Chiến lược 'zero COVID-19' của Trung Quốc đang gặp thách thức

Theo số liệu thống kê của trang worldometers.info, cập nhật đến 6 giờ sáng 26/10 (giờ Việt Nam), tổng số ca mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) trên toàn cầu là 244.743.066 ca, trong đó có 4.968.849 người tử vong. Trong 24 giờ qua, thế giới ghi nhận thêm 300.135 trường hợp mắc COVID-19 và 4.695 ca tử vong.

Trong mấy ngày qua, số ca mắc bệnh và tử vong trong ngày tiếp tục xu thế chững lại trên phạm vi toàn cầu. Cuộc sống bình thường mới đang đến với người dân nhiều nước trong bối cảnh tình hình dịch bệnh có chiều hướng lắng dịu.

Với tỷ lệ tiêm vaccine tiếp tục tăng, nhiều nước trên thế giới đang lần lượt điều chỉnh chiến lược phòng chống dịch, chuyển từ “zero COVID-19” sang “sống chung với COVID-19”. Tuy nhiên, việc xuất hiện biến thể mới đang làm chậm quá trình “bình thường mới” ở một số nước, trong đó có Trung Quốc.

Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cho trẻ nhỏ tại Hohhot, Khu tự trị Nội Mông, Trung Quốc ngày 24/10/2021. Ảnh: THX

Những đợt lây nhiễm đang bùng lên nhanh chưa từng thấy gần đây đã đặt ra những câu hỏi về việc liệu Trung Quốc có thể theo đuổi chiến lược “zero COVID-19” bao lâu nữa.

Khoảng cách về thời gian giữa các đợt bùng phát lớn ở Trung Quốc đã giảm từ gần 2 tháng trong nửa cuối năm ngoái xuống còn 12 ngày hồi tháng 5 vừa qua, khi đất nước này ghi nhận những trường hợp nhiễm biến thể Delta đầu tiên.

Theo Bloomberg, trong khi Trung Quốc vẫn có thể đẩy lùi số ca tại cộng đồng trở lại con số 0 thì quãng thời gian không ghi nhận người lây nhiễm đang trở lên ngắn lại.

Vấn đề này đang trở thành cuộc xung đột giữa một chiến lược chống dịch được cho là toàn diện nhất thế giới, bao gồm đóng cửa biên giới, xét nghiệm hàng loạt, truy vết tiếp xúc và siết chặt quản lý hoạt động đi lại và một mầm bệnh ngày càng dễ dàng thâm nhập vào những hệ thống phòng thủ được thiết kế nghiêm ngặt để ngăn chặn sự lây truyền.

Dễ lây lan tương tự như thủy đậu, biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 đang chứng tỏ nó là một kẻ thù khó nhằn đối với Trung Quốc, quốc gia cuối cùng trên thế giới cam kết theo đuổi toàn diện chiến lược “zero COVID-19”.

Làn sóng lây lan virus mới nhất ở Trung Quốc đã lan rộng 11 tỉnh và xâm nhập vào thủ đô Bắc Kinh. Các quan chức đang cảnh báo rằng tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn và đã đóng cửa một thị trấn giáp với Mông Cổ, nơi ghi nhận nhiều ca nhiễm nhất trong đợt bùng phát hiện tại.

Sau khi đợt bùng phát ban đầu ở Vũ Hán bị dập tắt, Trung Quốc có thể kéo dài tình trạng không có ổ dịch lớn nào tại địa phương trong hai tháng. Điều đó cho phép nền kinh tế lớn thứ hai thế giới duy trì hoạt động của các nhà máy, chi tiêu của người tiêu dùng và hoạt động đi lại trong biên giới. Đây cũng là quốc gia lớn duy nhất đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế vào năm 2020.

Tuy nhiên, việc đóng cửa nền kinh tế, đình chỉ việc đi lại bằng đường hàng không và tàu hỏa, cùng các biện pháp hạn chế khác được áp dụng trải dài trên một nửa đất nước Trung Quốc trong suốt mùa hè qua đã làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng.

Kể từ đó, các đợt bùng phát mới tiếp tục đè nặng lên tâm lý người dân, làm giảm sút nhu cầu du lịch trong kỳ nghỉ lễ Quốc khánh Trung Quốc hồi đầu tháng 10.

Mặc dù vậy, chính phủ và cơ quan y tế Trung Quốc không có dấu hiệu lùi bước khỏi quyết tâm khống chế hoàn toàn virus SARS-CoV-2, ít nhất là trước Thế vận hội mùa đông dự kiến tổ chức vào tháng 2/2022.

Nhiều quốc gia khác trong khu vực từng theo đuổi “zero COVID-19” đang bắt đầu xoay trục. Singapore và Australia đã nới lỏng quy định cách ly với người tiêm vaccine. Trong khi New Zealand thừa nhận đợt bùng phát mới nhất do biến thể Delta gây ra có khả năng không thể đưa về 0. Tất cả đều đã vạch ra kế hoạch mở cửa trở lại với thế giới.

Nhưng đó là một tầm nhìn mà cho đến nay Bắc Kinh vẫn tỏ ra ít quan tâm. Giới chức liên quan vẫn chưa đề cập đến bất kỳ biện pháp thay thế nào trong tương lai.

Hồi cuối tháng 9, các nhà phân tích tại công ty đầu tư Natixis SA từng lưu ý khách hàng về chiến lược trên của Trung Quốc. Họ nhận xét rằng mặc dù phương pháp “không COVID-19” đã thành công trong việc ngăn chặn virus, nhưng nó khiến Trung Quốc ngày càng phải gánh chịu những chi phí kinh tế dài hạn do sự không chắc chắn về lối thoát.

Phát biểu họp báo ngày 24/10 tại thủ đô Bắc Kinh, ông Wu Liangyou, quan chức thuộc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc cảnh báo các trường hợp mắc COVID-19 mới ở nước này sẽ gia tăng trong những ngày tới và các khu vực bị ảnh hưởng bởi đại dịch có thể tiếp tục mở rộng phạm vi. Ông Wu đồng thời khẳng định sự bùng phát các ca lây nhiễm biến thể Delta hiện nay có nguồn gốc từ nước ngoài.

Người phát ngôn của ủy ban trên, ông Mi Feng cho hay đợt bùng phát dịch COVID-19 lần này đã lan rộng ra 11 tỉnh trong tuần này, tính từ ngày 17/10. Ông cho biết, hầu hết những người bị nhiễm đều có lịch sử đi lại phức tạp, đồng thời kêu gọi các khu vực bị ảnh hưởng bởi đại dịch áp dụng "chế độ khẩn cấp".

Một số thành phố ở các tỉnh Cam Túc và Nội Mông đã tạm dừng dịch vụ xe buýt và taxi do sự lây lan của virus SARS-CoV-2. Theo quan chức của Bộ GTVT Trung Quốc, ông Zhou Min, trong số các thành phố này có Lan Châu, thủ phủ tỉnh Cam Túc. Tại Vũ Hán, cuộc đua marathon Vũ Hán, dự kiến diễn ra vào ngày 24/10 thu hút 26.000 vận động viên tham dự, cũng đã bị hoãn lại. Trong một tuyên bố vào cuối tuần trước, các nhà tổ chức cho biết việc hoãn lại là để ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Cũng tại buổi họp báo trên, người phát ngôn của Ủy ban Y tế Quốc gia Mi Feng nói rằng Trung Quốc đã tiêm đủ liều vaccine ngừa COVID-19 cho khoảng 75,6% dân số nước này. Cụ thể, trong số 1,412 tỷ dân Trung Quốc đến nay có khoảng 1,068 tỷ người đã được tiêm chủng đủ hai liều.

T.Toàn