Chính phủ siết quản lý tàu bay không người lái

(Ảnh minh họa: VATM)

Nghị định này điều chỉnh và hướng dẫn chi tiết các hoạt động như nghiên cứu chế tạo, thử nghiệm, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng, kinh doanh, đăng ký, khai thác sử dụng, cấp phép bay và cấp giấy phép điều khiển đối với tàu bay không người lái và phương tiện bay khác.

Đối tượng áp dụng là các cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài có hoạt động liên quan đến các phương tiện bay tại Việt Nam.

Tàu bay không người lái được phân loại theo trọng lượng cất cánh, từ loại nhỏ nhất (dưới 0,25 ki-lô-gam) đến loại lớn (từ 150 ki-lô-gam trở lên). Chúng cũng được phân loại dựa trên phương pháp điều khiển (bằng trực quan hoặc bằng thiết bị) và mục đích sử dụng (thương mại, nông nghiệp, vui chơi giải trí, nghiên cứu khoa học, huấn luyện bay, công vụ,...).

Theo Nghị định, việc nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập tàu bay không người lái và các linh kiện phải phù hợp với pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Tổ chức, cá nhân sẽ không được nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập nếu bị xử lý hình sự liên quan đến việc sử dụng phương tiện bay gây hại tới quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, hoặc vi phạm an ninh quốc gia.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (hoặc thành phố trực thuộc Trung ương) là cơ quan cấp phép nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập. Tuy nhiên, đối với các phương tiện dùng cho mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc các loại phương tiện chuyên dụng khác, cần có ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Các cơ sở nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng và kinh doanh phương tiện bay phải đáp ứng đủ điều kiện và được Bộ Quốc phòng cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện.

Quy định nghiêm ngặt về khai thác và cấp phép bay:

Hoạt động khai thác, sử dụng phương tiện bay phải đáp ứng các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, an toàn bay, trật tự an toàn xã hội và lợi ích công cộng.

Nguyên tắc cấp phép bay:

Một là, phương tiện bay không người lái dùng cho mục đích vui chơi giải trí có trọng lượng cất cánh tối đa nhỏ hơn 0,25 ki-lô-gam hoạt động ngoài khu vực cấm, khu vực hạn chế bay, nếu theo quy định pháp luật được miễn cấp phép bay, chỉ cần thông báo tới cơ quan Quân sự, cơ quan Công an địa phương và cơ sở điều hành bay trong khu vực (nếu ảnh hưởng đến hoạt động bay quân sự, dân sự).

Hai là, đối với các hoạt động bay khác, thẩm quyền cấp phép bay thuộc về Bộ Quốc phòng và Bộ Công an. Bộ Quốc phòng cấp phép cho hoạt động bay trong vùng trời, vùng thông báo bay của Việt Nam (trừ phương tiện của Bộ Công an). Bộ Công an cấp phép cho phương tiện của Bộ Công an và phối hợp với cơ quan quân sự, địa phương.

Ba là, mỗi hoạt động bay chỉ được cấp 1 Giấy phép bay.

Bốn là, thời hạn hiệu lực của Giấy phép bay tối đa là 30 ngày (cho hoạt động bay thông thường) hoặc tối đa 360 ngày (cho hoạt động bay phục vụ công vụ, nông nghiệp).

Người trực tiếp điều khiển phương tiện bay phải đủ 18 tuổi trở lên.

Tất cả người điều khiển phương tiện bay có trọng lượng cất cánh từ 0,25 ki-lô-gam trở lên phải có Giấy phép điều khiển bay. Giấy phép này có thời hạn 10 năm và được phân thành:

Cấp phép hạng A, áp dụng cho người điều khiển bay bằng trực quan (từ 0,25 kg đến dưới 2 kg).

Cấp phép hạng B, áp dụng cho người điều khiển bay bằng thiết bị (từ 2 kg trở lên).

Người nước ngoài muốn trực tiếp điều khiển phương tiện bay tại Việt Nam ngoài việc đáp ứng các điều kiện trên còn phải có cá nhân Việt Nam bảo lãnh.

Nghị định quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố:

Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp kiểm tra, cấp phép, và quản lý các hoạt động nghiên cứu, sản xuất, khai thác.

Bộ Công an chủ trì, phối hợp quản lý hoạt động đăng ký, khai thác, và xử lý vi phạm liên quan đến an ninh, trật tự xã hội.

Các Bộ Xây dựng, Tài chính, Công Thương, Nội vụ, Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều có trách nhiệm phối hợp trong công tác quản lý.

Nghị định 288/2025/NĐ-CP thay thế và sửa đổi một số quy định trước đây, bao gồm Nghị định số 36/2008/NĐ-CP và một số điều khoản của Nghị định số 79/2011/NĐ-CP và 125/2015/NĐ-CP.

Việc ban hành Nghị định mới được đánh giá là bước hoàn thiện quan trọng trong kiểm soát hoạt động của các phương tiện bay không người lái, tạo “hàng rào kỹ thuật” vững chắc nhằm bảo đảm an ninh, an toàn trong bối cảnh công nghệ máy bay không người lái phát triển nhanh chóng.

Kim Cương