Chính phủ Mỹ có thể vỡ nợ từ giữa tháng 8

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tiếp tục hối thúc các nhà lập pháp thông qua việc nâng trần nợ trước thời điểm cuối tháng 7. Ảnh: Reuters.

Ngày 9/6, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) công bố báo cáo đánh giá tài chính tháng 5, trong đó cảnh báo chính phủ liên bang có thể hết dư địa vay nợ vào khoảng từ giữa tháng 8 đến cuối tháng 9 nếu trần nợ không được điều chỉnh.

Mốc dự báo này lùi khoảng 2 tuần so với ước tính được đưa ra hồi tháng 3. CBO cho biết tình hình thu - chi ngân sách trong 3 tháng qua "phù hợp với kỳ vọng", qua đó "giảm khả năng các biện pháp tạm thời bị cạn kiệt ngay từ đầu tháng 8".

Diễn biến này mang lại thêm thời gian cho Quốc hội Mỹ thảo luận việc nâng trần nợ trong khuôn khổ dự luật thuế và chi tiêu do Tổng thống Donald Trump đề xuất.

Cuối tháng 5, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật nói trên, trong đó có điều khoản nâng trần nợ công thêm 4.000 tỷ USD. Hiện văn kiện này đang được chuyển tới Thượng viện xem xét.

Từ tháng 1, Mỹ đã chạm trần nợ - mức giới hạn tối đa mà chính phủ liên bang được phép vay để chi trả cho các nghĩa vụ tài chính đã phát sinh. Mức trần hiện tại là 36.100 tỷ USD. Để tránh vượt trần trong khi vẫn đảm bảo thanh toán, Bộ Tài chính Mỹ đã kích hoạt các "biện pháp đặc biệt".

Đáng chú ý, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent gần đây tiếp tục hối thúc các nhà lập pháp, đặc biệt là các nghị sĩ đảng Cộng hòa, cần thông qua việc nâng trần nợ trước thời điểm cuối tháng 7 - thời hạn được xem là "cửa sổ an toàn cuối cùng", theo CBS.

"Tôi kêu gọi Quốc hội sớm nâng hoặc đình chỉ trần nợ trước kỳ nghỉ giữa tháng 7 để bảo vệ uy tín tài chính của nước Mỹ", ông Bessent nhấn mạnh.

Ông cũng lưu ý rằng việc trì hoãn đến sát thời hạn để xử lý vấn đề trần nợ "có thể gây ra hậu quả tiêu cực nghiêm trọng đối với thị trường tài chính, các doanh nghiệp và cả chính phủ liên bang".

Không giống nhiều nền kinh tế phát triển khác, Mỹ áp dụng giới hạn cứng đối với số tiền mà chính phủ liên bang có thể vay, với trần nợ do Quốc hội thiết lập. Trong bối cảnh chi tiêu luôn vượt thu ngân sách, việc điều chỉnh trần nợ là nhiệm vụ định kỳ nhưng đầy tranh cãi tại Washington, bởi không ít nghị sĩ tỏ ra dè dặt với việc phê duyệt vay thêm.

Trần nợ công lần đầu được Mỹ áp dụng vào năm 1917 nhằm phục vụ chi phí cho Thế chiến I. Mức trần hiện đại đầu tiên được thiết lập vào năm 1939, ở ngưỡng 45 tỷ USD. Tính đến nay, Quốc hội Mỹ đã thông qua việc nâng trần nợ tổng cộng 103 lần.

Cũng trong báo cáo tháng 5, CBO cho biết thâm hụt ngân sách liên bang trong 7 tháng đầu năm tài khóa 2025 đã lên tới 1.100 tỷ USD, tăng 196 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi doanh thu tăng 5% (146 tỷ USD), chi tiêu liên bang tăng mạnh hơn 9% (342 tỷ USD).

Theo CBO, mức tăng thâm hụt bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời điểm chi tiêu. Một số khoản chi đáng lẽ diễn ra đầu tháng 10/2023 đã được thanh toán sớm vào tháng 9, khiến thâm hụt năm ngoái thấp hơn. Nếu loại trừ yếu tố này, thâm hụt năm nay thực tế cao hơn 123 tỷ USD.

Ngoài ra, việc lùi hạn nộp thuế từ 2023 sang 2024 cũng khiến doanh thu năm ngoái tăng đột biến, làm chênh lệch thâm hụt giữa 2 năm thêm rõ rệt.

Hồi đầu năm, CBO dự báo thâm hụt ngân sách cả năm nay sẽ đạt 1.900 tỷ USD - tương đương mức thâm hụt thực tế năm 2024.

Cẩm Tú