Chiến lược phát triển bán dẫn giúp nâng tầm công nghiệp điện tử Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam nhận định, ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam đang được đầu tư trải rộng, tương đối đầy đủ trong hầu hết các ngành công nghiệp hỗ trợ, sản xuất và gia công linh kiện/phụ kiện/cụm linh kiện và lắp ráp gia công, hoàn thiện sản phẩm. Trong đó, lĩnh vực sản xuất và gia công linh kiện/phụ kiện/cụm linh kiện chiếm tỷ lệ nhiều hơn. Các dự án gia công lắp ráp sản phẩm hoàn thiện chiếm số lượng dự án ít, nhưng số vốn đầu tư lại lớn.

Bà Đỗ Thị Thùy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam, Ủy Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam.

Cũng theo bà Đỗ Thị Thùy Hương, lợi nhuận của ngành điện tử tham gia vào quá trình lắp ráp cuối cùng ở Việt Nam là khoảng 5 - 10%. Điều này có nghĩa là mặc dù có khối lượng xuất khẩu rất lớn, nhưng lợi ích kinh tế từ việc Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu là tương đối nhỏ.

Việc gia công sản xuất điện tử tại Việt Nam do các thương hiệu và nhà sản xuất linh kiện hàng đầu dẫn đầu. Tính kết nối của doanh nghiệp nội địa Việt Nam với các thương hiệu lớn còn yếu, luôn ở thế bị động, thiệt thòi trong đàm phán đơn hàng và giá cả.

Đáng chú ý, mới đây Việt Nam đã đề ra lộ trình phát triển ngành công nghiệp bán dẫn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 với cách tiếp cận độc đáo, thể hiện lý thuyết và lộ trình theo công thức: C = SET + 1.

Bà Đỗ Thị Thùy Hương cho rằng, chiến lược này mang lại cơ hội cho ngành công nghiệp điện tử Việt Nam, tạo điều kiện để khép kín và làm nâng cao năng lực của ngành.

Nếu đạt được mục tiêu mà chiến lược đề ra, Việt Nam sẽ thực sự là một nước công nghiệp phát triển, có vị trí quan trọng trên bản đồ công nghiệp bán dẫn thế giới, giống như Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Hàn Quốc hiện nay.

Tuy nhiên, bà Hương cũng lưu ý, các mục tiêu được đề ra trong 3 giai đoạn gồm giai đoạn 1 (2024 - 2030), giai đoạn 2 (2030 - 2040) và giai đoạn 3 (2040 - 2050) đang khá tham vọng.

Xây dựng một nhà máy đúc chip quy mô nhỏ thì giá trị đầu tư thấp nhất là 5 tỷ USD, nhà máy đúc chip tiên tiến cần 20 tỷ USD. Những 'ông lớn' công nghệ của thế giới như TSMC, Intel đều phải có trợ cấp của các chính phủ, các quốc gia thu hút đầu tư.

Để đạt được mục tiêu, cần nỗ lực, quyết tâm rất lớn từ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp. Chính phủ đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm, trong đó có phát triển chip chuyên dụng, phục vụ cho ngành công nghiệp điện tử trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó là nhiệm vụ phát triển công nghiệp điện tử: “Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn sẽ góp phần hỗ trợ, nâng cao và làm vững mạnh thêm ngành công nghiệp điện tử, giúp Việt Nam tự chủ hơn, có giá trị gia tăng cao hơn, vững vàng hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu”.

"Tôi không biết liệu chúng ta có đủ hấp dẫn để mời được nhà đầu tư, hoặc có tiền để đầu tư được một nhà máy sản xuất chip bán dẫn”, bà Hương nói đồng thời nhấn mạnh đầu tư sản xuất chip là lĩnh vực thu hút nguồn vốn lớn nhưng độ rủi ro cao, ngay cả những nhà sản xuất kỳ cựu như Intel, Samsung cũng đang lỗ tại mảng này.

Đỗ Kiều