Chè Phú Lương 'lên hương' dịp Tết, nông dân 'mở hội' vì giá bán cao

Nghề trồng chè tại Khe Cốc, xã Tức Tranh đã có từ gần 60 năm trước, nhưng trước đây, các hộ chủ yếu trồng, chế biến theo hình thức “mạnh ai nấy làm”. Sản phẩm chế biến xong chỉ có thể đem ra chợ địa phương để tiêu thụ, nên giá trị kinh tế không cao, đời sống người làm chè gặp nhiều khó khăn.

Hối hả vụ Tết

Với quyết tâm theo đuổi chiến lược chè sạch, nâng cao giá trị kinh tế, giúp người dân xóa đói giảm nghèo, năm 2018, ông Tô Văn Khiêm cùng với một số hộ trong xóm đã bắt tay thành lập HTX chè an toàn Khe Cốc và chọn phương thức sản xuất chè theo hướng hữu cơ.

Những ngày giáp Tết Nguyên đán 2024, người lao động và các phương tiện máy móc kỹ thuật hiện đại của HTX đang làm việc hết công suất để đáp ứng các đơn hàng của khách ở khắp cả nước.

Chuẩn bị cho vụ Tết này, HTX tuân thủ nghiêm ngặt các quy định sản xuất chè theo hướng hữu cơ, phục vụ chủ yếu cho phân khúc trà cao cấp (đinh, tôm nõn) có giá bán từ 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng/kg. Cùng với đó, HTX cũng chuẩn bị khoảng 12.000 bao bì, hộp đựng trà.

Chè Phú Lương đang vào cao điểm Tết, giá bán cao.

Giám đốc Tô Văn Khiêm cho hay, ngay từ thời điểm tháng 10 âm lịch đã có trên 20 đơn vị ký hợp đồng với HTX mua các sản phẩm phân khúc cao cấp làm quà biếu trong dịp Tết Nguyên đán với khối lượng khoảng trên 2 tấn. Mặc dù sản lượng chè vụ này giảm, song chất lượng chè được đảm bảo, nên về cơ bản các thành viên HTX sẽ vẫn có thu nhập cao.

Hiện nay, HTX chè an toàn Khe Cốc có hơn 20ha chè hữu cơ, toàn bộ là chè trung du được trồng trên đồi thấp. Mỗi năm, HTX sản xuất được hàng chục tấn chè búp khô với chất lượng cao và đạt tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm để cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Giá trị sản phẩm chè cũng được nâng lên từ 30-50% so với trước đây.

“Sau hơn 5 năm tham gia sản xuất chè hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam, sản lượng chè có giảm đôi chút nhưng bù lại chất lượng tăng gấp đôi. Do đó, giá chè cũng tăng gấp đôi nên bà con HTX rất yên tâm sản xuất. Trong thời gian tới, HTX phấn đầu mở rộng diện tích chè hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam lên 55 ha”, ông Khiêm cho biết.

Khác biệt từ công nghệ mới

Không khí hối hả phục vụ thị trường Tết cũng đang lan tỏa ở HTX sản xuất chè an toàn Thái Ninh, xã Tức Tranh. Người lao động HTX không chỉ tất bật chăm sóc, thu hái chè vụ giáp Tết Nguyên đán mà còn phải nhanh chóng vận chuyển chè về chế biến ngay để có được chất lượng ngon nhất.

Bà Trương Thị Hoa, thành viên HTX chia sẻ, gia đình bà có 1 ha chè, phần lớn là giống chè trung du và đều sản xuất theo hướng hữu cơ. Do dịp cuối năm, chè luôn bán được giá cao hơn, nhất là thời điểm giáp Tết Nguyên đán, nên gia đình tập trung chăm sóc, bổ sung đủ nước, chế phẩm sinh học để cây chè sinh trưởng và phát triển tốt.

“Vụ chè giáp Tết này, dự kiến gia đình tôi sẽ bán ra thị trường khoảng 5 tạ chè búp khô. Với giá bán khoảng 400-500 nghìn đồng/kg, tôi có thể thu về trên 100 triệu đồng sau khi trừ các chi phí”, bà Hoa hồ hởi nói.

Người trồng chè đang ứng dụng hiệu quả công nghệ vào sản xuất, nâng cao giá trị kinh tế.

Một điểm đáng chú ý trong quá trình phát triển cây chè ở Phú Lương những năm qua là những tiến bộ trong ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao giá trị kinh tế, hương vị sản phẩm.

Cụ thể, để tạo ra nguồn chè giống bảo đảm, nhiều HTX trên địa bàn huyện Phú Lương đã đầu tư hệ thống nhà xưởng, lưới che và vòi phun tưới đồng bộ. Nguồn cây giống được lựa chọn rất kỹ, đồng thời chú trọng đào tạo nâng cao trình độ nhân lực, từ đó góp phần giảm công lao động đến 85%.

Mô hình xây dựng nhà lưới của anh Đinh Quốc Văn, Tổ trưởng Tổ sản xuất chè VietGAP ở xóm Trung Thành 1, xã Vô Tranh đang là một trong những điểm sáng.

Toàn huyện Phú Lương hiện có 27 HTX, doanh nghiệp sản xuất, chế biến chè và 230 hộ sản xuất chè quy mô lớn, sử dụng tem điện tử truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Huyện duy trì và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Phú Lương, nhãn hiệu tập thể "Chè Vô Tranh", "Chè Tức Tranh".

Bắt đầu thử nghiệm làm nhà lưới bằng vật liệu tre nứa cho vườn chè từ năm 2014 và thu được hiệu quả, đầu năm 2016, anh Văn đầu tư hơn 30 triệu đồng làm mô hình bằng khung sắt với diện tích khoảng 700m2 để sản xuất chè vụ đông.

Đưa hương chè bay xa

“Nhà kính giống như trồng rau màu giúp giữ nhiệt nên cây chè có thể cho thêm thêm được 2 lứa vụ đông. Đây chính là vụ có ít chè thành phẩm nên giá bán tăng gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi so với chính vụ. Mặt khác, việc che phủ như vậy còn giúp hạn chế một số loại sâu bệnh, công chăm sóc và tưới nước cũng ít hơn”, anh Văn chia sẻ.

Được biết, ngoài làm nhà kính cho vườn chè, anh Văn còn áp dụng phương pháp bảo quản chè khá mới, đó là giữ trong tủ lạnh. Thực tế cách này giúp giữ được hương vị và màu sắc của chè như vừa thu hái với thời gian đến cả năm.

Chính nhờ ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật mới, năng suất, chất lượng chè Phú Lương ngày càng nâng cao. Sản lượng chè búp tươi của huyện Phú Lương trong 3 năm qua đạt bình quân trên 45.200 tấn/năm; giá trị sản xuất chè ước đạt trên 1.265 tỷ đồng/năm; doanh thu bình quân đạt 320 triệu đồng/ha/năm. Toàn huyện có 111 sản phẩm được dán tem QR; trên 10 sản phẩm trà được công nhận OCOP từ 3 sao trở lên.

Không chỉ ở Phú Lương, sản xuất chè hữu cơ theo hướng công nghệ cao đang là định hướng phát triển của tỉnh Thái Nguyên. Mục tiêu riêng với cây chè sẽ hình thành vùng sản xuất ứng dụng công nghệ có diện tích 3.900ha tại các địa phương của TP Thái Nguyên, huyện Đại Từ, Phú Lương, Định Hóa, Đồng Hỷ, Võ Nhai và thị xã Phổ Yên.

Đồng thời, tỉnh thúc xây dựng “mô hình điểm” sản xuất chè ứng dụng công nghệ cao với quy mô 5ha tại xã Phúc Trìu (TP Thái Nguyên). Đây là mô hình được hỗ trợ đầu tư đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, công nghệ, quản lý, từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm.

Lệ Chi