Chính quyền 2 cấp, 3 tháng nhìn lại - Bài 6: Tinh gọn nơi đảo xa, gỡ vướng cho miền núi

Tinh gọn bộ máy ở đảo tiền tiêu

Theo thống kê, từ ngày 1/7 đến đầu tháng 10, Trung tâm phục vụ hành chính công đặc khu Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) đã tiếp nhận 1.056 hồ sơ, trong đó có 569 hồ sơ nộp trực tuyến, chiếm hơn 53%; 437 hồ sơ nộp trực tiếp và 50 hồ sơ chuyển từ kỳ trước. Kết quả giải quyết đạt 848 hồ sơ, chỉ có 8 hồ sơ bị quá hạn do lỗi phần mềm, còn lại đều hoàn thành đúng và trước hạn. Tỷ lệ giải quyết trước hạn vượt 99%, con số hiếm thấy ở một địa phương biển đảo.

Toàn bộ quy trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ ở đặc khu đã được số hóa gần như tuyệt đối (99,1% hồ sơ số hóa ngay từ khâu tiếp nhận), còn kết quả giải quyết được số hóa đạt 97,3%. Không chỉ giảm tải lưu trữ, hệ thống này còn cho phép công dân, tổ chức dễ dàng tra cứu, theo dõi tiến độ giải quyết.

Ông Nguyễn Văn Huy - Chủ tịch UBND đặc khu Lý Sơn nhấn mạnh, trước đây toàn huyện có 10 cơ quan chuyên môn, 17 đơn vị sự nghiệp. Sau sắp xếp, UBND đặc khu chỉ còn 3 phòng chuyên môn và 1 Trung tâm phục vụ hành chính công. Số đơn vị sự nghiệp còn 13, gồm 8 trường học và 5 đơn vị văn hóa, y tế, dịch vụ công. Bộ máy tinh gọn hơn, hoạt động hiệu quả hơn, tập trung phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Hiện đặc khu vận hành với 51 công chức và 344 viên chức. Việc phân cấp, phân quyền rõ ràng đã giúp công tác quản lý dân cư, đất đai, tài chính - ngân sách, văn hóa - xã hội được vận hành thông suốt. Thủ tục hành chính cơ bản được xử lý qua cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông”.

Sự thay đổi này được người dân cảm nhận rõ. Ông Phạm Văn Đỉnh (trú thôn Tây An Vĩnh) phấn khởi nói: “Lần đầu tiên tôi nộp giấy tờ mà nhận kết quả trong ngày. Bà con mong cán bộ cứ giữ tinh thần làm việc nhanh gọn thế này mãi”.

Không chỉ người dân, cộng đồng doanh nghiệp trên đảo cũng được hưởng lợi. Việc giảm bớt thủ tục rườm rà, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, nhất là trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú. Một môi trường đầu tư minh bạch, thân thiện hơn đang dần hình thành, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của đảo tiền tiêu.

Tuy nhiên, ông Huy cũng thẳng thắn nhìn nhận, việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp không phải không gặp khó. Hệ thống văn bản pháp luật thường xuyên thay đổi khiến cơ sở có lúc lúng túng. Thêm vào đó, yêu cầu tinh giản biên chế gây áp lực khi có lĩnh vực thừa cán bộ chung chuyên môn nhưng lại thiếu nhân lực chuyên sâu.

“Nguyên nhân chính là văn bản hướng dẫn chưa thật sự rõ ràng, việc bố trí công chức chưa sát với thực tiễn. Bài học rút ra là phải gắn cải cách hành chính với chuyển đổi số, chú trọng công khai, minh bạch để tạo sự đồng thuận”, ông Huy nói.

Trong giai đoạn tới, đặc khu Lý Sơn tiếp tục đẩy mạnh đào tạo kỹ năng cho cán bộ, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, khuyến khích thanh toán điện tử và nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin. Đây được xem là những bước đi chiến lược để xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, lấy người dân làm trung tâm.

Gỡ “điểm nghẽn” cho miền núi

Nhiều xã miền núi phía Tây của tỉnh Quảng Ngãi đang đối mặt vô số vướng mắc trong quản lý đất đai, tài nguyên và thủ tục hành chính. Thực tế này cho thấy, để mô hình chính quyền 2 cấp vận hành hiệu quả, cần sự đồng hành, tháo gỡ kịp thời của các sở, ngành cấp tỉnh.

Tại xã Dục Nông, những rắc rối quanh đất đai liên tục phát sinh. Đất lâm nghiệp từ các công ty lâm nghiệp được bàn giao về địa phương nhưng mốc ranh giới chưa rõ ràng, nguy cơ tranh chấp, lấn chiếm hiện hữu.

Lãnh đạo Sở NN&MT tỉnh Quảng Ngãi trao quyết định cử công chức, cán bộ về cơ sở

Hay nhiều trường hợp, người dân muốn chuyển mục đích sử dụng đất mặt đường, phù hợp quy hoạch nhưng vướng khâu tách thửa do phần đất phía trong không thể hiện lối đi. “Đất cùng một chủ thì đương nhiên có lối đi, nhưng vì trên sơ đồ thửa đất không thể hiện nên xã không xử lý được”, Phó chủ tịch UBND xã Dục Nông Võ Văn Út chia sẻ.

Tương tự, tại xã Bờ Y cũng gặp khó trong giải quyết thủ tục hành chính về đất đai và công tác đo đạc, chỉnh lý thửa đất. Bản đồ năm 2008 chưa đảm bảo cơ sở dữ liệu, quy trình giải quyết chưa được tối ưu, việc kết nối liên thông giữa hệ thống quản lý đất đai với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh thường xuyên bị lỗi, khiến nhiều hồ sơ tồn đọng kéo dài, cộng với nhân lực mỏng càng khiến việc giải quyết thêm chậm trễ.

Trung tâm phục vụ hành chính công xã Dục Nông giải quyết thủ tục cho người dân

Việc số hóa trong triển khai giải quyết hồ sơ đem lại sự hài lòng cho người dân đặc khu Lý Sơn. Ảnh: N.N

Trong khi đó, xã Đăk Long lại lúng túng trong quản lý tài nguyên, khoáng sản khi cơ quan chức năng chưa có hướng dẫn cụ thể về cách thức quản lý, xử lý “đất dôi dư” với khối lượng nhỏ, phát sinh thường xuyên trong hoạt động dân sinh.

Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Long A Thảo thông tin, đất, đá phát sinh trong quá trình người dân san gạt được xác định thuộc khoáng sản nhóm IV (vật liệu san lấp). Vì vậy, khi người dân tận dụng lượng đất, đá dôi dư này để san lấp các khu vực trũng thấp, ngập úng của gia đình thì cũng phải thực hiện thủ tục đăng ký thu hồi khoáng sản. Tuy nhiên, thủ tục này phức tạp, vượt quá khả năng tiếp cận của người dân, trong khi xã không có thẩm quyền xác nhận cho phép, mà chỉ hướng dẫn người dân lên cấp tỉnh. Điều này gây mất thời gian, phát sinh chi phí và phiền hà cho người dân.

“Bên cạnh đó, do địa bàn rộng, đội ngũ cán bộ còn có những hạn chế, trong khi các văn bản pháp luật điều chỉnh liên tục, nên thời gian đầu địa phương không tránh khỏi những lúng túng, thậm chí chậm trễ trong giải quyết thủ tục hành chính, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, đất đai”, ông Thảo nói.

Trước thực trạng này, Sở NN&MT tỉnh đã biệt phái công chức, viên chức về cơ sở, đồng thời thành lập tổ công tác do một phó giám đốc Sở làm tổ trưởng, thường xuyên xuống cơ sở, cùng lãnh đạo xã lắng nghe, tháo gỡ từng phần việc cụ thể.

Nguyễn Ngọc