Chiến lược nào để Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình?

Kinh nghiệm vượt “bẫy thu nhập trung bình” từ Hàn Quốc

Sau thời gian phát triển nhanh và mạnh mẽ, Việt Nam đang đối mặt nguy cơ “sập bẫy” thu nhập trung bình. Trong 20 năm tới, liệu Việt Nam có thể bứt phá để tránh được “bẫy” thu nhập trung bình trở thành nước có thu nhập cao? Đây có lẽ là bài toán nhiều ẩn số mà Việt Nam cần phải ra sức tìm cách giải để tiến đến mục tiêu đã đặt ra đến năm 2045.

(Ảnh minh họa)

Trong phiên thảo luận cấp cao tại Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam lần thứ VI diễn ra ngày 15/1, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ thông tin (ICT) Hàn Quốc, ông Dohyun Kang đã chia sẻ về kinh nghiệm của Hàn Quốc trong phát triển ngành công nghiệp số, nhờ đó quốc gia này đã vượt qua khỏi “bẫy thu nhập trung bình”.

Theo ông Dohyun Kang, Hàn Quốc đã thực hiện chiến lược 3i bao gồm: đầu tư, bơm vốn và đổi mới sáng tạo. Trong đó, chìa khóa thành công nằm ở: tháo gỡ rào cản, thúc đẩy tự do hóa thị trường; nâng cao cạnh tranh công bằng, đầu tư sớm vào hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông (32,5 tỷ USD trong giai đoạn 1995-2005) và mở rộng đầu tư nghiên cứu và phát triển.

“Thời gian qua Hàn Quốc đã khuyến khích năng lực quốc gia để chuẩn bị cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo thông qua các nỗ lực ban hành liên tục các kế hoạch và chính sách. Ví dụ, tháng 8/2022, đề ra kế hoạch tổng thể đào tạo nguồn nhân lực số, tháng 9/2022 công bố chiến lược số Hàn Quốc, tháng 9/2023 thông qua đạo luật Quyền số, triển khai kế hoạch đưa AI vào đời sống hàng ngày (69 tác vụ trí tuệ nhân tạo thường nhật trên tất cả các lĩnh vực)...”, ông Dohyun Kang cho hay.

Đại diện Bộ ICT Hàn Quốc cũng nhận định, loài người đang trong thời đại trí tuệ nhân tạo và đây là công nghệ thúc đẩy sự đổi mới nhanh nhất, rộng rãi nhất trong lịch sử. Chẳng hạn, đối với Hàn Quốc, nước này ước tính sự tác động của trí tuệ nhân tạo với nền kinh tế hàng năm sẽ vượt quá 200 tỷ USD từ nay đến năm 2026.

Tuy vậy, trí tuệ nhân tạo cũng mang đến những thách thức và rủi ro nhất định như tấn công mạng, thông tin giả, lộ lọt thông tin cá nhân...

Ông Kang cho biết, trí tuệ nhân tạo đang tạo ra cuộc đua toàn cầu về khả năng chiến ưu thế công nghệ. Theo đánh giá, Hàn Quốc đang nằm trong nhóm 3 các quốc gia có khả năng cạnh tranh trí tuệ nhân tạo nhất thế giới. Tuy nhiên, nước này không đặt mục tiêu trở thành quốc gia trí tuệ nhân tạo cạnh tranh nhất, thay vào đó “sẽ phấn đấu trở thành quốc gia mẫu mực hợp tác với các đối tác toàn cầu để định hình tương lai số và cùng nhau chia sẻ các giá trị”.

Nghị quyết 57 - Chỉ dấu về vận nước đã đến

Nghị quyết 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đặt mục tiêu tự chủ và cạnh tranh về công nghệ, nhất là công nghệ chiến lược.

Về những cơ hội khi Nghị quyết 57 ra đời, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đề xuất những chính sách phát triển mới, trong đó nhiều doanh nghiệp đã tiên phong nhận nhiệm vụ, sứ mệnh để tiến vào kỷ nguyên mới.

Thiếu tướng Tào Đức Thắng, Chủ tịch Tập đoàn Viettel cho biết, từ những năm 2018, Viettel đã bắt tay nghiên cứu công nghệ 5G, đến nay làm chủ hoàn toàn hệ sinh thái sản phẩm 5G có chất lượng tương đương các nhà cung cấp thế giới. Trong thời gian tới, Viettel sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển các công nghệ mạng viễn thông thế hệ tiếp theo như 5G Advanced, 6G.

Theo ông Tào Đức Thắng, Nghị quyết 57 đã đưa ra những mục tiêu rõ ràng, giải pháp thực hiện đầy đủ, toàn diện, với những chính sách đột phá để tháo gỡ những “điểm nghẽn của điểm nghẽn” làm hạn chế sự phát triển của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong thời gian qua, như cơ chế thí điểm để doanh nghiệp thử nghiệm công nghệ mới; cơ chế đặc biệt trong nghiên cứu, tiếp cận, mua các bí mật công nghệ tiên tiến của nước ngoài; cơ chế đặc thù thu hút nhân tài về Việt Nam làm việc; thành lập quỹ đầu tư phát triển công nghiệp chiến lược…

Để giải điểm nghẽn này, Chủ tịch Viettel kiến nghị ban hành hướng dẫn hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm và cơ chế đánh giá để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, phát triển các công nghệ mới. Đây là chủ trương đột phá để các doanh nghiệp nhà nước như Viettel mạnh dạn đầu tư vào nghiên cứu thử nghiệm, làm chủ và đưa vào áp dụng các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới có độ rủi ro cao, tỷ lệ thành công thấp, nhưng nếu thành công sẽ có lợi nhuận lớn, tạo ra sự bứt phá cho doanh nghiệp.

“Bên cạnh đó, cần hình thành quỹ đầu tư phát triển công nghiệp chiến lược. Trong đó, xây dựng chính sách khuyến khích, ưu tiên sử dụng các sản phẩm Make in Viet Nam. Một trong những giải pháp để thúc đẩy sản xuất trong nước là cơ chế khuyến khích mua sắm đối với các sản phẩm, hàng hóa là kết quả nghiên cứu khoa học do doanh nghiệp trong nước tạo ra. Đây là một trong những điểm nghẽn cần tháo gỡ để thúc đẩy nghiên cứu trong nước”, ông Tào Đức Thắng kiến nghị.

Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT tập đoàn FPT cho rằng: “Ngày xưa khi Acsimet nói rằng “nếu cho tôi một điểm tựa tôi có thể bẩy cả thế giới”. Tôi nghĩ Nghị Quyết 57 là điểm tựa của Việt Nam để đi vào kỷ nguyên vươn mình, trở thành quốc gia hùng cường thịnh vượng, phồn vinh. Đây là khát vọng của cả dân tộc.”

Theo ông Trương Gia Bình, hiện Việt Nam đã có một đội ngũ tương đương các nước phát triển về công nghệ thông tin, chúng ta cần phải thay đổi. Nghị quyết 57 như một chỉ dấu về vận nước đã đến.

Chủ tịch FPT cũng cam kết tập trung vào công nghệ trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, công nghệ ô tô, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Cùng với đó, Chủ tịch FPT cũng cam kết đầu tư về nhân lực.

“Chúng tôi hiện có 12.000 kỹ sư làm về trí tuệ nhân tạo. Trong thời gian ngắn chúng tôi có 1 vạn chứng chỉ của NVIDIA. Chúng tôi đã xây dựng 2 nhà máy, 1 ở Việt Nam, 1 ở Nhật Bản. Chúng tôi cam kết đến năm 2030 sẽ đào tạo 1 vạn kỹ sư bán dẫn, 5 vạn kỹ sư trí tuệ nhân tạo, đồng thời tham gia đào tạo chuyển đổi nửa triệu kỹ sư công nghệ thông tin sang lĩnh vực trí tuệ nhân tạo”, ông Trương Gia Bình thông tin.

Cuối cùng FPT đầu tư vào hạ tầng, với 2 nhà máy đã có và sẽ tiếp tục xây để tới năm 2030, Việt Nam sẽ là một trong các quốc gia cung ứng hạ tầng về tính toán trí tuệ nhân tạo hàng đầu trong khu vực.

Vân Anh/VOV.VN