Chiến dịch Tây Nguyên làm chấn động cả giới quân sự quốc tế
Từ những chiến thuật nghi binh tinh vi đến sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, chiến dịch Tây Nguyên không chỉ đánh bại quân địch mà còn làm chấn động cả giới quân sự quốc tế.
Chiến dịch Tây Nguyên 1975 không chỉ là một chiến công lừng lẫy mà còn là một bài học về chiến thuật quân sự tài tình, sáng tạo và đầy bất ngờ. Với mục tiêu giải phóng miền Nam, chiến dịch này đã phát huy tối đa nghệ thuật quân sự của quân và dân Việt Nam. Từ những chiến thuật nghi binh tinh vi đến sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, chiến dịch Tây Nguyên không chỉ đánh bại quân địch mà còn làm chấn động cả giới quân sự quốc tế. Chính nhờ sự tài tình trong chiến thuật, chiến dịch Tây Nguyên đã tạo ra một đột phá quyết định, góp phần vào chiến thắng mùa xuân 1975.
Đại tướng Văn Tiến Dũng, đồng chí Bùi San, đồng chí Huỳnh Văn Cần tại Sở chỉ huy mặt trận giải phóng Tây Nguyên 3.1975 - Ảnh tư liệu
Tháng 2/1975, Đại tướng Văn Tiến Dũng, thay mặt Quân ủy Trung ương, công bố quyết định thành lập Bộ Tư lệnh chiến dịch Tây Nguyên, với Trung tướng Hoàng Minh Thảo làm Tư lệnh và Đại tá Đặng Vũ Hiệp làm Chính ủy. Bộ Chính trị xác định rằng, Tây Nguyên là điểm then chốt, nơi cần phải huy động sức mạnh tổng lực cả về vật chất và tinh thần. Một loạt các sư đoàn chủ lực đã được điều động tới khu vực này, bao gồm sư đoàn 320, 316, 968, và 10, cùng với sự phối hợp của nhiều binh chủng khác như pháo binh, công binh và xe tăng thiết giáp. Đây là lực lượng quân sự hùng hậu được chuẩn bị kỹ lưỡng để triển khai chiến dịch.
Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang Khuất Duy Tiến (đã mất), nguyên Trưởng phòng tác chiến, Chiến dịch Tây Nguyên cho biết, trong khi quân giải phóng tập trung cơ động lực lượng chuẩn bị cho cuộc tiến công Buôn Ma Thuột, thì các cấp chỉ huy của Quân khu 2, Quân đoàn 2 chính quyền ngụy Sài Gòn không hay biết gì về cuộc chuyển quân cũng như mục tiêu chính của quân giải phóng là đâu. Mọi sự chú ý đều hướng về Bắc Tây Nguyên. Khi tình báo Mỹ vào Sài Gòn phát hiện sự bất thường của quân giải phóng ở cả Bắc và Nam Tây Nguyên đã có ý kiến khác nhau trong việc xác định đâu là hướng tấn công chính.
Xe tăng của bộ đội ta dánh chiếm ngã 6 thị xã Buôn Ma Thuột trong chiến dịch Xuân 1975 - Ảnh tư liệu
Thực hiện chỉ đạo của Trung ương: “Phải nghi binh rất nhiều để làm cho địch tập trung sự chú ý vào việc bảo vệ phía bắc Tây Nguyên”, phòng tác chiến Mặt trận B3 xây dựng kế hoạch nghi binh, trong đó xác định rõ: Nhiệm vụ của nghi binh là giam chân, căng kéo chủ lực Quân đoàn 2 địch ở Pleiku và Kon Tum, không cho chúng cơ động về Đức Lập, Gia Nghĩa, Thuần Mẫn.
Theo đó ta đã đưa sư đoàn 968 từ Nam Lào về thay thế cho sư đoàn 320 và sư đoàn 10. Để lại toàn bộ điện đài, tổ báo vụ 15W, các trang thiết bị thông tin quan trong khác và đường dây hữu tuyến, tiếp tục phát các báo cáo và mệnh lệnh giả như đang hoạt động bình thường, lực lượng 2 sư đoàn bí mật cơ động về Nam Tây Nguyên. Sư đoàn 968 sẽ tăng cường bắn tỉa, pháo kích, vận chuyển lương thực đạn dược làm trận địa pháo và bến phà giả.
Ông Nguyễn Hữu Mai, chính trị viên tiểu đoàn 4, trung đoàn 29, sư đoàn 968 kể: “Lúc đó nhiệm vụ của sư đoàn 968 là đánh Gia Lai, Kon Tum. Mình cho bộ đội hành quân, cũng có chỗ kín, chỗ hở, chỗ bí mật, chỗ cũng công khai để cho bọn địch biết, nó tưởng là đánh ở đấy nên nó tập trung vào đưa quân về.”
Cùng với nghệ thuật nghi binh, chiến thuật đánh nhanh, đánh bất ngờ, đánh cho địch không kịp trở tay cũng được áp dụng triệt để trong Chiến dịch Tây Nguyên. Theo Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, khi tham gia chiến dịch Tây Nguyên, ông thuộc Đại đội 9, Trung đoàn Tăng - Thiết giáp 273. Thời điểm tấn công Buôn Ma Thuột, quân đội ta tổ chức đội hình tiến công trên 3 hướng với 5 mũi tiến công. Hướng Bắc 2 mũi, hướng Nam 2 mũi, hướng Tây 1 mũi. Dưới dự dẫn dắt của xe tăng, các đơn vị đồng loạt tiến công các mục tiêu được phân công. Đơn vị ông phụ trách mũi tấn công phía Tây. Đến 5 giờ 30 phút ngày 10 tháng 3 năm 1975, trong khi pháo binh điều chỉnh tọa độ bắn chuyển làn, thì từ các hướng, xe Tăng - Thiếp giáp và các binh chủng cơ giới của ta mở hết tốc lực, theo đường trinh sát đã đánh dấu, húc đổ cây xông ra khỏi rừng tiến thẳng về phía thị xã.
“2h sáng ngày 10/3 xe tăng được xuất kích, có những đoạn đường chúng tôi phải cưa cây trước để xe tăng húc đổ thành đường đi chứ không thể làm đường sẵn. Đúng 5h30 sáng thì xe tăng đã đến nơi. Đây là mũi chiến đấu thọc sâu do Mặt trận tổ chức gồm 1 tiểu đoàn tăng cường, 1 tiểu đoàn bộ binh, 1 đại đội xe tăng và 1 đại đội K63 như vậy đây là mũi thọc sâu hỗn hợp đánh từ phía Tây về thọc thẳng vào sư bộ 43. Đây là cách đánh mà sau này đồng chí Hoàng Minh Thảo nói rằng đây là cách đánh nở hoa trong lòng địch” - Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng nói.
Xe tăng của bộ đội ta tiến vào thị xã Buôn Ma Thuột - ảnh tư liệu
Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, nguyên cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam cho biết, trong chiến dịch Tây Nguyên, Bộ Chính trị quyết định chọn hướng Nam Tây Nguyên với Buôn Ma Thuột là mục tiêu tấn công chủ yếu đã tạo ra thế bất ngờ hoàn toàn đối với quân Ngụy Sài Gòn. Những tình báo CIA tại miền Nam không thể tin rằng bộ đội ta mở chiến dịch Tây Nguyên bằng trận đánh mở đầu Buôn Ma Thuột. Chúng ta có hẳn một chiến dịch nghi binh, nghi binh từ lực lượng, nghi binh từ thông tin, nghi binh từ tổ chức các hoạt động, nghi binh hành quân đưa lực lượng chủ lực chúng ta từ bắc Tây Nguyên vào Nam Tây Nguyên và nghi binh ngay cả công tác chuẩn bị chiến trường, chuẩn bị cho tiến công Buôn Ma Thuột.
“Với chúng ta, trong thế chiến lược làm chủ Tây Nguyên sẽ giải phóng được miền Nam thống nhất Tổ quốc. Do đó Chiến dịch Tây Nguyên thắng lợi, Buôn Ma Thuột thành công tạo ra thế áp đảo trên chiến trường. Điều quan trọng càng bất ngờ bao nhiêu, kẻ địch càng hoang mang dao động bấy nhiêu. Chính cái bất ngờ đó đã làm sụp đổ ý chí tinh thần của một bộ phận rất lớn quân Ngụy Sài Gòn và bộ máy tay sai. Thắng lợi Tây Nguyên tạo điều kiện để chúng ta chia cắt chiến lược ở miền nam Việt Nam, mở đầu cho cuộc Tổng tiến công nổi dậy.”
Nghệ thuật nghi binh trong chiến dịch Tây Nguyên là một thành công vang dội, góp phần vào chiến thắng chung của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975. Sự sáng tạo trong chiến thuật nghi binh, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, và quyết tâm giải phóng miền Nam đã đưa chiến dịch Tây Nguyên đi vào lịch sử như một chiến công vĩ đại.
