Chia sẻ số phận an ninh

Việc Pakistan và Ả Rập Saudi vừa ký kết hiệp ước phòng thủ chung với nội dung cốt lõi là bên này coi tình huống bên kia bị ai đó tấn công như chính mình bị tấn công trong bản chất là diễn biến xưa nay chưa từng thấy ở khu vực Nam Á xung quanh Pakistan và khu vực Trung Đông, Bắc Phi và vùng Vịnh xung quanh Ả Rập Saudi. Cả trong lời văn lẫn tinh thần và mục đích, thỏa thuận trên giống như điều 5 trong Hiệp ước NATO. Theo đó, cuộc tấn công nào đó nhằm vào một thành viên NATO được tự khắc coi là cuộc tấn công nhằm vào tất cả mọi thành viên của khối.

Pakistan và Ả Rập Saudi vốn có mối quan hệ đồng minh quân sự truyền thống từ nhiều năm nay. Nhưng mãi đến bây giờ hai bên mới ký kết thỏa thuận chia sẻ số phận an ninh. Nếu trong cả hai khu vực nói chung và trong chính trị thế giới nói riêng ở thời gian qua không xảy ra nhiều diễn biến bất ngờ ảnh hưởng trực tiếp cũng như gián tiếp tới an ninh của từng bên, tức là đặt ra cho cả hai bên nhiều thách thức và đe dọa an ninh mới thì chắc hai bên đã không gấp gáp đến như vậy với việc hoàn tất thỏa thuận về nội dung này.

Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman (phải) và Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif tại lễ ký hiệp ước phòng thủ chung ở thủ đô Riyadh hôm 17-9. Ảnh: AP

Mới đây, Pakistan và Ấn Độ sa vào cuộc xung đột biên giới mới. Bên nào cũng quả quyết là đã giành về phần thắng. Pakistan đã chứng tỏ không thua kém Ấn Độ về quân sự nhưng lại không có sẵn nhiều con chủ bài đắc dụng về chính trị, kinh tế và thương mại như Ấn Độ để nổi trội hơn trong cuộc xung khắc song phương này. Pakistan còn là đồng minh quân sự truyền thống của Mỹ và có quan hệ hợp tác tốt với Trung Quốc nhưng cả hai đều đâu có giúp gì cho Pakistan trong cuộc xung đột nói trên. Cũng vừa mới đây, Israel đã không kích Qatar trong động thái xâm phạm chủ quyền của Qatar và bất chấp luật pháp quốc tế.

Qatar cũng là đồng minh quân sự chiến lược truyền thống của Mỹ, lại còn đóng vai trò chủ động rất tích cực trong ngoại giao trung gian hòa giải giữa Israel và nhóm vũ trang Hamas nhằm kiến tạo ngừng chiến hoặc chấm dứt xung đột ở Dải Gaza. Qatar bị tổn hại về an ninh như thế mà đâu có thấy Mỹ làm gì để hậu thuẫn Qatar bảo đảm an ninh. Bài học rút ra từ đó đối với Pakistan và Ả Rập Saudi là phải nhanh chóng tự thân vận động để tự chủ về bảo đảm an ninh, là không thể tin tưởng vào Mỹ và phải luôn cảnh giác đề phòng mọi hành động manh động tới đây của Israel.

Trong toan tính về thỏa thuận mới này, Ả Rập Saudi nhằm đến hiệu ứng răn đe vũ khí hạt nhân của Pakistan. Trong khi đó, Islamabad nhằm tới nguồn tiền dồi dào của Riyadh có thể đổ vào Pakistan để đầu tư và hợp tác, giúp nước này phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường tiềm lực quân sự, quốc phòng.

Với thỏa thuận trên, Ả Rập Saudi và Pakistan tạo tiền lệ về ràng buộc lẫn nhau vào cùng số phận an ninh. Rồi đây, chắc chắn sẽ có thêm nhiều quốc gia Hồi giáo và Ả Rập nữa sao chép mô hình cùng hội cùng thuyền về số phận an ninh như Pakistan và Ả Rập Saudi vì không còn tin cậy Mỹ và để tránh bị Israel gây sự như Qatar vừa rồi. Thỏa thuận còn báo hiệu cục diện an ninh ở Nam Á, Trung Đông, Bắc Phi và vùng Vịnh bắt đầu có những chuyển dịch và sẽ hình thành những cấu trúc an ninh mới các khu vực này.

Ngải Sa