'Chìa khóa' tăng trưởng cao: Những biện pháp không thể không làm

Phát huy nguồn lực tích lũy 80 năm để hoàn thành mục tiêu lớn

Kể từ khi Đổi mới tới nay, nền kinh tế Việt Nam đã phát triển nhanh chóng. Theo World Bank (WB), quy mô GDP nước ta tăng từ 26,3 tỷ USD (năm 1986) lên 476,4 tỷ USD (năm 2024), gấp 18 lần, hiện đứng thứ 4 Đông Nam Á và thứ 33 thế giới. Trung bình, Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng 6,45%/năm trong suốt gần 40 năm qua.

Để hiện thực hóa khát vọng đưa đất nước vươn mình, trở thành quốc gia có thu nhập cao, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế hằng năm đạt hai con số, trong đó năm 2025 phấn đấu trên 8%.

Đầu tháng 6/2025, chủ trì và phát biểu tại hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Đảng bộ Chính phủ nhiệm kỳ 2020-2025, Thủ tướng Chính phủ đãnhấn mạnh hàng loạt nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá để đạt được mục tiêu tăng trưởng.

Cải cách thể chế tạo được kết quả đột phá, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện nhanh chóng, mạnh mẽ-thuận lợi hơn, hiệu quả hơn, ít rủi ro hơn, sẽ có đường băng rộng mở để nền kinh tế có thể "cất cánh.” (Ảnh: Vietnam+)

Thủ tướng nêu rõ phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển nhanh, xanh, bền vững; tiếp tục triển khai 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực và triển khai các Nghị quyết mang tính chiến lược của Bộ Chính trị; xây dựng, triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất và kinh tế nhà nước đóng vai trò chủ đạo; tăng cường tiềm lực quốc phòng – an ninh; hoàn thành các dự án hạ tầng chiến lược (hoàn thành 5.000 km đường bộ cao tốc; đường sắt; cảng biển; hàng không; hạ tầng kết nối với khu vực và quốc tế…).

Trao đổi với VietTimes, TS Nguyễn Văn Đáng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng khi nhìn lại lịch sử, có thể thấy những thành quả lớn trong phát triển đất nước, đều xuất phát từ những đột phá về tư duy và hành động chính sách của Đảng và Nhà nước.

Năm 2025, đất nước ta một lần nữa chứng kiến sự đột phá. Đó là cuộc cách mạng sáp nhập địa giới hành chính và sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Bên cạnh đó, Đảng cũng ban hành 4 Nghị quyết quan trọng, gồm: Nghị quyết 57, Nghị quyết 59, Nghị quyết 66, Nghị quyết 68, xác lập những định hướng chiến lược cho đất nước phát triển trong thời đại mới.

"Với những chuyển động này, chúng ta có cơ sở để tin rằng Việt Nam đang thực sự chủ động để bước vào một kỷ nguyên phát triển mới", ông Đáng phân tích.

TS Nguyễn Văn Đáng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Vị chuyên gia cho rằng với cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, chỉ trong một thời gian rất ngắn, Đảng và Nhà nước đã thực hiện nhiều sự thay đổi mạnh mẽ và quyết liệt để hướng tới một nền quản trị hiện đại, kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân, phụng sự đất nước.

4 nghị quyết cũng hết sức quan trọng, trong đó Nghị quyết 68 có ý nghĩa đặc biệt, khi lần đầu tiên kể từ khi Đổi mới, Đảng công nhận kinh tế tư nhân là "một động lực quan trọng nhất" cho tăng trưởng kinh tế, phát triển đất nước. Tư duy mới đã mở ra những không gian phát triển mới, tạo cơ sở chính trị cho những chính sách mới, luật pháp mới, cơ chế mới để giúp các doanh nghiệp, người dân thêm an tâm, "bung sức" làm giàu.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cũng được đánh giá là mảnh ghép hoàn hảo để gia tăng xung lực cho bộ máy, doanh nghiệp và xã hội.

"Có thể thấy, định hướng nhất quán của Đảng và Nhà nước tiếp tục là cải cách thể chế, huy động tối đa sức mạnh của nhân dân trong công cuộc phát triển kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đây chính là lời giải cho việc phát huy nguồn lực tích lũy trong 80 năm qua, đưa đất nước vươn mình, hướng tới hoàn thành những mục tiêu lớn vào năm 2045 khi chúng ta kỷ niệm 100 năm quốc khánh", TS Nguyễn Văn Đáng cho hay.

Từ đột phá tư duy... đến hành động

Bàn về những giải pháp để đạt được tốc độ tăng trưởng cao trong những năm tới, PGS.TS Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học - Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước đang sử dụng đầu tư công như một "đầu tàu" kéo toàn bộ nền kinh tế đi lên.

Đây là hướng đi cần thiết trong bối cảnh đầu tư tư nhân vẫn còn yếu sau nhiều năm suy thoái do dịch bệnh và khủng hoảng tài chính. Mặt khác, đầu tư công lớn cũng là biện pháp tốt để phát triển kinh tế tư nhân, khi Nhà nước có cơ chế giao việc, cho tư nhân tham gia các dự án hạ tầng lớn.

PGS.TS Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân

Dù vậy, ông Thế Anh nhìn nhận đầu tư công có giới hạn, do ngân sách không thể tài trợ lớn liên tục trong thời gian dài. Bởi vậy, Nhà nước cần tái cấu trúc cả chi tiêu công và hệ thống thuế để đạt được đồng thời ba mục tiêu: Tạo nguồn cho ngân sách để nuôi dưỡng đầu tư công; Giảm tác động của chính sách tiền tệ mở rộng; Hướng nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân (người dân, doanh nghiệp) vào sản xuất, từ đó tạo ra sự bền vững cho tăng trưởng.

"Chính sách tiền tệ mở rộng sẽ tạo ra tăng trưởng mạnh trong ngắn hạn, nhưng về trung - dài hạn lại gây ra tác động. Việc tái cấu trúc thuế là hướng đi không chỉ giúp xử lý các vấn đề trên thị trường tài sản, mà còn có ý nghĩa ổn định vĩ mô, giúp người dân, doanh nghiệp chuyên tâm sản xuất và giúp đất nước có nền tảng vững chắc để thực hiện khát vọng vươn mình", PGS.TS Phạm Thế Anh nhấn mạnh với VietTimes.

Song song với việc điều hành tài khóa - tiền tệ hợp lý, ông PGS Thế Anh cho rằng việc phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là giải pháp căn cơ để Việt Nam phát triển.

Tháng 2/2025, tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt các doanh nghiệp tư nhân năm 2025, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay: Để đạt được mức tăng trưởng hai con số thì khu vực kinh tế ngoài nhà nước cần tăng khoảng 11%/năm. (Ảnh: Vietnam+).

Ông cho hay thế giới có nhiều kinh nghiệm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu - phát triển (R&D) mà Việt Nam có thể làm theo, như khuyến khích về thuế hay dành tỷ lệ đáng kể trong chương trình chi tiêu công cho R&D.

Ông ví dụ, doanh nghiệp đầu tư 100 đồng cho R&D thì sẽ được khấu trừ trực tiếp khoản đầu tư đó vào nghĩa vụ thuế cuối cùng (tax credit). Hay khi chi tiêu công, Nhà nước dành một tỷ lệ tối thiểu cho R&D. Tỷ lệ này không nhất thiết phải dành cho các cơ sở công, mà có thể cấp cho khu vực tư, nếu họ làm R&D tốt.

"Tăng trưởng bằng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo bao giờ cũng tốt hơn tăng trưởng bằng vốn hay tài nguyên. Kinh nghiệm của các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc cho thấy kể cả nghèo tài nguyên, nhưng R&D tốt thì đất nước vẫn tạo ra những sản phẩm chinh phục cả thế giới và trở thành nước phát triển cao. Với Việt Nam, đây là hướng đi để thoát bẫy thu nhập trung bình", PGS.TS Phạm Thế Anh bình luận.

Ngoài các biện pháp nêu trên, vị chuyên gia nhấn mạnh việc cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh phải luôn là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên của Nhà nước.

"Đây là biện pháp dễ thực hiện nhất nhưng lại tạo ra hiệu quả mạnh mẽ nhất và gần như không có giới hạn, đồng thời là biện pháp không thể không làm nếu muốn có tăng trưởng cao", PGS Phạm Thế Anh nói.

Hải Thu