Chiến sự Nga-Ukraine ngày 1/7/2023: Ukraine vượt sông Dnieper – Mặt trận mới hay lá bài truyền thông?

Những ngày qua, các đơn vị Lực lượng vũ trang Ukraine đã bất ngờ vượt sông Dnieper tạo các bàn đạp ở bên tả ngạn con sông. Đây có thể tín hiệu của Kiev khi bước sang giai đoạn mới của cuộc phản công với quyết tâm giành những thắng lợi đáng kể trên truyền thông trước khi Hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra tại Vinius (Latvia) trong trung tuần tháng 7 tới.

Đập thủy điện Kakhovka vỡ mở ra cơ hội phản vượt sông cho Ukraine

Khi đập thủy điện Nova Kakhovka bị phá hủy hồi tháng 6/2023, trái với nhiều dự đoán rằng nước sông Dnieper sau khi vỡ đập sẽ gây ngập lụt kéo dài nhiều tuần thì chỉ trong vòng gần 20 ngày, nguồn nước tại vùng hạ lưu và đặc biệt là tại lòng hồ thủy điện Kakhovka đã cạn trơ đáy và cho phép lực lượng vượt sông thậm chí dễ dàng hơn so với thời điểm đập nước còn tồn tại.

Nga đang sử dụng hỏa lực mãnh liệt để ngăn cản Ukraine mở rộng bàn đạp và có thể tạo đầu cầu đổ bộ mới tại khu vực Antonovsky.

Vấn đề này có thể được giải thích bằng việc đập thủy điện Kakhovka chỉ là một phần trong hệ thống đập thủy điện liên hoàn nằm trên sông Dnieper và chúng đều nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine để điều tiết dòng chảy. Chính vì thế khi đập Kakhovka vỡ, Ukraine có thể chủ động kiểm soát nguồn nước đổ về từ thượng lưu để khiến vùng hạ lưu khô cạn, tạo điều kiện cho khả năng vượt sông dễ dàng hơn.

Một yếu tố khác khi đập Kakhovka vỡ chính là việc lợi dụng dòng nước để phá vỡ thế trận vùng xám Nga tạo ra tại vùng ven sông. Dòng nước đã cuốn trôi các bãi mìn rộng lớn và công sự Nga mất nhiều tháng triển khai tại ven sông để mở đường cho lực lượng Ukraine vượt sông.

Trước khi các đơn vị Ukraine vượt sông và thiết lập các bàn đạp tại khu vực gần cầu Antonov, giới chuyên gia đưa ra nhiều dự đoán về địa điểm Ukraine có thể vượt sông. Tại vùng tả ngạn sông Dnieper, ngoài khu vực hồ chứa Kakhovka, gần thành phố Kherson còn có một khu vực có nền đá ở lòng sông khá chắc chắn. Đây có thể là khu vực cho phép phương tiện cơ giới vượt sông khi nước cạn.

Hiện tại chính là “thời điểm vàng” để phản công của Ukraine. Thế trận tại vùng Kherson chắc chắn sẽ dễ thở hơn rất nhiều so với mặt trận Zaporozihye khi Ukraine không va phải các tuyến phòng ngự tổ chức chặt chẽ và được dự đoán là chiến trường quyết chiến giữa lực lượng hai bên.

Một mũi tên hướng tới nhiều đích

Về mặt địa lý, khu vực Kherson thực tế rất quan trọng đối với Nga, khi đây là khu vực nối liền với bán đảo Crimea thông qua eo đất Perekop. Khu vực này cũng tiếp giáp với vùng Zaporozihye. Việc mở một mặt trận mới tại Kherson mang lại rất nhiều lợi thế chiến thuật cho Ukraine.

Mũi phản công vượt sông của Ukraine tại khu vực cầu Antonovsky, vùng Kheson. Nguồn Rybar.

Mặt trận mới này sẽ buộc lực lượng Nga phải tăng cường lực lượng phòng thủ tới Kherson, từ đó gia tăng sức ép lên các mặt trận khác. Không khó hình dung khi Ukraine tiếp tục tấn công mạnh tại các hướng Zaporozihye, Nam Donetsk, Bakhmut hay Kupyansk thì bất ngờ có thêm một mũi thọc sườn từ Kherson.

Hiện tại, Ukraine mới tạo mở được các điểm đầu cầu từ tả ngạn, nhưng tình thế sẽ rất khác khi họ đưa được phương tiện cơ giới vượt sông và mở rộng vùng kiểm soát. Thực tế chiến trường phản công đã chứng minh, Ukraine sẽ không ngại tổn thất để đạt được các mục tiêu chiến thuật. Chính vì thế, Kiev khi thấy được cơ hội tại mặt trận Kherson thì sẽ không ngại tung lực lượng dự bị chiến lược để tạo lợi thế.

Mặt khác, khi mặt trận Kherson mở ra, sức ép sẽ tăng lên đáng kể đối với vùng Zaporozihye khi lực lượng Nga cùng lúc phải đối phó với đợt phản công tên 2 mặt trận với tâm điểm là thành phố Melitopol. Thậm chí, với những kịch bản xấu, lực lượng dự bị cơ động chiến lược của Nga có thể phải tung vào trận để chặn đà phản công của Ukraine. Đó có thể là bước ngoặt của cuộc phản công. Khi lực lượng dự bị chiến lược của Nga bộc lộ, Ukraine có thể nắm bắt để tổ chức phản công lớn với hiệu quả cao nhất.

Một điểm đặc biệt khác của mặt trận Kherson chính là truyền thông. Với khoảng cách từ tiền tuyến tới eo đất Perekop của bán đảo Crimea chỉ khoảng 70km. Bất kỳ bước tiến nào của Ukraine tại hướng này đều có tiếng vang rất lớn. Tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky từng tuyên bố sẽ có những trận chiến “kinh thiên, động địa” trong những ngày tới. Vậy liệu hướng phản công Kherson chính là trận chiến mà Tổng thống Ukraine muốn đề cập?

Ukraine đang rất cần những chiến thắng có tiếng vang trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO tổ chức vào đầu tháng 7 tới tại Vinius. Cuộc phản công ở Kherson chính là kết quả đáng kể nhất và đáng mong chờ nhất của Kiev có thể cung cấp cho Mỹ và các đồng minh phương Tây để tiếp tục cuộc xung đột chống lại Nga.

Tuy nhiên, dù kịch bản nào có thể xảy ra thì cuộc xung đột tại Ukraine sẽ chưa sớm hạ nhiệt, ít nhất là trong năm 2023. Trong cuộc chiến tiêu hao và cân não này, ưu thế chiến thuật chỉ mang tính thời điểm và điều quan trọng nhất chính là bên nào có đủ nguồn lực để trụ lại cuối cùng sẽ là giành chiến thắng.

Kim Ngân