Chia sẻ của nhà vật lý nổi tiếng khiến các bậc cha mẹ hối tiếc vì đã không để con 'nghịch phá' theo ý muốn

Neil deGrasse Tyson là một nhà vật lý thiên văn, vũ trụ học người Mỹ với niềm yêu thích thiên văn học từ năm lên 9 tuổi. Ông có 2 người con nên có thể nói việc nuôi dạy con trở thành những công dân tài giỏi và có ích nhưng vẫn giữ được niềm đam mê của bản thân luôn khiến ông bố này trăn trở.

Trong một bài phát biểu trước đông đảo khán giả, Tyson đã chia sẻ quan điểm mỗi đứa trẻ đều là một nhà khoa học bẩm sinh và cách phản ứng của cha mẹ đã và đang ảnh hưởng tới bản năng khám phá, khả năng sáng tạo của trẻ ra sao.

Cha mẹ hiện đại đang kiểm soát mọi thứ và "điều khiển" con cái lớn lên theo quỹ đạo mà họ kỳ vọng. Ảnh minh họa

Neil deGrasse Tyson khẳng định, sự tò mò và hăng say khám phá những điều mới mẻ chính là chìa khóa để ươm mầm cho một nhà khoa học tương lai. Tuy nhiên, cha mẹ luôn tỏ ra cáu gắt khi trẻ muốn tìm kiếm hay khám phá một điều gì mới.

Trẻ em là những nhà khoa học bẩm sinh. Lúc nào lũ trẻ cũng lật những hòn đá lên, bứt cánh mấy bông hoa. Chúng làm những việc mà chúng ta thường nhìn là "phá hoại". Nhưng đó là một kiểu khám phá.

Nếu tách rời mọi thứ ra, bạn có thể biết cách lắp lại như cũ. Đó là việc những đứa trẻ hay làm. Một nhà khoa học trưởng thành đều là một đứa trẻ không bao giờ lớn lên. Đó là việc một nhà khoa học trưởng thành làm.

Ở nhà, bọn trẻ mở tủ lạnh lấy một quả trứng tung hứng lên xuống. Việc đầu tiên các bậc phụ huynh làm là gì?

"Đừng có nghịch trứng! Vỡ bây giờ. Cất lại ngay!".

Thật ra, đây là một thí nghiệm về sức bền vật liệu.

Neil deGrasse Tyson

Hãy để trẻ tự khám phá ra rằng khi trứng rơi, nó sẽ vỡ. Đây là một thí nghiệm vật lý. Và nó cũng có thể trở thành thí nghiệm sinh học rất nhanh.

Khi đó lòng trắng và lòng đỏ sẽ chảy ra. Bạn nói với trẻ: "Này con. Lòng trắng và đỏ sẽ biến thành con gà đấy!".

"Mà sao lòng đỏ này lại biến thành con gà được nhỉ?".

"Chà, sinh học đấy! Tìm hiểu thử xem".

Và quá trứng giá bao nhiêu tiền? Nó không đáng kể nhưng đổi lại trẻ được trải nghiệm và tư duy.

Còn khi bạn ngăn lũ trẻ gõ liên hồi vào đám xoong chảo, thì cũng là lúc bạn vừa phá hỏng một thí nghiệm về âm thanh đấy!", Neil deGrasse Tyson phân tích trong bài nói chuyện của mình.

cha mẹ thường ngăn cấm các trò nghịch ngợm của trẻ mà không biết rằng mình đang tước đi cơ hội cũng như bản năng khám phá thế giới của trẻ. Ảnh minh họa

Những câu chuyện như vậy cũng khiến ông không ngừng đặt câu hỏi và cảm thấy kì cục về cách mà những cha mẹ hiện đại đang dạy con, thật kì lạ khi mà "trong những năm đầu đời của trẻ, chúng ta dạy con tập đi và học nói. Và rồi sau đó, trong suốt phần đời còn lại của cuộc đời chúng, chúng ta chỉ muốn chúng ngồi một chỗ và đừng nói gì cả".

Đây cũng chính là mâu thuẫn nội tại lớn nhất của cha mẹ hiện đại. Thay vì lắng nghe, quan sát, kiên nhẫn với con cái, chúng ta thường muốn kiểm soát và làm chủ "cuộc chơi". Thay vì giao tiếp với con bằng ánh mắt và những từ ngữ khích lệ, cảm thông, thấu hiểu, chúng ta thường ngăn cản và ra lệnh cho chúng.

Trẻ em từ khi sinh ra cho đến khi 4 tuổi đều là những thiên tài, chúng phát triển não bộ, học hỏi các kĩ năng, sáng tạo và khám phá, học hỏi và đúc kết với tốc độ của một thiên tài. Bạn sẽ đặt ra một câu hỏi là những thiên tài hay tài năng tỏa sáng này đã biến mất đi đâu?

Chúng không biến mất, cũng chẳng đi đâu cả, nhưng chúng đã bị chôn vùi bởi một hệ thống những câu nói mà chúng nghe thấy mỗi ngày từ thầy cô, hàng xóm, cộng đồng và đáng buồn nhất là từ cha mẹ. "Đừng tô chờm màu ra ngoài đường viền! Ngồi xuống ngay! Đừng động vào đó, con sẽ làm nó bung bét hết cả ra đấy! Con không làm được đâu, để bố/ mẹ làm cho! Con không được phép!"…

Ảnh minh họa

Một thống kê không chính thức cho thấy, một đứa trẻ khi tròn 17 tuổi đã nghe khoảng 150.000 lần từ "Không" và chỉ được nghe khoảng 5.000 lần từ "Có/ Đồng ý". Khi trẻ càng nghe nhiều về những gì chúng không thể làm, những nơi chúng không thể đi và những con người mà chúng không thể trở thành, một vết hằn thần kinh được tạo ra trong não bộ của chúng và cắt đứt, đóng sập lại những phát triển cá nhân của chúng.

Chúng ta hài lòng khi các con tham gia với các lớp học kĩ năng sống, các khóa huấn luyện làm chủ cảm xúc, các sự kiện sôi động, nơi mà chúng ta nghĩ rằng lũ trẻ có cơ hội trải nghiệm và thể hiện bản thân.

Chủ tịch Trường Đại học Havard từng nói: "Nếu bạn nghĩ giáo dục đắt đỏ, cứ thử trả giá cho sự ngu dốt xem!". Chúng ta không có đủ những ông bố, bà mẹ hiểu được hoặc biết cách trân trọng bản tính hiếu kì của con cái họ vì họ muốn duy trì trật tự trong nhà.

"Tôi nghĩ rằng điều tốt nhất cha mẹ có thể làm khi nuôi dạy con cái mình, đơn giản là tránh sang một bên trên hành trình lớn lên của chúng" - Neil deGrasse Tyson tuyên bố.

Củ bán đầy chợ Việt trở thành biểu tượng giàu có ở Phillippines

Tường Vy (t/h)