Châu Âu sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào khí đốt Nga?

Ảnh: Shutterstock

Đầu tiên, cần phân biệt giữa thị trường EU và thị trường châu Âu (bao gồm cả thị trường Thổ Nhĩ Kỳ). Theo một nghiên cứu gần đây của Viện năng lượng Oxford (OIES), thị phần nói chung của Nga trên thị trường khí đốt châu Âu đã tăng trong giai đoạn 2015-2019 và đạt đỉnh 36,6% vào năm 2018. Tổng thị phần khí đốt của Nga (khí đường ống và LNG kết hợp) là 39%. Trong năm 2020, dưới ảnh hưởng các các hạn chế vì đại dịch và tiêu thụ khí đốt giảm, thị phần của Gazprom tại châu Âu đã giảm còn 32,4%, trong khi tổng thị phần khí đốt của Nga đạt 35,3%.

Đối với thị trường EU, theo số liệu của Ủy ban châu Âu, thị phần của Nga trong cơ cấu nhập khẩu khí đốt của liên minh này (bao gồm khí đường ống và LNG kết hợp) là 48%. Tính riêng khí đường ống thì thị phần của Nga trong cơ cấu nhập khẩu khí của EU là 43%.

Nga đang trở thành nhà cung cấp LNG quan trọng cho thị trường châu Âu, bên cạnh nguồn cung khí đường ống truyền thống. Nga cũng đang nỗ lực duy trì thị phần của mình thông qua chiến lược xuất khẩu cạnh tranh kết hợp các tiêu chuẩn của EU vào công thức giá hợp đồng cho cả khí đường ống và LNG.

Do đó, ảnh hưởng thị trường của Nga tại EU vẫn còn kéo dài. Hơn nữa, việc xác định thị phần của Nga sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, ví dụ như sự phụ thuộc của EU vào nhập khẩu khí đốt ngày càng tăng do sản lượng khai thác khí nội khối sụt giảm. Trong năm 2020, sản lượng khai thác khí đốt trong EU đạt 54,4 tỷ m3, giảm 15,6 tỷ m3 so với năm 2019. Ngoài ra, sự chuyển đổi nhiên liệu từ than sang khí thiên nhiên cũng sẽ ảnh hưởng đến sản lượng khí đốt nhập khẩu.

Những căng thẳng trên các thị trường khí đốt toàn cầu và nhu cầu ngày càng tăng đối với khí đốt (kéo dài từ Tây bán cầu sang Đông bán cầu) đã khiến giá khí đốt thế giới tăng mạnh. Thực tế cho thấy, các thị trường tiêu thụ mong muốn gia tăng thêm nguồn cung khí. Nhìn chung thì Nord Sream 2 sẽ không ảnh hưởng đến thị phần của các nhà sản xuất LNG Mỹ tại châu Âu trong ngắn hạn. Khí đốt sẽ là nhiên liệu hóa thạch phát triển nhất trong tương lai. Lĩnh vực LNG dự kiến cũng sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi các mục tiêu môi trường, nhất là tại các quốc gia và khu vực có chính sách chống biến đổi khí hậu tham vọng.

Tiến Thắng