Chiến thắng của bác sĩ tim theo chủ nghĩa cải cách thay đổi cục diện chính trị Iran

Trong số 30,5 triệu phiếu bầu được kiểm đếm trong cuộc bỏ phiếu ngày 5/7, ông Pezeshkian đã giành được 53,6%, vượt qua ứng viên bảo thủ Saeed Jalili - người giành được 44,3% số phiếu. Tỉ lệ cử tri Iran đi bỏ phiếu là 49,8%.

Tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian. (Ảnh: AFP)

Hội đồng Tối cao - cơ quan quyền lực gồm 12 thành viên và có nhiệm vụ giám sát các cuộc bầu cử và luật pháp - sẽ phải chứng nhận cuộc bầu cử trước khi ông Pezeshkian chính thức nhậm chức Tổng thống.

Ông Masoud Pezeshkian, ứng cử viên cải cách duy nhất của Iran trong cuộc bầu cử Tổng thống mới nhất, đã nổi lên từ vị thế tương đối mờ nhạt để trở thành Tổng thống thứ 9 của nước cộng hòa Hồi giáo này.

Chiến thắng của ông Pezeshkian đã khơi dậy hy vọng của những người theo chủ nghĩa cải cách Iran sau nhiều năm phe bảo thủ thống trị.

Trước thềm cuộc bầu cử, liên minh cải cách chính của Iran đã ủng hộ ông Pezeshkian, với cựu Tổng thống Mohammad Khatami và ứng cử viên ôn hòa Hassan Rouhani tuyên bố ủng hộ nỗ lực của ông.

Pezeshkian đắc cử trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng về cuộc chiến ở Gaza, mâu thuẫn với phương Tây về chương trình hạt nhân của Iran và tình trạng nền kinh tế trì trệ do bị trừng phạt của Iran.

Cuộc bầu cử sớm đưa ông Pezeshkian lên nắm quyền được tổ chức sau khi Tổng thống Ebrahim Raisi qua đời trong một vụ tai nạn trực thăng hồi tháng 5 ở vùng Tây Bắc Iran.

Cuộc bỏ phiếu được tổ chức vòng thứ hai sau khi không có ứng cử viên nào trong 4 ứng cử viên ban đầu giành được hơn 50% số phiếu bầu trong vòng bỏ phiếu đầu tiên vào ngày 28/6.

Sau vòng bỏ phiếu đầu tiên, nhà lập pháp cải cách Masoud Pezeshkian và cựu chuyên gia đàm phán hạt nhân cực đoan Saeed Jalili đã nổi lên là hai ứng cử viên giành được nhiều phiếu bầu nhất, trong đó ông Pezeshkian dẫn trước 3,9 điểm phần trăm.

Vòng bỏ phiếu đầu tiên chứng kiến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp nhất trong một cuộc bầu cử Tổng thống kể từ khi Cộng hòa Hồi giáo được thành lập vào năm 1979.

Tại Iran, Tổng thống có một số quyền lực nhưng quyền lực cao nhất thuộc về lãnh tụ tối cao, người có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề của đất nước.

Ông Pezeshkian, 69 tuổi, xuất thân từ một gia đình đa chủng tộc - cha ông là người Azeri và mẹ ông là người Kurd.

Ông Pezeshkian vốn là bác sĩ phẫu thuật tim và nhà lập pháp. Sau khi mất vợ và một người con trong vụ tai nạn ô tô năm 1994, ông dành phần lớn thời gian cho chính trị.

Ông Masoud Pezeshkian là Bộ trưởng Y tế dưới thời Tổng thống theo chủ nghĩa cải cách Mohammad Khatami. Ông Pezeshkian từng tranh cử Tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2013 và 2021.

Hồng Anh