'Chìa khóa vàng' giúp nông dân Thanh Tân thoát nghèo bền vững

Từ những cánh đồng lúa cấy tay thủ công, nay nông dân nơi đây đã “kiếm tiền nhàn tênh” nhờ áp dụng máy móc hiện đại, mở ra con đường thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Hiệu quả nhờ ứng dụng máy móc

Cách đây chưa đầy 5 năm, nhiều hộ dân ở xã Thanh Tân vẫn loay hoay với cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, quanh năm đầu tắt mặt tối mà cái ăn cái mặc vẫn bấp bênh. Lúa cấy tay, làm cỏ thủ công, phun thuốc bằng bình đeo vai... khiến mỗi vụ mùa trở thành một cuộc đua đầy vất vả và rủi ro.

Thế nhưng, mọi chuyện bắt đầu thay đổi kể từ vụ Xuân năm 2022. Thanh Tân mạnh dạn đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp, bắt đầu từ việc áp dụng máy cấy thay cho phương pháp thủ công.

Ứng dụng cơ giới hóa giúp nông dân, HTX ở Thanh Tân nâng cao hiệu quả sản xuất.

Chỉ trong vụ đầu tiên, diện tích cấy lúa bằng máy đã đạt 95 ha – chiếm hơn 43% tổng diện tích gieo cấy của toàn xã. Tới vụ Mùa, con số này đã tăng vọt lên 195 ha, tương đương 80% diện tích sản xuất lúa, một tốc độ “thay máu” chưa từng có trên đồng ruộng nơi đây.

Bà Nguyễn Thị Lan, một nông dân có hơn 20 năm gắn bó với ruộng lúa tại thôn Bắc Tân, chia sẻ: “Cấy máy nhanh lắm, 1 ngày làm được 3 ha, trong khi cấy tay cả gia đình quần quật cũng chỉ làm được 2 – 3 sào. Đỡ nhọc mà lúa lên đều, ít cỏ, năng suất lại cao hơn. Nhà tôi nhờ thế mà thoát nghèo, giờ còn có của ăn của để”.

Việc cơ giới hóa không chỉ giúp giải phóng sức lao động mà còn góp phần trực tiếp nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. Theo thống kê từ UBND xã Thanh Tân, năng suất lao động sau khi áp dụng máy cấy tăng trung bình từ 20 – 45%.

Người dân cùng tiết kiệm được đáng kể chi phí thuê nhân công, chi phí thuốc bảo vệ thực vật nhờ vào thiết bị bay không người lái (drone) – một bước tiến nữa trong cơ giới hóa đồng bộ.

Hiện nay, gần 70% diện tích lúa ở Thanh Tân được phun thuốc bằng máy bay điều khiển từ xa. “Lúc trước cứ đến đợt phun thuốc là cả nhà chuẩn bị quần áo, khẩu trang, bì bõm lội ruộng giữa nắng chang chang. Giờ máy bay bay vèo một lúc là xong cả cánh đồng, vừa nhanh vừa đỡ độc hại”, ông Nguyễn Văn Quý, một nông dân tại HTX Bắc Tân, cho biết.

HTX – “Bà đỡ” cho cánh đồng cơ giới hóa

Để có được thành công như hôm nay, không thể không nhắc tới vai trò nòng cốt của các HTX, trong đó tiêu biểu là HTX dịch vụ nông nghiệp Bắc Tân.

Giám đốc HTX – ông Đào Ngọc Toan – cho biết, HTX hiện đang quản lý trên 150 ha đất nông nghiệp. Khi được huyện Thanh Liêm giao thực hiện mô hình cấy máy, HTX đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, trực tiếp xuống từng thôn, từng hộ để vận động, tuyên truyền.

Ban đầu, mô hình được triển khai trên 20 ha, sau mở rộng lên 31,7 ha tại cánh đồng mẫu – nơi chỉ sử dụng giống lúa chất lượng cao TBR225 của Công ty CP Tập đoàn ThaiBinh Seed.

HTX không chỉ là đầu mối kỹ thuật mà còn là đơn vị bảo đảm hợp đồng dịch vụ với người dân, từ khâu cung ứng mạ khay, máy cấy, đến thuê thêm máy từ Thanh Hóa khi cần thiết. Nhờ có tổ dịch vụ mạ khay – cấy máy do xã Thanh Tân vận động thành lập, việc bảo đảm thời vụ và chất lượng sản xuất được duy trì ổn định.

Bên cạnh đó, HTX Bắc Tân cũng đang xúc tiến các hoạt động liên kết tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Mục tiêu không chỉ là “đủ ăn” mà là sản xuất theo chuỗi giá trị, nâng cao giá bán lúa gạo, hướng tới những vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ổn định đầu ra – điều mà trước đây người dân không dám nghĩ tới.

Thúc đẩy nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng là đòn bẩy giảm nghèo ở Thanh Tân.

Có thể nói, sự thành công trong quá trình cơ giới hóa tại Thanh Tân là kết quả của sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền đến người dân. Đảng ủy, UBND xã đã mạnh dạn tiếp nhận và triển khai mô hình mới, hỗ trợ thành lập tổ dịch vụ, kêu gọi đầu tư máy móc hiện đại. Các hộ dân thì không còn tâm lý e dè như trước, ngược lại còn chủ động học hỏi kỹ thuật mới, sẵn sàng chuyển đổi phương thức canh tác.

Không dừng lại ở Thanh Tân, quá trình cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp đang lan tỏa khắp tỉnh Hà Nam. Các địa phương trong tỉnh đang tiếp tục tổ chức các lớp đào tạo chuyên sâu, hướng dẫn kỹ thuật từ khâu làm mạ khay đến vận hành máy cấy, phối hợp với các HTX, doanh nghiệp xây dựng chuỗi thu mua sản phẩm để khuyến khích nông dân tham gia.

Ngoài ra, Hà Nam cũng đang tích cực quy hoạch lại đồng ruộng, đầu tư hệ thống giao thông nội đồng, thủy lợi để tiến tới mô hình “một cánh đồng – một giống”, phù hợp với sản xuất tập trung và cơ giới hóa.

Từ cánh đồng lấm lem đến tương lai no ấm

Bên cạnh những chính sách thúc đẩy từ địa phương, các chương trình đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Hà Nam cũng có những dấu ấn đậm nét.

Cụ thể, Liên minh HTX Việt Nam đã hỗ trợ các HTX tại Hà Nam, trong đó có Thanh Tân, tham gia các hội chợ, triển lãm nông sản, chương trình xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp với HTX.

Đồng thời, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Hà Nam cũng hỗ trợ quảng bá sản phẩm qua các kênh bán hàng trực tuyến, sàn thương mại điện tử, giúp sản phẩm của các HTX tiếp cận rộng rãi hơn với người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Hà Nam đã tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ quản lý HTX, hỗ trợ tư vấn thành lập mới các HTX kiểu mới, ứng dụng công nghệ cao, gắn sản xuất với chuỗi giá trị. Các HTX cũng được hướng dẫn hoàn thiện quy trình đăng ký sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và uy tín trên thị trường...

Những chương trình hỗ trợ này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX tại Thanh Tân phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao thu nhập cho thành viên, góp phần vào công cuộc xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Nhìn lại chặng đường đã qua, không khó để nhận thấy rằng việc cơ giới hóa nông nghiệp đã và đang trở thành “chìa khóa vàng” giúp người nông dân Thanh Tân thoát nghèo một cách bền vững. Từ chỗ sản xuất manh mún, lệ thuộc vào lao động thủ công, người dân nơi đây đã làm chủ công nghệ, làm chủ cuộc sống, và quan trọng nhất – họ đã làm chủ được tương lai.

Trong câu chuyện xóa đói giảm nghèo ở Thanh Tân, những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay tại địa phương hôm nay không chỉ là thành quả của máy móc hiện đại mà còn là minh chứng sống động cho một nghị lực vươn lên không ngừng của người nông dân – những người một thời “bán mặt cho đất” nay đã có thể “ngẩng đầu nhìn trời” bằng chính bàn tay và tư duy đổi mới của mình.

An Chi