Châu Âu muốn huy động 10.000 tỷ euro từ người dân để dành cho đầu tư

EC mong muốn huy động được 10.000 tỷ euro tiền gửi ngân hàng trong khối vào các khoản đầu tư chiến lược cần thiết. Ảnh: Reuters.

Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố kế hoạch xây dựng Liên minh Tiết kiệm và Đầu tư (SIU), sáng kiến nhằm cải thiện hệ thống tài chính EU và định hướng dòng vốn tiết kiệm vào các khoản đầu tư sản xuất, theo Euronews.

SIU được kỳ vọng đóng vai trò như một hệ sinh thái tài chính, giúp huy động nguồn lực cho các mục tiêu chiến lược. Theo báo cáo Competitiveness Compass, châu Âu cần nguồn vốn đáng kể để ứng phó với những thách thức hiện tại, bao gồm biến đổi khí hậu, chuyển đổi công nghệ và bất ổn địa chính trị.

Ước tính, EU sẽ cần thêm 750-800 tỷ euro (816-870 tỷ USD) mỗi năm từ nay đến 2030 để duy trì sức cạnh tranh trước Mỹ và Trung Quốc. Trong khi ngân sách công không đủ đáp ứng, nguồn lực xã hội vẫn dồi dào với tổng tiền tiết kiệm hộ gia đình tại EU lên đến 1.400 tỷ euro/năm (khoảng 1.523 tỷ USD), gần gấp đôi mức 800 tỷ USD của Mỹ. Tuy nhiên, mỗi năm có tới 300 tỷ euro (326 tỷ USD) trong số tiền tiết kiệm này chảy ra ngoài thị trường EU.

Hiện, người dân châu Âu đang gửi khoảng 10.000 tỷ euro (gần 11.000 tỷ USD) tại các ngân hàng nhưng không nhận được mức lãi suất xứng đáng.

"Quá ít công dân châu Âu nhận được lãi suất xứng đáng từ số tiền tiết kiệm khó nhọc của họ, ít nhất là theo một cách đơn giản và hiệu quả về chi phí. Đây là điều đáng tiếc và gây thiệt hại cho tất cả chúng ta", Ủy viên Dịch vụ Tài chính EU Maria Luis Albuquerque nhận định. Theo bà, SIU có thể giúp kết nối hiệu quả giữa tiết kiệm và đầu tư thông qua một thị trường vốn tích hợp, giúp người dân tối ưu hóa lợi nhuận thay vì chỉ gửi tiền vào ngân hàng với mức sinh lời thấp.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh SIU mang lại lợi ích kép khi vừa tạo thêm cơ hội đầu tư an toàn, gia tăng tài sản cho các hộ gia đình, vừa giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn để đổi mới và mở rộng.

Tại hội nghị thượng đỉnh EU ngày 20/3 ở Brussels (Bỉ), các nhà lãnh đạo khu vực kêu gọi đẩy mạnh các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, tránh nguy cơ tụt hậu trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Một trong những giải pháp được đề xuất là khuyến khích người dân đầu tư vào nền kinh tế thực thay vì chỉ gửi tiết kiệm.

SIU đặt trọng tâm vào việc chuyển một phần dòng tiền tiết kiệm sang các công cụ tài chính có lợi suất cao hơn, đặc biệt để chuẩn bị cho giai đoạn hưu trí.

EU cũng đặt kỳ vọng vào Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) và các ngân hàng phát triển quốc gia để thu hút nhà đầu tư tư nhân cùng tham gia tài trợ cho các dự án kinh tế và chính trị trọng điểm của khối. Song song đó, việc cắt giảm những điểm kém hiệu quả trong thị trường chung và loại bỏ rào cản pháp lý, giám sát đối với hoạt động xuyên biên giới cũng là trọng tâm để hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng quy mô trên toàn EU.

Dù vậy, sáng kiến này vẫn vấp phải ý kiến trái chiều. Ông Thierry Philipponnat, chuyên gia kinh tế trưởng của Finance Watch, cho rằng SIU chỉ là phiên bản "đóng gói lại" các mục tiêu chưa hoàn thành của Liên minh Thị trường Vốn năm 2020. Ông cảnh báo nếu không có sự điều chỉnh trong tài chính công, SIU sẽ khó đạt hiệu quả.

Ngược lại, Liên đoàn Ngân hàng châu Âu (EBF) đánh giá cao kế hoạch này, nhấn mạnh mục tiêu chính của SIU là giúp người dân đa dạng hóa danh mục đầu tư và đảm bảo lợi nhuận dài hạn.

EC cho biết các biện pháp thuộc SIU sẽ tiếp tục được phát triển và tham vấn trong thời gian tới. Những chính sách có tác động lớn nhất đến năng lực cạnh tranh của EU dự kiến được ưu tiên triển khai từ năm 2025. Báo cáo đánh giá giữa kỳ về tiến độ thực hiện SIU sẽ được công bố vào quý II/2027.

Cẩm Tú