Rừng mở hướng thoát nghèo cho miền núi Quảng Ngãi

Công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng ở tỉnh Quảng Ngãi đạt nhiều kết quả tích cực. Ảnh: Thanh Tùng

Từ chủ trương giao khoán bảo vệ rừng, khuyến khích trồng cây dưới tán rừng, nhiều mô hình kinh tế hiệu quả đã hình thành. Những cánh rừng trồng mây, dược liệu ở xã Đặng Thùy Trâm, Dục Nông… đang mang lại thu nhập ổn định, góp phần bảo vệ môi trường, giữ đất, giữ nước và giữ sinh kế lâu dài cho người dân.

Lợi ích nhân đôi từ mô hình trồng cây dưới tán rừng

Xã Đặng Thùy Trâm, là một trong những địa phương miền núi có diện tích rừng tự nhiên với tổng diện tích hơn 20.000ha. Trong đó, hơn 7.000ha rừng phòng hộ đã được giao khoán cho cộng đồng và người dân quản lý, bảo vệ. Đây là một lợi thế rất lớn để địa phương phát triển các mô hình kinh tế lâm nghiệp bền vững.

Nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng rừng, nhiều năm qua, chính quyền xã phối hợp với các ngành chức năng hướng dẫn bà con triển khai mô hình trồng cây mây dưới tán rừng. Loại cây này sinh trưởng tốt trong điều kiện thổ nhưỡng miền núi, không làm ảnh hưởng đến độ che phủ và cấu trúc rừng tự nhiên.

Nguồn thu từ trồng mây dưới tán rừng giúp người dân ở xã Đặng Thùy Trâm (tỉnh Quảng Ngãi) giảm nghèo bền vững, tăng thu nhập. Ảnh: Công Xuân

Đến nay, xã Đặng Thùy Trâm có gần 300ha mây được 40 hộ dân trồng và chăm sóc ổn định. Giai đoạn 2022 - 2025, diện tích này dự kiến cho sản lượng khai thác hơn 3.000 tấn. Với giá bán trung bình khoảng 5.500 đồng/kg, mỗi hecta mây mang lại 50 - 60 triệu đồng/năm. Nguồn thu này giúp nhiều hộ dân cải thiện đời sống, thoát nghèo bền vững, đồng thời góp phần hạn chế tình trạng phá rừng làm nương rẫy, trồng keo hoặc cây ngắn ngày.

Anh Phạm Văn Hái cùng 36 thành viên ở thôn Kon Dóc (xã Đặng Thùy Trâm) là một trong những nhóm điển hình nhận khoán bảo vệ hơn 620ha rừng phòng hộ của xã. Nhờ chính sách giao khoán, anh Hái và các thành viên có thêm thu nhập ổn định. Ngoài tiền khoán, bà con còn tận dụng được nguồn lợi tự nhiên dưới tán rừng như cây mây, mật ong rừng, dược liệu… với thu nhập thêm từ 300 nghìn đến 1 triệu đồng mỗi tháng. “Nhờ có mô hình này, chúng tôi vừa có công việc ổn định, vừa ý thức hơn trong việc bảo vệ rừng giữ rừng cũng chính là giữ nguồn sống cho mình”, anh Hái chia sẻ.

Không chỉ xã Đặng Thùy Trâm, nhiều địa phương miền núi phía Tây Quảng Ngãi đang đẩy mạnh phát triển rừng gắn với trồng dược liệu. Xã Dục Nông là một ví dụ điển hình khi công tác trồng, quản lý và bảo vệ rừng được thực hiện đồng bộ, đạt nhiều kết quả tích cực.

Diện tích rừng trồng tại xã tăng đều qua các năm (năm 2021 đạt 81,43ha; năm 2022 đạt 120,44ha; năm 2023 đạt 241,31ha và năm 2024 duy trì ở mức 78,40ha). Nhờ đó, độ che phủ rừng của xã giai đoạn 2020 - 2025 dự kiến đạt 60,8%. Đây là kết quả thể hiện nỗ lực lớn của chính quyền và cộng đồng trong việc bảo vệ, phát triển tài nguyên rừng.

Trong thời gian tới, xã Dục Nông đặt mục tiêu trồng ít nhất 30ha cây dược liệu dưới tán rừng, lựa chọn các giống phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu địa phương. Song song với đó, địa phương tiếp tục tăng cường quản lý, bảo vệ rừng và phát huy vai trò của người dân trong việc trồng, chăm sóc, khai thác bền vững tài nguyên rừng. Việc gắn phát triển rừng với cây dược liệu không chỉ góp phần bảo tồn sinh học mà còn tạo thêm sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân miền núi.

Kinh tế rừng, nền tảng cho giảm nghèo bền vững

Nhằm nâng cao hiệu quả và giá trị của mô hình kinh tế rừng, chính quyền xã Đặng Thùy Trâm đang kêu gọi doanh nghiệp tham gia bao tiêu sản phẩm, đầu tư nhà máy chế biến mây nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ. Bên cạnh đó, địa phương cũng khuyến khích người trồng mây có kinh nghiệm liên kết thành lập Tổ hợp tác, Hợp tác xã để hỗ trợ nhau về kỹ thuật, nguồn vốn và công nghệ chế biến.

Theo bà Nguyễn Thị Vân – Chủ tịch UBND xã Đặng Thùy Trâm, người dân bắt tay liên kết sản xuất không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn là tiền đề quan trọng để xây dựng chuỗi giá trị từ trồng – chế biến – tiêu thụ. Từ đó, từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm mây của địa phương, tham gia Chương trình OCOP, hướng tới xuất khẩu và góp phần phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới.

Tại cuộc họp về công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi mới đây, ông Trần Phước Hiền - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, sau sáp nhập, toàn tỉnh có gần 1,5 triệu ha đất tự nhiên, trong đó rừng và đất lâm nghiệp chiếm hơn 1,14 triệu ha, diện tích có rừng gần 887 nghìn ha; độ che phủ đạt 59,45%. Trong 7 tháng đầu năm 2025, tỉnh trồng mới 11,5 nghìn ha rừng, khoanh nuôi tái sinh 72ha, trồng dược liệu dưới tán rừng (như sâm Ngọc Linh) hơn 3ha.

Nhiều địa phương miền núi phía Tây Quảng Ngãi đẩy mạnh trồng rừng gắn với phát triển dược liệu. Ảnh: Thanh Tùng

Ông Hiền nhấn mạnh: “Mỗi đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng cần thay đổi tư duy, gắn bảo vệ rừng với phát triển kinh tế rừng, giúp người dân có thêm thu nhập ổn định. Vùng phía Tây ưu tiên rừng đa dạng sinh học, phía Đông tập trung rừng sản xuất. Nguồn lực tài chính sẽ huy động từ ngân sách Trung ương, địa phương và nguồn thu từ chính kinh tế rừng”.

Hoàng Vinh