Chiêm ngưỡng ba mặt nạ vàng vừa trở thành Bảo vật quốc gia Việt Nam

Ngày 23/12, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tổ chức lễ công bố Quyết định công nhận Bảo vật quốc gia và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tại buổi lễ, ông Phạm Đình Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố Quyết định công nhận Bảo vật quốc gia đối với 3 hiện vật mặt nạ vàng và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ giỗ bà Phi Yến.

Bộ 3 chiếc mặt nạ vàng Giồng Lớn được đặt tên bằng chính địa danh nơi đã tìm ra chúng tại Giồng Lớn (thuộc xã Long Sơn, TP.Vũng Tàu). 3 chiếc mặt nạ được phát hiện tại 3 ngôi mộ trong các đợt khai quật khảo cổ học năm 2003, 2005 do Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam chủ trì phối hợp với Bảo tàng Bà Rịa-Vũng Tàu.

Trên cơ sở so sánh với các di chỉ khác trong khu vực Trung Bộ, Đông Nam Bộ và các di chỉ khác ở Đông Nam Á hải đảo, các nhà khảo cổ nhận định rằng, 3 ngôi mộ này nằm trong khung niên đại từ thế kỷ 1 trước Công nguyên đến thế kỷ 2. Đây cũng là niên đại của 3 chiếc mặt nạ.

Thời kỳ này chính là giai đoạn bản lề ở Nam Bộ, khi văn hóa tiền Óc Eo tiếp thu các yếu tố mới từ bên ngoài và chuyển tiếp lên văn hóa Óc Eo.

Qua kết quả phân tích thành phần hóa học cho thấy, ba mặt nạ đều được làm từ vàng sa khoáng. 3 hiện vật này lần lượt có tỷ lệ vàng là 96%, 79% và 75%, còn lại là một số kim loại màu để gia tăng độ cứng và một số tạp chất khác.

Về hình dáng, mặt nạ vàng Giồng Lớn 1 hình chữ nhật, phần mặt trước in nổi hình đôi mắt mở to và một phần sống mũi. Phía trên mắt là đôi lông mày dài, thanh tú với phần đầu thấp ngang mí mắt, thân cong dần lên trên và đuôi mày cao vút. Đây là chiếc mặt nạ dạng eye-cover, nghĩa là chỉ thể hiện nửa mặt phía trên, chủ yếu là đôi mắt.

Mặt nạ vàng Giồng Lớn 2 cũng có hình chữ nhật. Phần mặt trước in nổi đôi mắt mở to, đôi lông mày cong cụp xuống cùng với sống mũi nổi cao, cánh mũi bầu. Góc dưới của má bên phải được thể hiện một hình gần giống mặt trời, với 1 vòng tròn ở giữa và nhiều tia xung quanh.

Đây cũng là một chiếc mặt nạ thuộc dạng eye-cover giống với mặt nạ Giồng Lớn 1, mặt nạ Giồng Lớn 2 thể hiện cả phần cánh mũi.

Mặt nạ vàng Giồng Lớn 3 có hình chữ nhật. Phần mặt trước in nổi khuôn mặt người với đôi mắt mở to, đôi lông mày rậm giao nhau, mũi to, môi dày. 4 góc và gần phía dưới môi được đục lỗ để xỏ dây. Đây là một chiếc mặt nạ thuộc dạng full-face, tức là thể hiện toàn bộ đặc điểm của khuôn mặt.

Bên cạnh 3 mặt nạ vàng, một số đồ trang sức bằng vàng, đá thạch anh được tìm thấy trong một khu mộ cổ thuộc chỉ khảo cổ Giồng Lớn - Long Sơn (thôn Rạch Già, xã Long Sơn, TP Vũng Tàu) năm 2003, 2005.

Đây cũng là những hiện vật còn nguyên vẹn, độc đáo duy nhất chỉ có ở Bà Rịa Vũng Tàu, chưa có di tích khảo cổ nào ở Việt Nam phát hiện được đồ tùy táng bằng vàng có kích thước lớn, được chế tác cầu kỳ và có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, phản ánh những yếu tố về tâm linh, tín ngưỡng, tôn giáo xuất hiện tại khu vực ven biển Đông Nam Bộ.

Xem thêm video: BẢO TÀNG ĐỨC MẤT ĐỒNG TIỀN XU LỚN NHẤT THẾ GIỚI (NGUỒN: CHÀO BUỔI SÁNG VTV).

Thiên Trang (TH)