Châu Âu 'quay lưng' với than, liệu dầu mỏ Nga sẽ là mục tiêu tiếp theo?

Hôm 8/4, theo Ủy ban châu Âu, tất cả các mặt hàng than của Nga sẽ bị cấm xuất khẩu vào Liên minh châu Âu, ảnh hưởng đến khoảng 8 tỷ euro (8,7 tỷ USD) xuất khẩu của Nga mỗi năm. Một nguồn tin EU nhận rằng châu Âu dự định giảm nhập khẩu trong vòng 4 tháng tới.

Ủy ban Châu Âu nhận định rằng: Nga chiếm khoảng 45% lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu của khối và khoảng 25% lượng dầu nhập khẩu. Ảnh: Bloomberg.

Đây là lần đầu tiên châu Âu nhắm mục tiêu vào lĩnh vực năng lượng tự nhiên của Nga, nhưng điều đó dường như “không đủ” đối với Ukraine - quốc gia đã kêu gọi cấm vận dầu mỏ vào thứ Sáu (8/4) sau một cuộc tấn công tên lửa vào một nhà ga đường sắt ở Kramatorsk, Ukraine theo Tổng thống Volodymyr Zelensky.

"Châu Âu có thể “phớt lờ” việc áp đặt lệnh cấm vận đối với nguồn cung dầu của Nga trong bao lâu nữa?" Theo ông Zelensky

Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, Liên minh châu Âu đã mua hơn 35 tỷ € (38 tỷ USD) năng lượng của Nga.

Than luôn dễ ràng lọt “tầm ngắm hơn: Châu Âu nhập khẩu khoảng một nửa lượng than từ Nga; nhưng, nhu cầu về nhiên liệu hóa thạch của thế giới đã giảm dần và các nguồn cung cấp thay thế dễ dàng có sẵn hơn so với khí tự nhiên.

Cơ hội nào cho lệnh cấm vận dầu mỏ ?

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Nga là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Ả Rập Xê-út và chiếm 14% sản lượng toàn cầu vào năm ngoái. Trước khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự lên Ukraine, hơn 2/3 xuất khẩu của nước này đã “chảy” sang châu Âu.

Châu Âu đặt mục tiêu đến năm 2027 là tự “cách ly” khí đốt và dầu của Nga vào tháng Ba. Tuy nhiên, lệnh cấm vận dầu mỏ này có hiệu lực sớm hiện đã xuất hiện. Hôm thứ Tư (7/4), Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen nói với Nghị viện Châu Âu rằng đợt hình phạt thứ năm "sẽ không phải là đợt cuối cùng."

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên công khai ủng hộ lệnh cấm vận toàn diện đối với dầu mỏ của Nga. Ông Macron chia sẻ rằng có "những chỉ số rất cụ thể" về vụ thảm sát ở Bucha và châu Âu "không thể để nó trượt dài."

Sau khi chứng kiến vụ tấn công tàu hỏa vào đầu ngày, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire chia sẻ với hãng tin CNN hôm thứ Sáu (8/4) rằng Pháp không muốn chờ đợi để “tẩy chay” dầu của Nga.

Ông nói: “Theo những gì Pháp lo ngại, chúng tôi sẵn sàng đi xa hơn và quyết định tẩy chay dầu mỏ, và tôi tin tưởng sâu sắc rằng các giai đoạn và cuộc tranh luận tiếp theo sẽ xoay quanh vấn đề cấm dầu của Nga”.

Hôm thứ sáu (8/4), thủ tướng Đức Olaf Scholz cho hay ông tin rằng Đức sẽ có thể ngừng nhập khẩu dầu của Nga "trong năm nay". Phát biểu tại cuộc họp báo với Thủ tướng Anh Boris Johnson trong chuyến thăm tới London, ông Scholz cho biết Đức đang "tích cực làm việc" để trở nên độc lập với nhập khẩu dầu của Nga, nhưng việc loại bỏ khí đốt của Nga sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Thông tin thêm về các lệnh trừng phạt dầu mỏ có thể được công bố sớm nhất là, khi các ngoại trưởng EU tập hợp để đàm phán. Các phương án được đề xuất bao gồm đánh thuế nhập khẩu dầu và yêu cầu bên mua gửi tiền vào tài khoản ký quỹ mà sẽ hạn chế khỏi Nga - chỉ có thể truy cập trong các điều kiện cụ thể.

Được biết, để tất cả các nước thành viên EU đồng ý có thể rất khó. Sự phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga đối với các nước trong khối rất khác nhau.

Châu Âu có thể xử lý lệnh cấm “hiểm hóc” này?

Mặc dù các lệnh trừng phạt đối với khí đốt tự nhiên của Nga khó có thể xảy ra vào thời điểm này do tác hại kinh tế tiềm tàng, nhưng châu Âu có thể xử lý lệnh cấm vận dầu mỏ của Nga tốt hơn.

Hiện Mỹ, Anh, Canada và Australia đều đã áp đặt các lệnh cấm đối với dầu của Nga và một lệnh cấm vận lớn hơn trên thực tế đã có hiệu lực khi các ngân hàng, thương gia, chủ hàng và công ty bảo hiểm cố gắng trốn tránh các lệnh trừng phạt tài chính.

Được biết, tập đoàn Shell, TotalEnergies và Neste nằm trong số các tập đoàn dầu khí châu Âu đã ngừng mua dầu thô của Nga hoặc sẽ triển khai vào cuối năm nay.

Các nước giàu gần đây đã cam kết thu hút các nguồn dự trữ dầu để hỗ trợ giảm chi phí và bù đắp cho sự sụt giảm nguồn cung của Nga. Hoa Kỳ cho biết vào tháng 3 rằng họ sẽ xuất xưởng 180 triệu thùng. Sau đó, các nước thành viên IEA đã bổ sung thêm 60 triệu thùng vào kho dự trữ thế giới.

Theo Claudio Galimberti, phó chủ tịch phân tích của Rystad Energy, tác động của lệnh cấm vận dầu mỏ của EU đối với Nga sẽ được xác định bởi lượng xuất khẩu có thể chuyển hướng sang châu Á.

Trong khi châu Âu đóng góp hơn một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga, IEA báo cáo rằng Trung Quốc là nước tiêu thụ đơn lẻ lớn nhất, chiếm khoảng 20%.

Lê Na (Theo CNN)