Chiến thắng Đức Lập mãi là niềm tự hào của quân dân Đắk Nông

Tháng 10/1974, Bộ Chính trị Trung ương Đảng họp hạ quyết tâm hoàn toàn giải phóng miền Nam trong 2 năm 1975 - 1976 và khẳng định: “Mỹ đã rút khỏi miền Nam thì khó có khả năng đưa quân trở lại và dù chúng có can thiệp đi nữa cũng không thể cứu vãn nguy cơ sụp đổ của ngụy quyền Sài Gòn”.

Quân ủy Trung ương họp ngày 09/1/1975 đề ra phương án tác chiến cho cuộc cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975. (Ảnh tư liệu)

Tháng 02/1975, tỉnh tổ chức học tập cho lực lượng vũ trang, các cơ quan Dân, Đảng về tình hình đặc biệt khẩn trương trong thời gian tới. Ta sẽ đánh lớn khắp Tây Nguyên. Khi có thời cơ tiến lên giành quyền làm chủ, các huyện phải nhanh chóng phát động quần chúng nổi dậy. Huyện 8 (Đắk Mil ngày nay) cũng nằm trong thế sẵn sàng đón thời cơ, với nhiệm vụ cụ thể “phối hợp với đòn tấn công quân sự, đánh phá bình định, giành dân ở khu vực trọng điểm.

Tình hình quân sự trên hướng Đức Lập thời điểm này địch có sở chỉ huy hành quân sư 23, 02 tiểu đoàn bộ binh, 03 đại đội pháo binh 105, 01 chi đoàn xe tăng, 05 đại đội bảo an và một số đơn vị trinh sát, công binh của sư 23. Với 05 cứ điểm quân sự mạnh, Đức Lập hình thành tuyến phòng thủ Tây Nam Buôn Ma Thuột, là lá chắn mạnh, ngăn đường hành lang chiến lược của ta vào miền Đông.

Trung đoàn 66 Sư đoàn 10 tổ chức phổ biến kế hoạch trước khi vào trận đánh Đức Lập tháng 3/1975. (Ảnh tư liệu)

Bộ Chỉ huy chiến dịch xác định rõ việc đánh Đức Lập nhằm đập tan tuyến phòng thủ phía Nam, bảo đảm thuận lợi cho trận đánh then chốt Buôn Ma Thuột. Vì vậy khi thảo luận phương án tác chiến chiến dịch, Bộ Tư lệnh đã cân nhắc, thảo luận kỹ lưỡng và được đại diện Bộ Chính trị và Bộ Tư lệnh phê chuẩn.

Nếu ta tiêu diệt nhanh quân địch ở Đức Lập, ngoài việc tạo cho Bộ Chỉ huy chiến dịch sớm có lực lượng sẵn sàng tăng cường cho Buôn Ma Thuột, còn có ý nghĩa bảo đảm hành lang cho các lực lượng tiến công vào hướng Nam Buôn Ma Thuột; thu hút thêm sự chú ý của địch về hướng Đức Lập và bảo đảm bất ngờ cao nhất cho trận đánh then chốt, quyết định.

Bản đồ diễn biến trận tiêu diệt tuyến phòng thủ Đức Lập.

Sư đoàn 10 bộ binh, một sư đoàn thiện chiến của Bộ đội Tây Nguyên được giao nhiệm vụ “Bước đầu tiêu diệt tuyến phòng thủ Đức Lập, sau đó nhanh chóng cơ động về Buôn Ma Thuột làm lực lượng dự bị chiến dịch”.

Đúng 5 giờ 55 phút ngày 09 tháng 3 năm 1975 trận Đức Lập bắt đầu. Sư đoàn 10 Bộ binh phối hợp với bộ đội địa phương và lực lượng du kích dồn dập bắn vào căn cứ chỉ huy hành quân của sư đoàn 23 ngụy, căn cứ Núi Lửa và quận lỵ Đức Lập. Đến 8 giờ, Trung đoàn 66 bộ binh chiếm căn cứ sư 23, Trung đoàn 28 chiếm Núi Lửa.

Trong khi các đơn vị tiến công quân địch trong quận lỵ Đức Lập, thì Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 28 được lệnh phối hợp với Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Đặc công 198 đánh chiếm căn cứ Đắk Song - một vị trí án ngữ trên đường 14 do Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 53 ngụy chiếm giữ.

Đến ngày 10 tháng 3 ta làm chủ hoàn toàn các cứ điểm Đắk Song, Đắk Sắk. Tuyến phòng thủ Đức Lập phía Tây Nam Buôn Ma Thuột hoàn toàn bị tiêu diệt, ta loại khỏi vòng chiến đấu một tiểu đoàn bộ binh, một tiểu đoàn bảo an, bắt sống hơn 100 quân địch, thu 14 pháo và 20 xe tăng và thiết giáp. Nắm bắt thời cơ, các đội công tác phát động quần chúng từ Đức Lập đến Đắk Sắk, Đắk Song nổi dậy giành chính quyền, giải phóng huyện Đức Lập và các vùng xung quanh.

Bộ đội tiến công tiêu diệt căn cứ Đức Lập ngày 09/3/1975. (Ảnh tư liệu)

Vào lúc 2 giờ 3 phút sáng ngày 10 tháng 3 năm 1975, ta tấn công giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột từ nhiều hướng, bất ngờ, táo bạo đánh chiếm các mục tiêu quan trọng đã định sẵn, mặc dù quân địch cố thủ, chống trả quyết liệt, nhưng với ưu thế áp đảo đến hết ngày 11 tháng 3 năm 1975, ta làm chủ thị xã Buôn Ma Thuột, phá vỡ hoàn toàn thế trận phòng ngự chiến lược của địch ở Nam Tây Nguyên.

Sau khi giải phóng Đức Lập, Kiến Đức và Buôn Ma Thuột, địch ở Gia Nghĩa và huyện Khiêm Đức hoang mang cực độ, bộ máy tề điệp trong các ấp hoàn toàn tê liệt. Hệ thống phòng ngự của địch ở phía Bắc và Tây Gia Nghĩa hầu như tan rã, quân địch thất thủ ở các nơi đã tháo chạy về Gia Nghĩa. Trước tình hình đó, ta khẩn trương tổ chức lực lượng chặn đánh địch rút quân từ Buôn Ma Thuột qua Gia Nghĩa về Lâm Đồng theo đường số 8, đồng thời tấn công nổi dậy giải phóng Gia Nghĩa.

Vào lúc 5 giờ sáng ngày 23 tháng 3 năm 1975, lực lượng vũ trang của ta làm chủ hoàn toàn Gia Nghĩa. Thiếu tá Tỉnh trưởng Quảng Đức vội vã lên máy bay về Sài Gòn. Trưa ngày 23 tháng 3 năm 1975, cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng tung bay trước dinh Tỉnh trưởng Quảng Đức, Ty cảnh sát và các công sở khác của ngụy quyền; Gia Nghĩa và huyện Khiêm Đức hoàn toàn giải phóng.

Ngày 24 tháng 3 năm 1975, lực lượng ta tiến vào tiếp quản Đức Xuyên, đây là quận cuối cùng trên địa bàn Quảng Đức được giải phóng. Du kích vùng căn cứ Nâm Nung được giao tham gia tiếp quản quận lỵ, vận động quần chúng nổi dậy làm chủ toàn bộ vùng nông thôn, thành lập chính quyền cách mạng, ổn định tình hình trật tự, trị an. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Đảng bộ, quân và nhân dân các dân tộc trên địa bàn Quảng Đức (Đắk Nông) kết thúc thắng lợi.

Chiến thắng Đức Lập có ý nghĩa vô cùng to lớn, là trận thắng mở màn của chiến dịch Tây Nguyên, góp phần dứt điểm để bổ sung lực lượng sớm cho Buôn Ma Thuột, đảm bảo thông suốt đường Hồ Chí Minh trên chiến trường Nam Tây Nguyên, tạo đà để quân ta giải phóng Buôn Ma Thuột, giải phóng Gia Nghĩa - Đắk Nông vào ngày 23/3/1975. Qua đó, góp phần quan trọng kết thúc thắng lợi chiến dịch Tây Nguyên, mở ra thời cơ chiến lược để Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương quyết định mở chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, tiến lên giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tự hào Đức lập tiếp tục bứt phá vươn lên

Phát huy tinh thần chiến thắng Đức Lập (09/3/1975), 50 năm qua, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân huyện Đắk Mil luôn phát huy tinh thần của quê hương cách mạng, đoàn kết, đồng sức, chung lòng xây dựng địa phương ngày càng phát triển.

Tượng đài “Chiến thắng Đức Lập” ở trung tâm thị trấn Đắk Mil, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông.

Bằng những quyết sách đồng bộ, sự quyết tâm của các cấp, ngành và toàn dân, đến nay huyện Đắk Mil đã đạt được những thành tựu nổi bật trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Nổi bật là, kinh tế - xã hội của huyện có những bước phát triển vượt bậc, quy mô chất lượng nền kinh tế được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người đạt 76,33 triệu đồng/năm.

Chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai mạnh mẽ và đạt kết quả quan trọng; 9/9 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; có 3/9 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 01/9 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 05 khu dân cư kiểu mẫu; 12 vườn mẫu - rẫy mẫu; phấn đấu huyện đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025.

Tỷ lệ nhựa hóa, bê tông hóa trên toàn huyện vượt chỉ tiêu Nghị quyết đề ra. Đảm bảo nước tưới cho 88% diện tích cây trồng có nhu cầu tưới. 100% thôn, bon, bản, tổ dân phố có điện lưới quốc gia; 99,4% số hộ được dùng điện. 99,54% hộ dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh; 99% hộ dân đô thị sử dụng nước sạch. Tỷ lệ che phủ rừng đạt trên 35%.

Huyện Đắk Mil hôm nay.

Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được quan tâm; đến nay toàn huyện có 88% hộ gia đình đạt danh hiệu văn hóa; 97,6% thôn, bon, bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa; 96,5% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn văn hóa; 100% xã đạt danh hiệu văn hóa. 100% thôn, bon, tổ dân phố có nhà văn hóa và nơi sinh hoạt cộng đồng… Huyện Đắk Mil có 02 di tích được xếp hạng cấp quốc gia là Nhà ngục Đắk Mil và Đồi 722 - Đắk Sắk.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Đắk Mil, tháng 11/2000.

Với thành tích và truyền thống vẻ vang trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù xâm lược, ngày 08/11/2000 Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 567-QĐ/CTN phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho nhân dân và lực lượng vũ trang huyện Đắk Mil vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước”.

Văn Lung - Lê Cung