Châu Phi tìm các loại lương thực rẻ tiền thay thế cho lúa mì

Các loại cây lương thực nội địa trên ít bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn thương mại và lạm phát toàn cầu, tạo nên một số biện pháp ngăn ngừa giá lương thực tăng hơn nữa dù đang ở mức cao gần kỷ lục.

Kenya nhập khẩu khoảng 44% lúa mì từ khu vực Biển Đen. Giá tăng cao đã khiến lạm phát ở nước này tăng lên 6,5% trong tháng 4. Unga Group Plc, hãng sản xuất bột mì nhãn hiệu Exe và bột ngô Jogoo có trụ sở tại Nairobi, đang có sự thay đổi trong cơ cấu doanh số bán hàng: chuyển sang gạo và các loại đậu hiệu Amana trong nước.

CEO Joseph Choge nói với Bloomberg: “Giá bắp và lúa mì tăng vọt khiến người tiêu dùng chuyển sang các lựa chọn thay thế khác. Doanh số gạo và các loại đậu đang tăng lên, trong khi lúa mì lại đang giảm”. Ông Choge cũng nói thêm là giá bắp tại nông trại đã tăng gấp đôi và các nhà xay xát đang phải vật lộn để có đủ nguồn cung cấp, ông nói.

Nguồn cung lúa mì toàn cầu có thể giảm hơn nữa do Ấn Độ xem xét hạn chế xuất khẩu sau khi các đợt nắng nóng làm hư hại mùa màng nghiêm trọng. Chính phủ Ấn Độ nói rằng họ không dự định áp dụng biện pháp kiểm soát như vậy. Trước đó, Ấn Độ đã cắt giảm ước tính sản lượng vụ thu hoạch này, nhưng nói rằng có đủ nguồn cung để đáp ứng nhu cầu trong nước.

Bão giá càn quét thị trường các loại lương thực thiết yếu. Giá lúa mì đã tăng 44%, có lúc gần 70% trong năm nay, trong khi gạo tăng khiêm tốn 16% nếu lấy giá ngày 31-12-2021 là bình thường hoặc tiêu chuẩn. Nguồn: Chicago Board of Trade

Shirley Mustafa, nhà kinh tế tại Tổ chức Nông lương Liên hiệp quốc (FAO), nhận xét: “Chúng ta có thể thấy một số áp lực đối với việc tiêu thụ nhiều hơn các loại ngũ cốc thô sản xuất trong nước”.

FAO cắt giảm triển vọng sản xuất lúa mì toàn cầu năm 2022, nói rằng dự báo cho Ukraine vẫn dưới mức trung bình. Chiến tranh có thể sẽ làm giảm diện tích thu hoạch ít nhất là 20%.

Ai Cập là nước nhập khẩu lúa mì lớn nhất, với hơn 80% lượng nhập khẩu đến từ Ukraine và Nga. Lượng đặt hàng của chính phủ đang giảm 13% so với năm ngoái.

Đối mặt với áp lực đó, hãng sản xuất mì pasta Swiss Group của nước này đang thử nghiệm các công thức nấu ăn mới sử dụng bột gạo, ngô và đậu lăng. Tổng giám đốc Ahmed El-Sebaie thử nghiệm này “giống như trò chơi đoán giá đúng trên truyền hình”.

Nestle Nigeria Plc, hãng sản xuất loại ngũ cốc Golden Morn, đang giới thiệu nhiều loại cây canh tác trong nước hơn trong các dòng sản phẩm – theo báo cáo hàng năm của Nestle Nigeria trong năm 2021. Các loại cây này gồm lúa miến và đậu nành.

Tại Cộng hòa Dân chủ Congo, chính phủ đã thông qua chương trình hỗ trợ sản xuất bột mì để làm bánh mì và bánh ngọt. Bột này được chế biến từ khoai mì (sắn) vốn rất giàu tinh bột. Giải pháp này có thể giúp Congo giảm phụ thuộc vào lúa mì nhập khẩu đến 87 triệu đô la/năm – Bộ trưởng Công nghiệp Julien Paluku cho biết trên Twitter.

Andre Wameso, phó giám đốc phụ trách các vấn đề kinh tế của Tổng thống Felix Tshisekedi, nói với Bloomberg: “Nếu phần lớn các sản phẩm này được sản xuất tại chỗ, chúng tôi sẽ ít bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng Ukraine hơn.

Cameroon nhập khẩu khoảng 1 triệu tấn lúa mì hàng năm, nằm trong số 10 nhà nhập khẩu hàng đầu ở châu Phi cận Sahara – theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Sản xuất trong nước suy giảm đã buộc chính phủ nước này đình hoãn xuất khẩu bột mì, gạo và ngũ cốc sang các nước láng giềng.

Động thái này diễn ra sau khi chính phủ tăng giá bánh mì lên 20% vào tháng 3. Đáp lại, một số công ty thực phẩm đang chuyển hướng sang khoai tây.

Sylvanus Nsaichia Kiyung, một nông dân ở thị trấn Santa ở phía tây bắc Cameroon, cho biết: “Nhu cầu đối với loại khoai tây Ireland của các hãng sản xuất bánh mì đã tăng lên rất nhiều. Tôi đang có kế hoạch mua thêm đất nông nghiệp và trồng thêm khoai tây để đáp ứng nhu cầu. Tất cả bảy tấn khoai tây tôi sản xuất năm nay đã được đặt hàng”.

Ricky Hồ