'Chìa khóa' nâng cao nhận thức cộng đồng bảo vệ hành lang lưới điện

Hơn 2 giờ vượt núi và băng rừng, trườn qua những tảng đá lớn và những tầng dốc dựng đứng, chúng tôi mới đến gần vị trí cột 149. Đây là vị trí trên đỉnh núi cao mà Đội Truyền tải điện Phan Rang sẽ kiểm tra định kỳ hành lang lưới điện của đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm khi vào mùa nắng nóng.

Mặc dù đã từng “chinh chiến” qua nhiều cung đường hiểm trở, nhưng giữa cái nắng cháy da, cháy thịt của dải đất miền Trung khô cằn ấy, lần này chúng tôi mới thấm thía câu nói: Truyền tải điện là một ngành kỹ thuật rất đặc biệt bởi đằng sau mỗi trụ điện, mỗi đường dây dẫn, người công nhân truyền tải luôn phải đối mặt với những hiểm nguy, mất an toàn khi thực hiện nhiệm vụ quản lý và vận hành lưới truyền tải điện Quốc gia.

Đội truyền tải điện Phan Rang (TTĐ Ninh Thuận) trên đường kiểm tra vị trí cột 149 của đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm. Ảnh: Huy Hùng - TTXVN

*Giữ dòng điện luôn thông suốt

Đội Truyền tải điện Phan Rang thuộc Truyền tải điện Ninh Thuận (Công ty Truyền tải điện 3 - PTC3) chỉ có 23 cán bộ, công nhân viên nhưng đảm nhận nhiệm vụ quản lý, vận hành hơn 310 km đường dây 220kV và 500kV; trong đó, có gần 70 km đường dây mạch kép 500kV. Đây là khối lượng công việc lớn trải dài qua địa bàn tỉnh Ninh Thuận và một phần xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong (Bình Thuận).

Có một ngày trải nghiệm cái nắng cháy da, cháy thịt ở đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm, tuyến đường dây có tới 90% chiều dài đi qua những địa hình đồi núi hiểm trở; gần 50% khối lượng cột điện trên toàn tuyến nằm ở những khu vực khó tiếp cận, chỉ có thể đi bộ, băng rừng hoặc men theo sườn núi dốc đứng mới thấy những vất vả, gian nan của những "người lính" truyền tải điện trong việc đảm bảo an toàn cho toàn hệ thống điện.

“Để lên vị trí cột 149 thuộc tuyến đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm, chúng tôi phải khởi hành từ 6 giờ 30 sáng, mang theo đồ nghề và thức ăn nhẹ. Trưa nắng mắc võng nghỉ tạm giữa rừng, chiều mát lại tiếp tục kiểm tra. Kiểm tra xong trở xuống cũng đã hơn 4 giờ chiều. Dốc núi đá cao, rừng sâu, đá hiểm trở là trở ngại khi quay về”, anh Nguyễn Phi Hùng đã có hơn 10 năm gắn bó với Đội Truyền tải điện Phan Rang chia sẻ.

Đội truyền tải điện Phan Rang (TTĐ Ninh Thuận) trên đường kiểm tra vị trí cột 149 của đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm. Ảnh: Huy Hùng - TTXVN

Những chuyến đi kiểm tra như vậy thường kéo dài nhiều tiếng đồng hồ, thậm chí cả ngày mà không hề có sự hỗ trợ nào từ phương tiện giao thông. Bởi nhiều cung đoạn chỉ có thể leo bộ, dù có UAV (flycam) hỗ trợ nhưng cũng phải đến rất gần vị trí cột mới bay được do địa hình khuất núi làm mất sóng điều khiển.

"Để giảm bớt sức lao động của công nhân, đội đã kết hợp giữa phương pháp kiểm tra truyền thống và sử dụng UAV hiện đại. Tuy nhiên, ở nhiều đoạn đồi núi, việc sử dụng flycam cũng gặp nhiều hạn chế", anh Hùng nói.

Đội trưởng Đội Truyền tải điện Phan Rang ông Trần Ngọc Ửng cho biết thêm: “Phải đến gần cột, chúng tôi mới dám bay flycam kiểm tra vì nếu bay sớm sẽ mất sóng, nguy hiểm lắm”. Công việc khó khăn, vất vả và thầm lặng như vậy không phải ai cũng biết. Họ phân chia thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm 2 người, mỗi ngày kiểm tra 10 - 12 vị trí cột. Dưới nắng cháy, mồ hôi ướt đẫm lưng áo, vẫn công việc thường ngày trèo đèo, lội suối, những người công nhân Truyền tải điện Ninh Thuận chỉ đặt quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được PTC3 giao.

Bên cạnh những vất vả là sự yêu nghề và niềm tin vào “sứ mệnh” mình đang làm. Anh Nguyễn Phi Hùng tâm sự: “Công việc vất vả, nhưng có gia đình đứng sau hỗ trợ, chăm con khi đi làm sớm về khuya, thậm chí làm xuyên đêm khiến tôi yên tâm công tác. Anh em trong đội cũng động viên nhau cùng cố gắng vì công việc chung”.

Hành trình của phóng viên trên đường tới vị trí cột 149 thuộc tuyến đường dây 220kV Nha Trang – Tháp Chàm. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN

Không chỉ là nhiệm vụ chính trị, với những người công nhân truyền tải điện, mỗi chuyến đi kiểm tra còn là cơ hội gắn bó với thiên nhiên, đồng đội và chính công việc của mình. Có những lúc, họ dừng chân tranh thủ chụp ảnh, thư giãn đôi chút giữa rừng núi bao la, hát và mở những ca khúc cách mạng cho quãng thời gian như ngắn lại để rồi lại tiếp tục lên đường với mục tiêu giữ dòng điện quốc gia luôn được thông suốt.

Đội trưởng Đội Truyền tải điện Phan Rang Trần Ngọc Ửng cảm nhận: “Nhìn phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, núi non trùng điệp, thi thoảng có hồ nước trong mát, chúng tôi cảm thấy những mệt nhọc như vơi đi phần nào”.

Công việc thầm lặng của lính truyền tải điện là như thế. Họ không chỉ đảm nhiệm vai trò quản lý, vận hành lưới truyền tải điện Quốc gia mà họ còn truyền tải cả tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh, lòng yêu nghề và tình đồng đội. Giữa đại ngàn nắng gió miền Trung, họ chính là những “người giữ ánh sáng” – lặng lẽ, kiên cường và đầy tự hào như thế.

*Bảo vệ hành lang lưới điện - nhiệm vụ sống còn

Công ty Truyền tải điện 3 (Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia) đang đảm nhận quản lý, vận hành lưới điện truyền tải từ 220kV đến 500kV trên địa bàn 9 tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, nơi tập trung nhiều nguồn phát điện lớn như các Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân, Vân Phong, các nhà máy thủy điện lớn trên sông Sê San, Sêrêpôk, Đồng Nai cùng hàng loạt dự án năng lượng tái tạo.

Phóng viên BNEWS/TTXVN trao đổi với ông Đinh Văn Cường, Phó Giám đốc Công ty Truyền tải điện 3. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN

Ngoài đảm bảo truyền tải liên tục, an toàn, không để xảy ra sự cố trên lưới truyền tải điện, PTC3 còn thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an toàn hành lang lưới điện trong khu vực. Việc bảo vệ hành lang lưới điện cao áp đi qua các vùng sâu, vùng xa, vùng núi hiểm trở là một trong những nhiệm vụ đầy thử thách, đầy khó khăn nhưng cũng rất quan trọng và có ý nghĩa “sống còn” đối với các đơn vị trong PTC3.

Ông Đinh Văn Cường – Phó Giám đốc Công ty Truyền tải điện 3 cho biết: Hệ thống đường dây trong khu vực công ty quản lý phần lớn đi qua vùng rừng núi hiểm trở, xa khu dân cư, địa hình phức tạp khiến việc tuần tra, bảo trì và đặc biệt là bảo vệ hành lang an toàn lưới điện gặp rất nhiều khó khăn.

Đặc biệt, khu vực Tây Nguyên có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Trong mùa khô, nguy cơ cháy hành lang lưới điện cao áp rất cao do người dân đốt rẫy và làm nương, còn mùa mưa cây cối phát triển nhanh, nguy cơ va chạm với dây dẫn, gây phóng điện và sự cố tăng lên đáng kể. Trước thực tế này, từ quý IV năm trước các truyền tải điện trong PTC3 đã tập trung phát dọn hành lang an toàn lưới điện. “Tính đến hết tháng 5/2025, công ty đã phát dọn gần 4 triệu m² hành lang tuyến; trong đó, có 1 triệu m² cây mía – loại cây dễ bắt lửa và đang tiếp tục thu dọn thêm 350 nghìn m² trong tháng 6 này”, ông Đinh Văn Cường thông tin.

Bảo vệ hành lang lưới điện cao áp không thể thiếu sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị truyền tải điện với lực lượng công an và chính quyền địa phương. Tại tuyến đường dây 500kV Vĩnh Tân-Sông Mây đi qua địa bàn xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, ông Lê Văn Hà – Phó trưởng Công an xã Vĩnh Hảo cho biết: “Chúng tôi phối hợp với cán bộ quản lý đường dây tuần tra ít nhất 4 lần/tháng, kiểm tra thực tế các chân trụ điện, vật tư trên trụ và xử lý ngay khi có tình huống mất cắp phụ kiện hay bị xâm hại các tuyến đường dây”.

Ngoài ra, công an xã Vĩnh Hảo cũng tích cực tuyên truyền tới người dân, nhắc nhở khi phát hiện các hành vi trồng cây trong hành lang tuyến có nguy cơ gây ảnh hưởng đến an toàn lưới truyền tải điện.

Từ những học sinh như em Não Gia Thái đến người cao tuổi như ông Lương Minh Hạnh ở xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận khi trao đổi với phóng viên đều nhận thức rõ sự nguy hiểm khi xâm phạm hành lang lưới điện, từ đó tuyên truyền tới các thành viên trong gia đình tuân thủ pháp luật.

TTĐ Bình Thuận phối hợp với công an địa phương, lực lượng An ninh kinh tế kiểm tra, giám sát công tác quản lý vận hành tại tuyến đường dây 500kV Vĩnh Tân-Sông Mây. Ảnh: Huy Hùng - TTXVN

Tại Khánh Hòa, thời tiết những ngày này cũng không hạ nhiệt mấy so với 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Trong cái nắng nóng gay gắt những ngày đầu tháng 6, Đội Truyền tải điện Nha Trang cũng đang trải quân trên hầu hết các tuyến đường dây do đơn vị quản lý.

Ông Ngô Hữu Bảo Thịnh, Đội trưởng cho biết, vào mùa nắng nóng, phụ tải tăng vọt khiến thiết bị luôn vận hành trong tình trạng căng thẳng, dễ hỏng hóc. Anh em công nhân phải tăng tần suất kiểm tra, giám sát liên tục cả ngày lẫn đêm”.

Ông Trần Quảng Ngãi – Phó Giám đốc Truyền tải điện Khánh Hòa chia sẻ: “Chúng tôi xác định rõ vai trò đảm bảo an toàn lưới điện là phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân. Vì vậy ngay từ cuối năm 2024, đơn vị đã lên kế hoạch xử lý triệt để các tồn tại trên lưới điện, vệ sinh cách điện bằng công nghệ hotline không cần cắt điện để đảm bảo truyền tải điện an toàn trong mọi tình huống, nhất là vào mùa nắng nóng này”.

Với hành lang an toàn lưới điện cao áp, một trong những giải pháp trọng tâm được PTC3 triển khai hiệu quả chính là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân cùng tham gia. Đây được coi là “chìa khóa” nâng cao nhận thức cộng đồng để bảo vệ an toàn hành lang lưới truyền tải điện.

Bằng nhiều hình thức như phát tờ rơi, phát thanh, truyền hình, phối hợp với xã, phường, các tổ dân phố, cán bộ truyền tải điện đến tận nhà dân tuyên truyền, vận động họ chặt tỉa cây cao, che chắn màng lưới bảo vệ cây trồng đúng cách, không dùng vật tư có thể bay lên đường dây mỗi khi có dông lốc.

Phó Giám đốc Đinh Văn Cường nhấn mạnh: “Với những cây cao bên ngoài hành lang tuyến nhưng có nguy cơ gây đổ vào đường dây hiện pháp luật chưa có quy định xử lý rõ ràng. Do đó, chỉ có tích cực tuyên truyền, vận động người dân cùng đồng hành mới giúp chúng tôi vận hành hệ thống truyền tải điện an toàn trong nhiều năm qua”.

Trên thực tế, đảm bảo an toàn hành lang lưới điện cao thế không đơn thuần là nhiệm vụ của ngành truyền tải điện mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Việc đồng hành của chính quyền địa phương, sự phối hợp của các lực lượng chức năng, sự ủng hộ từ người dân sẽ là điều kiện tiên quyết để Công ty Truyền tải điện 3 nói riêng, Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia nói chung tiếp tục hoàn thành tốt sứ mệnh “giữ mạch sống” cho hệ thống điện Quốc gia, đặc biệt là trong giai đoạn cao điểm nắng nóng 2025 này.

Mai Phương - Văn Giáp/Bnews/vnanet.vn