạn chế mua sắm từ Mỹ. Đây là một phản ứng rõ ràng trước sự thiếu tin cậy từ chính quyền của Tổng thống Trump, người đã nhiều lần có những động thái gây căng thẳng với các đồng minh, điển hình là việc đe dọa sáp nhập Greenland.

Hệ thống phòng không SAMP/T, do tập đoàn MBDA và Thales của Pháp-Italy sản xuất, được Đan Mạch lựa chọn dựa trên "đánh giá tổng thể về các yếu tố hoạt động, kinh tế và chiến lược". Việc lựa chọn này là một chiến thắng ngoại giao quan trọng cho Paris, khi Thủ tướng mới Sébastien Lecornu đã tích cực vận động hành lang các nước châu Âu để quảng bá về sự ưu việt của SAMP/T thế hệ tiếp theo. Đan Mạch là quốc gia châu Âu đầu tiên ngoài Pháp và Italy mua hệ thống này.

Khoản đầu tư kỷ lục

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen tuyên bố rằng nước này sẽ chi 58 tỷ kroner (tương đương 7,7 tỷ euro) cho việc mua và vận hành các hệ thống phòng không, đánh dấu "khoản đầu tư quốc phòng lớn nhất trong lịch sử Đan Mạch". Đây là một phần trong nỗ lực lớn nhằm cải tổ và hiện đại hóa hệ thống phòng thủ của nước này.

Đan Mạch sẽ mua tổng cộng 8 hệ thống, bao gồm hệ thống phòng không tầm xa SAMP/T của Pháp-Italy. Đối với hệ thống tầm trung, chính phủ sẽ cân nhắc giữa một hoặc nhiều hệ thống từ NASAMS của Na Uy, IRIS-T của Đức và VL MICA của Pháp.

Quyết định trên được thúc đẩy bởi những lo ngại về an ninh trong khu vực. Kinh nghiệm từ cuộc chiến Ukraine đã cho thấy "hệ thống phòng không mặt đất đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ (cùng nhiều mục đích khác) dân thường khỏi các cuộc tấn công từ trên không", theo lời ông Poulsen. Mối lo ngại này càng trở nên cấp bách sau vụ việc Ba Lan bắn hạ các thiết bị bay không người lái xâm phạm không phận nước này, khiến họ phải kích hoạt Điều 4 của hiệp ước NATO.

Với khoản đầu tư khổng lồ này, Đan Mạch đã trở thành một trong những quốc gia chi tiêu quốc phòng hàng đầu châu Âu. Ước tính mức chi tiêu quốc phòng của nước này đạt 2,37% GDP vào năm 2024. Nhưng cuộc chiến đang tiếp diễn ở Ukraine, các vấn đề ngày càng gia tăng ở biên giới phía Đông EU và cam kết của các nhà lãnh đạo NATO về việc tăng chi tiêu quân sự cứng lên 3,5% GDP vào năm 2035 đã khiến Đan Mạch phải mở rộng kho vũ khí quốc phòng của mình.

Quyết định đó nhận được sự đồng thuận rộng rãi từ các đảng phái chính trị của Đan Mạch, từ Cánh tả Cấp tiến đến Đảng Nhân dân Đan Mạch theo chủ nghĩa dân tộc. Lise Bech, người phát ngôn về quốc phòng của Đảng Dân chủ Đan Mạch, nhấn mạnh: "Trong quá nhiều năm, chúng ta đã không có một hệ thống phòng không phù hợp, và đây là một tình huống không thể kéo dài".

Theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Đan Mạch, hệ thống phòng không mặt đất đầu tiên sẽ đi vào hoạt động trong năm nay, và các hệ thống, trang thiết bị còn lại sẽ dần được đưa vào sử dụng, nhằm nhanh chóng đáp ứng các tiêu chuẩn và kỳ vọng mà NATO đặt ra.

Tóm lại, kết quả của cuộc đua giữa SAMP/T và Patriot không chỉ đơn thuần là một thương vụ mua sắm quân sự. Nó cho thấy sự thay đổi trong tư duy chiến lược của các quốc gia châu Âu, nơi họ ngày càng coi trọng quyền tự chủ và khả năng tự vệ, thay vì hoàn toàn phụ thuộc vào sự bảo trợ của Mỹ.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc