Chiến thắng định kiến?

Chúng ta có rất nhiều định kiến, ví dụ như con trai thì biết gì về nấu nướng, con gái thì biết gì về công nghệ… Những gì mà ta nghĩ là mình không thể làm được không phải là thực tế, mà chỉ là định kiến. Vậy thì, khi bạn muốn điều gì đó, hãy đừng nghĩ đến định kiến là mình không làm được, mà thay vào đó, viết điều mình muốn ra giấy, xác quyết đó là mục tiêu mình cần làm được, sau đó thì lập kế hoạch thực hiện, ghi chú ra các nguồn lực cần sử dụng, những nguồn lực có thể hỗ trợ, và bắt tay hành động theo kế hoạch. Tất yếu bạn sẽ chiến thắng định kiến và thành công.

Muốn xóa định kiến, có một phương pháp thật hay nữa là hãy trải nghiệm. Trong trường hợp bạn nữ muốn trở thành một chuyên gia máy tính, nhưng gia đình và bạn bè của bạn luôn bảo bạn rằng con gái không làm nghề máy tính được đâu, và bản thân bạn cũng tin rằng con gái không làm được máy tính, và bạn theo định kiến đó, thì bạn sẽ không bao giờ có thể trở thành chuyên gia máy tính như bạn mơ ước. Để xóa đi định kiến ấy, bạn hãy trải nghiệm thật nhiều. Bạn tìm đến những phụ nữ đang làm trong nghề máy tính, những chuyên gia nữ thật giỏi trong nghề máy tính và kết bạn với họ, học hỏi kinh nghiệm từ họ. Bạn sẽ xóa đi định kiến nhanh thôi.

Bạn cũng nên đọc thật nhiều sách chuyên môn, những tài liệu liên quan đến mơ ước của bạn. Dần dần, bạn sẽ tích lũy được nhiều kiến thức về chuyên môn mình muốn làm, trở nên tự tin hơn, và cũng xóa được định kiến rằng mình khó có thể thực hiện được ước mơ đó.

Để chiến thắng định kiến, bạn hãy đi học. Ví dụ như bạn muốn trở thành lãnh đạo một doanh nghiệp sản xuất vắc xin, mới nghe thật là khó bởi bạn chỉ là một dược sỹ, không có nguồn tài chính nào trong tay, bố mẹ cũng không có tiền ứng ra cho bạn khởi nghiệp. Mối quan hệ của bạn cũng chưa đủ rộng để tìm được những nhà đầu tư bỏ vốn ra cho bạn thành lập doanh nghiệp. Bạn hãy đi học kinh doanh và rồi bạn sẽ tìm ra con đường đi hợp lý nhất với mình.

Hiện nay, tại Việt Nam nhiều người có thói quen rất thiệt hại, đó là khi có ý tưởng và sản phẩm là đứng lên kinh doanh mà không trang bị trước kiến thức kinh doanh. Do đó, 85% trong số họ đóng cửa công ty sau 1 năm; 90% trong số đó không trụ nổi trên thị trường qua năm thứ hai khởi nghiệp. Sau 5 năm, số doanh nghiệp còn lại hoạt động chưa đến 5%. Khi bạn chuẩn bị thật tốt, bằng việc học tập bài bản việc kinh doanh như thế nào, bạn sẽ nắm trong tay bộ công cụ tốt để khởi nghiệp.

Một định kiến khá tệ khác đó là định kiến về giới. Khi đọc sách giáo khoa, các loại sách tham khảo, sách truyền kiến thức, bạn có thể nhặt ra các ví dụ thành công xuất sắc trong khoa học, trong kinh tế, trong chính trường, thậm chí cả trong nghệ thuật, những tấm gương là đàn ông. Như vậy, mặc nhiên những phương tiện truyền thông đó tạo nên định kiến rằng chỉ có đàn ông mới thành công, và thống lĩnh trong các lĩnh vực quan trọng ấy. Còn phụ nữ thì bị định kiến là làm những công việc đơn giản và không quan trọng như thư ký, đánh máy, vệ sinh, may vá, nấu nướng…

Hoặc đã là phụ nữ thì vị trí quen thuộc nhất là ở nhà nội trợ! Định kiến đó in vào đầu những ông chủ, ông sếp, in dấu trong chính những phụ nữ, khiến phụ nữ khó có thể tự mình xóa đi định kiến, quyết tâm vươn tới thành công, tạo vị trí cao hơn cho mình. Về vấn đề này, ngoài tự thân những phụ nữ cần xóa định kiến trong đầu mình, thì các cấp, ngành, nhất là ngành truyền thông, cũng cần bỏ định kiến, thay đổi cách truyền thông, đưa hình ảnh phụ nữ trong các hoạt động thành công, phụ nữ là những tấm gương truyền cảm hứng chiến thắng trong cuộc sống.

Bộ não con người cũng như một cái máy tính, nếu chúng ta đã có định kiến, giống như một phần mềm đã được cài đặt vào máy, thì mọi suy nghĩ, và hành vi của chúng ta cũng bị dẫn dắt, lèo lái bởi định kiến đó. Mà hành vi sẽ tạo nên kết quả, kết quả tạo nên số phận. Muốn tự mình định đoạt số phận của mình, ta phải thay đổi và xóa đi định kiến trái ngược với ước mơ của mình.

Một phụ nữ hoàn toàn có thể thoát khỏi định kiến với vị trí là ở trong căn bếp suốt ngày nấu nướng, dọn dẹp, tiến ra bên ngoài với niềm tin mình có thể trở thành vị lãnh đạo quốc gia như bà thủ tướng nước Đức Angela Merkel. Khi hoàn toàn tin tưởng vào vị trí mình muốn có trong đời, bất kể ai cũng lập ra được một kế hoạch tốt để tiến đến vị trí đó.

Đơn cử ở phương Tây, cũng có định kiến rất tệ rằng cứ người da đen là bạo lực, người da vàng là hay gian lận và từ định kiến đó, nhiều người bỏ qua sự thật rằng có những người da đen là lãnh đạo xuất chúng, có những người da vàng là nhà khoa học tài năng. Từ định kiến đó, dẫn đến cái nhìn lệch lạc, tạo nên sự bất bình đẳng trong cuộc sống, những cản trở người da đen và da vàng ở phương Tây vươn lên đóng góp những thành tựu cho nhân loại nói chung.

Hiển nhiên định kiến xấu sẽ ảnh hưởng tới sự tiến bộ xã hội. Chỉ có những niềm tin tích cực mới thúc đẩy chúng ta tiến tới hành động sáng tạo, thay đổi hoàn cảnh bất ý, để nâng tầm cao, giá trị của con người mình.

Hạc Đính