Chính phủ mở rộng các vùng động lực, bổ sung Bắc Trung Bộ vào quy hoạch quốc gia

Sáng 7/11, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình Quốc hội dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Một trong những nội dung trọng tâm là đề xuất mở rộng phạm vi 4 vùng động lực quốc gia hiện nay, gồm vùng phía Bắc, miền Trung, phía Nam và đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời bổ sung thêm vùng động lực Bắc Trung Bộ.

Theo tờ trình, việc mở rộng nhằm kết nối các địa bàn có hạ tầng đang được đầu tư, hình thành khu, cụm công nghiệp và đô thị mới, qua đó tăng cường khả năng lan tỏa phát triển kinh tế - xã hội.

Đáng chú ý, vùng động lực Bắc Trung Bộ được đề xuất bổ sung, bao gồm các địa bàn dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông, quốc lộ 1A và các khu kinh tế ven biển thuộc Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại Quốc hội sáng 7/11. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Khu vực này được định hướng phát triển mạnh về cảng biển, dịch vụ logistics và các ngành công nghiệp công nghệ cao như điện tử, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, hướng tới trở thành cực tăng trưởng mới kết nối giữa miền Bắc và miền Trung.

Vùng động lực quốc gia là khu vực có vai trò dẫn dắt và lan tỏa phát triển kinh tế - xã hội, hội tụ các điều kiện thuận lợi vượt trội về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, công nghiệp, dịch vụ, khoa học - công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây là nơi tập trung các trung tâm kinh tế, chính trị, tài chính, giáo dục, đổi mới sáng tạo có khả năng thúc đẩy tăng trưởng và tạo hiệu ứng lan tỏa ra các vùng khác.

Hiện cả nước có bốn vùng động lực được xác định tại Nghị quyết 138/NQ-CP năm 2022 gồm: vùng phía Bắc (tam giác Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh), vùng phía Nam (tứ giác TP.HCM - Bình Dương - Đồng Nai - Bà Rịa Vũng Tàu), vùng miền Trung (ven biển Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam - Quảng Ngãi) và vùng đồng bằng sông Cửu Long (tam giác Cần Thơ - An Giang - Kiên Giang).

Trong phương án điều chỉnh quy hoạch tổng thể, Chính phủ tiếp tục duy trì sáu phân vùng kinh tế - xã hội, gồm: Trung du và miền núi phía Bắc; đồng bằng sông Hồng; Bắc Trung Bộ; duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; Đông Nam Bộ; đồng bằng sông Cửu Long.

Trong đó, đồng bằng sông Hồng được định hướng là vùng động lực phát triển hàng đầu, giữ vai trò dẫn dắt tái cơ cấu nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng, với mục tiêu GRDP tăng 11%/năm giai đoạn 2026 - 2030. Các ngành dịch vụ mới như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh và dịch vụ công nghệ số sẽ được ưu tiên phát triển mạnh.

Vùng Bắc Trung Bộ được đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP 10 - 10,5%/năm, phát triển mạnh các khu kinh tế ven biển, công nghiệp lọc hóa dầu, cơ khí chế tạo, năng lượng tái tạo, chế biến nông - lâm - thủy sản. Thành phố Huế được định hướng trở thành trung tâm văn hóa, du lịch và y tế chuyên sâu của khu vực Đông Nam Á, hướng tới thành phố Festival quốc tế.

Vùng Đông Nam Bộ tiếp tục được xác định là đầu tàu kinh tế của cả nước, với mục tiêu tăng trưởng GRDP khoảng 10%/năm. Khu vực này sẽ tập trung phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn như cơ khí chế tạo, hóa dầu, dược phẩm, điện tử, chip bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, đồng thời phấn đấu trở thành trung tâm dịch vụ tài chính, thương mại và du lịch của khu vực. Chính phủ đặt mục tiêu đẩy nhanh tiến độ các tuyến đường sắt đô thị TP.HCM, kết nối các đô thị vệ tinh và sân bay quốc tế Long Thành.

Ông Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra sáng 7/11. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, việc mở rộng và điều chỉnh phạm vi các vùng kinh tế - xã hội sẽ làm thay đổi đáng kể về diện tích, dân số và số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh. Trong đó, các vùng Bắc Trung Bộ, duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có biến động lớn, cần được đánh giá kỹ lưỡng về tác động và khả năng liên kết nội vùng.

Cơ quan thẩm tra nhận định, Bắc Trung Bộ và miền Trung có vị trí liền kề và cùng định hướng phát triển công nghiệp lọc hóa dầu, ô tô, cảng biển và logistics, nên cần xác định rõ lợi thế so sánh và cực tăng trưởng chủ đạo để tránh chồng lấn, cạnh tranh không hiệu quả.

Ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh, cần xác định rõ cực tăng trưởng của Bắc Trung Bộ để khu vực này có thể dẫn dắt phát triển toàn vùng, tương tự vai trò của các vùng động lực khác trong quy hoạch quốc gia, qua đó bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Văn Hùng