Chiến trường Ukraine: 'Nghĩa địa' chôn vùi các tượng đài xe tăng thế giới

Tờ Moscow Times đưa tin, tính đến ngày 01/5, Nga đã mất 2.006 xe bọc thép chở quân và phương tiện chiến đấu bọc thép do bị phá hủy, bị tiêu diệt, hoặc bị thu giữ. Tình hình thậm chí còn tồi tệ hơn đối với xe chiến đấu bộ binh. Ảnh: X.

Theo báo cáo tương tự, được trích dẫn từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine tháng 2/2022 với 14.193 xe bọc thép chở quân và xe chiến đấu bộ binh. Tính đến ngày 13/5/2024, Nga đã mất 42,08% số phương tiện này. Các báo cáo cho thấy, Nga đã mất hơn 2.900 xe tăng, trong khi Ukraine tuyên bố con số này là hơn 7.000. Ảnh: MWM.

Về phía Ukraine, nước này cũng mất nhiều xe tăng. Theo một báo cáo gần đây của New York Times, lực lượng Nga đã phá hủy 5 trong số 31 xe tăng M1 Abrams do Mỹ sản xuất được Lầu Năm Góc gửi đến vào mùa thu năm ngoái. Ngoài ra, ít nhất ba chiếc đã bị hư hại. Báo cáo của NYT, sử dụng dữ liệu từ nguồn tin mở, cho biết, 796 xe tăng chiến đấu chủ lực của Ukraine đã bị phá hủy, bị bắt giữ hoặc bị bỏ rơi kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào tháng 2/2022. Ảnh: Twitter.

Hầu hết những chiếc xe tăng bị phá hủy này đều có nguồn gốc từ thời Liên Xô, Nga hoặc Ukraine. Đáng chú ý, xe tăng do NATO cung cấp cũng bị tấn công, với 140 chiếc cung cấp cho Ukraine bị phá hủy, trong đó có ít nhất 30 xe tăng Leopard của Đức. Theo thời gian, các quốc gia đã phát triển những cách mới để chống lại xe tăng, nhưng xe tăng cũng trở nên mạnh mẽ hơn. Ban đầu, họ phải đối phó với bom mìn, chất nổ, lựu đạn phóng tên lửa và tên lửa chống tăng.

Các chuyên gia cho rằng, xe tăng gặp rủi ro cao nhất ở những khu vực có lớp giáp mỏng hơn: phía trên, khối động cơ phía sau và khoảng trống giữa thân xe và tháp pháo. Để khắc phục những yếu điểm này, các nước đã bổ sung thêm tấm kim loại vào xe tăng để giảm bớt tác động của đạn pháo bay tới. Họ cũng sử dụng áo giáp cách đều nhau để chống lại lựu đạn phóng bằng tên lửa. Ngày nay, xe tăng thường nhận được sự hỗ trợ từ pháo binh và máy bay, giúp bảo vệ chúng khỏi các cuộc tấn công của kẻ thù.

Bản chất của chiến tranh đã thay đổi rất nhiều. Quân đội hiện đại giờ đây có thể vô hiệu hóa xe tăng bằng vũ khí mạnh mẽ. Cuộc xung đột ở Ukraine đã cho thấy các loại vũ khí dùng một lần, chi phí thấp như vũ khí chống tăng hạng nhẹ thế hệ tiếp theo và máy bay không người lái phát huy hiệu quả như thế nào. Những phương tiện này có thể tấn công xe tăng từ nhiều góc độ khác nhau.

Báo cáo cũng cho biết,lực lượng Ukraine đã chuyển sang các phương pháp sáng tạo để tấn công xe tăng Nga, sử dụng xe máy, xe đẩy, xe golf và thậm chí cả xe tải Ural không bọc thép có lồng chống máy bay không người lái.

Ngoài ra, máy bay không người lái giá rẻ được trang bị chất nổ, mỗi chiếc có giá dưới 500 USD, đã cho thấy chúng có thể phá hủy xe tăng Abrams trị giá 10 triệu USD ở Ukraine. Những máy bay không người lái này, được gọi là máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV), có camera cung cấp cảnh quay theo thời gian thực cho người điều khiển, cho phép họ nhắm mục tiêu chính xác vào các bộ phận dễ bị tổn thương nhất của xe tăng.

Những chiếc máy bay không người lái FPV này thường mang theo những vật tích điện có hình dạng nhỏ thường không thể xuyên qua lớp giáp dày phía trước của xe tăng. Thay vào đó, họ nhắm vào những khu vực dễ bị tổn thương hơn. Thông thường, chúng được sử dụng để “kết liễu” những chiếc xe tăng đã bị mìn hoặc tên lửa chống tăng làm hư hại, đảm bảo rằng những chiếc xe tăng đó không thể sửa chữa và tái sử dụng được.

Rõ ràng, số lượng máy bay không người lái rẻ tiền nhưng hiệu quả cao ở Ukraine là một vấn đề lớn đối với cả hai bên. Những máy bay không người lái này có thể tiêu diệt ngay cả những chiếc xe tăng hiện đại mạnh mẽ nhất, bao gồm Abrams của Mỹ, hay Challenger 2 của Anh.

Các báo cáo gần đây cho thấy, xe tăng M1A1 Abrams của Ukraine do Mỹ cung cấp đang được trang bị lớp giáp chống máy bay không người lái mới trên tháp pháo, cùng với lớp giáp phản ứng nổ bổ sung. Các biện pháp bảo vệ này được bổ sung sau khi các quan chức Mỹ cho biết Ukraine đã rút M1A1 khỏi tiền tuyến vì lo ngại chúng dễ bị tấn công bởi máy bay không người lái FPV kamikaze và các mối đe dọa trên không khác.

Nga cũng đã nâng cấp xe tăng T-72 của mình với lớp giáp mới gọi là “áo giáp siêu lồng”, có mái và lưới kim loại. Mạng xã hội Ukraine gọi những chiếc xe tăng này là “xe tăng rùa”, trong khi truyền thông Nga gọi chúng là “Sa hoàng Mangal”, “Bữa tiệc BBQ của Sa hoàng” hay “kẻ chinh phục Krasnohorivka”. Mục đích của các biện pháp đối phó này là kích hoạt sớm các vụ nổ của máy bay không người lái, giảm nguy cơ đạn xuyên qua thân tàu.

Theo truyền thông Nga, những chiếc xe tăng này được coi là sự bổ sung tuyệt vời cho kho vũ khí của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia có nhiều ý kiến trái chiều. Lúc đầu, những chiếc xe tăng này hoạt động rất tốt nhưng thời gian gần đây, Quân đội Ukraine đã tìm mọi cách để tiêu diệt chúng. Áo giáp tấm của T-72 đã được sửa đổi có những nhược điểm lớn. Lớp vỏ nặng khiến xe tăng di chuyển chậm, ngăn tháp pháo quay nhanh, hạn chế khả năng bắn trả và khó nhìn thấy.

Trọng lượng tăng thêm cũng khiến việc vượt qua chướng ngại vật dưới nước trở nên khó khăn và khiến súng phóng lựu khói không hoạt động. Những vấn đề này làm giảm đáng kể khả năng tổng thể của xe tăng. Các chuyên gia cho biết, mặc dù những thay đổi này nhằm mục đích cải thiện khả năng sống sót trên chiến trường nhưng chúng thực sự khiến xe tăng kém linh hoạt và hiệu quả hơn trong chiến đấu.

Nói cách khác, cuộc chiến ở Ukraine cho thấy cả Moscow và Kiev đang ở trong một “trò chơi mèo vờn chuột không ngừng”. Sự qua lại này có nghĩa là không bên nào sẵn sàng ngừng sử dụng xe tăng làm bộ phận chủ chốt trong lực lượng vũ trang của mình. Ukraine tiếp tục yêu cầu phương Tây cung cấp xe tăng cho mình.

Theo Viktor Murakhovsky, một cựu chiến binh Nga đã nghỉ hưu, “các hoạt động chiến đấu cường độ cao giữa các quốc gia có trình độ công nghệ tương đương là không thể tưởng tượng được nếu không sử dụng xe tăng trên quy mô lớn” do hỏa lực, tính cơ động, khả năng sống sót, sức bền và hiệu quả chi phí của chúng. Ông Viktor Murakhovsky lưu ý rằng, “xe tăng trong tương lai có thể sử dụng máy bay không người lái để mở rộng khả năng cảm nhận, cho phép chúng quan sát xung quanh các góc hoặc vượt chướng ngại vật nơi có thể phục kích”.

Điều này cho thấy, xe tăng vẫn rất quan trọng trên chiến trường hiện đại. Còn quá sớm để nói rằng chúng đã lỗi thời trong các cuộc xung đột ngày nay. Các quốc gia hàng đầu hiện đang phát triển xe tăng thế hệ thứ tư để giữ cho chúng phù hợp. Nga đang chế tạo xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ thứ tư, T-95 và T-14 Armata.

Trong khi đó, Mỹ đang nghiên cứu nguyên mẫu AbramsX và M10 Booker, bao gồm các biện pháp bảo vệ chống lại máy bay không người lái tấn công một chiều. Vương quốc Anh sẽ thay thế xe tăng Challenger 2 bằng mẫu Challenger 3 nâng cấp. Đức cũng đang phát triển Leopard 3 để tiếp bước Leopard 2.

Những chiếc xe tăng thế hệ thứ tư này dự kiến sẽ an toàn hơn, có nhiều biện pháp đối phó điện tử và kỹ thuật số hơn, cũng như thiết kế tàng hình hơn. Họ sẽ sử dụng 'hệ thống bảo vệ tích cực' tiên tiến sử dụng radar để phát hiện đạn đang bay tới và đánh chặn chúng trước khi chúng bắn trúng, sử dụng thiết bị đánh chặn tốc độ cao thay vì áo giáp hạng nặng. Nhiều chuyên gia tin rằng chiến tranh điện tử là cách phòng thủ tốt nhất trước các mối đe dọa từ máy bay không người lái cỡ nhỏ.

Lý Thùy (Theo Bulgarian Military)