Chiến sự Ukraine kích hoạt làn sóng mua tích trữ nhu yếu phẩm ở châu Âu

Một kệ hàng bột mì gần như trống trơn ở một siêu thị tại TP. Bonn, Đức hôm 16-3. Ảnh: Reuters

Lo ngại thiếu bột mì và dầu ăn

Sabrina Di Leto, 50 tuổi, ở Lecco, phía bắc Milan (Ý), cho biết: “Tôi đã mua 20 gói mì ống và vài kg bột mì vào tuần trước để đề phòng cho tình trạng thiếu hụt. Chúng tôi cũng đang xem xét việc chuyển đổi sân sau của nhà chúng tôi thành một vườn rau và một chuồng nuôi gà mái để tự cung tự cấp trong trường hợp đất nước chúng tôi vướng vào chiến tranh và nguồn cung cấp thực phẩm trở nên khan hiếm”.

Người tiêu dùng châu Âu, vốn đã rút ra bài học về kinh tế chuỗi cung ứng sau khi chứng kiến tác động của đại dịch Covid-19 đối với thương mại toàn cầu, hiện đang sốt sắng mua tích trữ thực phẩm và các hàng hóa tiêu dùng thiết yếu khác vì họ lo ngại về ơ an toàn hạt nhân hoặc nguy cơ thiếu hụt lúa mì trầm trọng do nguồn cung từ Ukraine và Nga, được xem là vựa lúa mì lớn nhất châu Âu, bị gián đoạn do chiến tranh.

Ukraine và Nga cũng là nguồn cung quan trọng đối với thế giới ở các mặt hàng như hạt hướng dương, hạt cải dầu, hạt lanh và đậu nành được sử dụng làm dầu ăn và thức ăn chăn nuôi. Một nửa sản lượng xuất khẩu dầu hướng dương toàn cầu đến từ Ukraine và 21% khác đến từ Nga.

Theo Hiệp hội Công nghiệp chế biến hạt có dầu ở Đức, gần 90% hạt lanh chế biến ở Liên minh châu Âu (EU) phụ thuộc vào nhập khẩu. Hiệp hội này cho biết chiến sự ở Ukraine có thể gây ra tình trạng thiếu hụt dầu ăn và thức ăn chăn nuôi và rất khó để tìm nguồn cung thay thế trong ngắn hạn.

Giá bánh mì, mì ống và thịt đang tăng ở Ý, quốc gia nhập khẩu phần lớn lúa mì từ Đông Âu và 80% dầu hướng dương từ Ukraine, cũng như một lượng lớn bắp được sử dụng để làm thức ăn cho gia súc.

Theo Hiệp hội nông dân quốc gia Ý (Coldiretti), một ổ bánh cỡ lớn (1kg) hiện có giá tới 8 euro, cao gấp đôi so với giá trung bình của nó, khoảng 4,25 euro vào tháng 11 năm ngoái.

“Thật phi lý khi bánh mì, vốn luôn là thức ăn của người nghèo, lại trở thành một xa xỉ phẩm”, Di Leto phàn nàn và cho biết cô đã dự trữ bột mì để tự nướng bánh, tiết kiệm tiền.

Tại Đức, các cửa hàng và siêu thị đã buộc phải bán giới hạn dầu ăn cho mỗi khách hàng trong nỗ lực ngăn chặn một làn sóng “hamsterkauf” khác (hamsterkauf là tiếng lóng ở Đức ám chỉ hiện tượng hốt hoảng mua một lượng lớn hàng hóa, thường là thực phẩm, để tích trữ trong thời kỳ thiên tai, dịch bệnh). Ở những siêu thị không áp dụng chính sách giới hạn số lượng mua, các kệ hàng bột mì và dầu ăn gần như trống trơn.

Một tấm biển bên ngoài một siêu thị của chuỗi siêu thị bán hàng giảm giá Penny ở TP. Frankfurt, có nội dung: “Xin hãy thể hiện tinh thần đoàn kết và nghĩ đến những người hàng xóm của bạn. Tránh dự trữ hàng hóa một cách không cần thiết!”

Đối với những người mua sắm ở Đức như bà Monika, 75 tuổi, ở Frankfurt, chi phí hàng hóa tăng cao là một lời nhắc nhở quan trọng rằng trong một nền kinh tế toàn cầu hóa, không ai có thể né được chi phí chiến tranh. Bà nói: “Tất cả chúng ta đều phải trả giá cho những gì đang xảy ra ở Ukraine”.

Chuỗi cửa hàng đồ gia dụng Clas Ohlsson ở Thụy Điển cho biết doanh số các sản phẩm như can nhựa, đồ cắm trại, pin, đèn pin và bộ sạc điện thoại năng lượng mặt trời tăng 6 lần trong hai tuần qua.

Người phát ngôn của Clas Ohlsson nói rằng doanh số các sản phẩm này tăng, cho thấy người dân muốn chuẩn bị ứng phó khủng hoảng.

Đổ xô mua thuốc iod

Cơn hốt hoảng mua hàng hóa tích trữ có vẻ khác ở Bắc Âu, khu vực gần với Ukraine, nơi chiến sự đang diễn ra, gây lo ngại cho sự an toàn của nhà máy điện hạt nhân Chernobyl đã ngừng hoạt động ở nước này. Hồi đầu tháng 3, một vụ cháy đã xảy ra nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở đông nam Ukraine. Nguyên nhân được cho là do trúng đạn pháo của Nga.

Hai nhà máy điện hạt nhân này đang nằm dưới sự kiểm soát của binh sĩ Nga. Hơn nữa, việc Tổng thống Nga, Vladimir Putin hồi cuối tháng 2 ra lệnh cho các lực lượng răn đe chiến lược trong quân đội Nga (bao gồm vũ khí hạt nhân) kích hoạt trạng thái sẵn sàng chiến đấu mức cao nhất đã khơi dậy những mối lo ngại về cuộc chiến tranh lạnh.

Ở Na Uy, người dân đang đổ xô mua thuốc iod (có tác dụng ngăn ngừa nhiễm các chất phóng xạ, có thể gây ung thư tuyến giáp). Theo truyền thông địa phương, hơn 1,7 triệu viên iod đã được bán trong những tuần gần đây, và các hiệu thuốc sẽ không còn hàng để bán cho đến tháng sau.

Ngay cả trước khi chiến tranh ở Ukraine xảy ra, Cơ quan An toàn bức xạ và hạt nhân Na Uy đã khuyến cáo mọi người dưới 40 tuổi nên dự trữ các viên iod ở nhà, vì các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân thường di chuyển dọc theo bờ biển Na Uy. Tại Phần Lan, nhu cầu thuốc iod cũng tăng hơn 100 lần, theo Bloomberg.

Mối lo ngại về an toàn hạt nhân cũng lan rộng khắp Trung Âu, nơi người dân ở Ba Lan, Romania, có chung đường biên với Ukraine, đang sốt sắng mua thuốc iod. Hiện tượng này cũng được ghi nhận tại Cộng hòa Czech, Croatia và Bulgaria.

Chỉ trong vòng 6 ngày, các hiệu thuốc ở Bulgaria đã bán lượng thuốc iod tương đương lượng bán thông thường trong một năm.

Theo Financial Times, Reuters

Khánh Lan