Chính phủ Mỹ bên bờ hỗn loạn: Cơ quan nào được duy trì, hoạt động nào phải tạm ngừng?
Chính phủ Mỹ có nguy cơ đóng cửa khi ông Trump và Quốc hội không đạt thỏa thuận ngân sách, đe dọa hàng trăm nghìn nhân viên liên bang.
Tòa nhà Quốc hội Mỹ trên Đồi Capitol ở Washington, D.C., Mỹ ngày 17/9. Ảnh: Reuters.
Chính phủ Mỹ có thể rơi vào tình trạng đóng cửa từ nửa đêm 30/9 giờ địa phương nếu Tổng thống Donald Trump và Quốc hội không đạt được thỏa thuận chi tiêu. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không thuộc diện “thiết yếu” sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời, gây gián đoạn hàng loạt dịch vụ công.
Khác với các lần trước, lần đóng cửa này đặc biệt hơn khi ông Trump cảnh báo có thể sa thải thêm nhân viên liên bang nếu Quốc hội không thông qua dự luật chi tiêu để ngăn khủng hoảng. Giám đốc ngân sách Nhà Trắng Russ Vought cho biết: “Chúng tôi sẽ tìm kiếm cơ hội để cắt giảm quy mô chính phủ liên bang”.
Tính đến chiều thứ Ba, ít nhất 21 trong số 23 cơ quan liên bang lớn đã công bố kế hoạch cho nhân viên nghỉ việc tạm thời. Dưới đây là những gì sẽ diễn ra trong kịch bản chính phủ Mỹ đóng cửa.
Chính phủ Mỹ sẽ đóng cửa khi nào và vì sao?
Quốc hội thường không kịp hoàn tất luật chi tiêu trước ngày 1/10 – ngày bắt đầu năm tài khóa mới – nên phải thông qua dự luật tạm thời để duy trì hoạt động. Tuy nhiên, dự luật hiện tại hết hạn vào ngày 30/9. Do mâu thuẫn giữa đảng Cộng hòa và Dân chủ, khả năng đạt được thỏa thuận trước nửa đêm thứ Ba gần như bất khả thi. Điều này đồng nghĩa nhiều cơ quan liên bang sẽ cạn ngân sách và phải ngừng hoạt động.
An sinh xã hội, chăm sóc y tế có bị ảnh hưởng?
Cơ quan An sinh xã hội vẫn sẽ tiếp tục trả lương hưu và trợ cấp tàn tật, song sẽ cho 12% nhân viên nghỉ việc và tạm dừng các chiến dịch truyền thông. Các chương trình Medicare và Medicaid vẫn chi trả bình thường.
Các chương trình hỗ trợ thực phẩm có bị dừng?
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, SNAP – chương trình viện trợ lương thực lớn nhất – và WIC – hỗ trợ phụ nữ, trẻ sơ sinh, trẻ em – sẽ tiếp tục hoạt động chừng nào còn ngân sách.
Dịch vụ bưu điện có bị gián đoạn?
Không. USPS cho biết họ không phụ thuộc vào ngân sách Quốc hội, nên bưu điện và dịch vụ chuyển phát vẫn duy trì bình thường.
Cơ quan Thuế vụ (IRS) hoạt động ra sao?
Theo kế hoạch, IRS sẽ duy trì toàn bộ nhân sự trong 5 ngày đầu tiên. Tuy nhiên, chưa rõ kịch bản nếu việc đóng cửa kéo dài hơn. Hiện IRS có khoảng 75.000 nhân viên, đã giảm gần 1/4 chỉ trong năm nay.
Sân bay có bị ảnh hưởng?
Cục Hàng không Liên bang (FAA) cho biết hơn 13.000 kiểm soát viên không lưu vẫn làm việc nhưng không được trả lương cho đến khi chính phủ mở cửa trở lại. Hầu hết nhân viên an ninh Cục An ninh Vận tải Mỹ (TSA) cũng sẽ tiếp tục nhiệm vụ.
Tòa án liên bang có hoạt động bình thường?
Tòa án cảnh báo có thể cạn ngân sách để duy trì hoạt động toàn phần ngay từ thứ Sáu tuần này nếu không có dự luật chi tiêu. Trong lần đóng cửa trước thời ông Trump, hệ thống tòa án vẫn duy trì được 5 tuần.
Quân đội Mỹ có bị ảnh hưởng?
Khoảng 2 triệu binh sĩ vẫn làm nhiệm vụ nhưng không có lương cho đến khi khủng hoảng kết thúc. Lực lượng Vệ binh Quốc gia do ông Trump điều động tới các thành phố cũng không được trả lương. Tuy vậy, Bộ Quốc phòng vẫn duy trì các hợp đồng đã ký và có thể đặt thêm các đơn hàng phục vụ an ninh quốc gia. Ông Trump còn yêu cầu đổi tên cơ quan này thành “Bộ Chiến tranh” – quyết định cần Quốc hội phê chuẩn.
Các cơ quan thực thi pháp luật ra sao?
FBI, DEA, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển cùng nhiều cơ quan khác sẽ vẫn hoạt động.
Biên giới và an ninh nội địa?
Do ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp nhập cư, phần lớn nhân sự tại tòa án nhập cư vẫn làm việc. Nhân viên biên phòng, hải quan và lực lượng ICE tiếp tục nhiệm vụ. Thu thuế nhập khẩu vẫn được duy trì.
Dữ liệu kinh tế có bị đình trệ?
Các báo cáo quan trọng như việc làm, GDP – vốn có ý nghĩa lớn với các nhà hoạch định chính sách và giới đầu tư – sẽ bị tạm dừng công bố.
Doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng thế nào?
Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp nhỏ (SBA) sẽ cho 24% nhân viên nghỉ việc, tạm dừng cấp khoản vay cho doanh nghiệp mua sắm thiết bị hay nâng cấp hạ tầng. Chỉ các khoản vay khẩn cấp sau thiên tai được duy trì.
Điều gì xảy ra nếu có thiên tai?
Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA) hiện có 2,3 tỷ USD trong quỹ cứu trợ, đủ để duy trì hoạt động khi xảy ra bão hoặc thiên tai khác. Tuy nhiên, khoảng 4.000 nhân viên FEMA sẽ bị cho nghỉ tạm thời.
