Chính sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện từ ngày 01/7/2025 - Gia tăng quyền lợi, hỗ trợ an sinh bền vững

Bổ sung trợ cấp thai sản vào chính sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện

Một trong những bước tiến mới trong Luật BHXH năm 2024 là bổ sung trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, lao động (LĐ) nữ và nam tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con hoặc có vợ sinh con sẽ được nhận trợ cấp 2 triệu đồng cho mỗi con nếu đáp ứng đủ điều kiện đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

Quan trọng hơn, người LĐ không phải đóng góp thêm bất kỳ khoản nào so với mức đóng BHXH tự nguyện như hiện tại. Quy định cũng áp dụng cho cả trường hợp thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ. Chính phủ sẽ điều chỉnh mức trợ cấp thai sản trên phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

LĐ nữ là người dân tộc thiểu số hoặc LĐ nữ là người dân tộc Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, khi sinh con, ngoài trợ cấp thai sản (nêu trên) còn được hưởng chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ.

Giảm số năm đóng Bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu

Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với những người tham gia BHXH tự nguyện ở độ tuổi trung niên, những người LĐ không chính thức hoặc những người chưa có điều kiện đóng góp liên tục trong nhiều năm.

Giờ đây, chỉ cần đủ 15 năm đóng BHXH và đạt độ tuổi nghỉ hưu theo quy định, người tham gia đã có thể nhận lương hưu hàng tháng để bảo đảm cuộc sống khi về già.

Đây là một bước tiến quan trọng, góp phần khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện; đồng thời, tạo cơ hội cho nhiều người có thể thụ hưởng lương hưu sớm hơn.

Ngoài ra, những người có thời gian đóng BHXH dài hơn vẫn được hưởng lương hưu với tỷ lệ cao hơn, khuyến khích sự gắn bó lâu dài với chính sách này.

Gia tăng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện từ ngày 01/7/2025

Tăng mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

So với quy định hiện hành chỉ có một mức tính hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, đối với LĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn mức tối đa 75% (LĐ nam có thời gian đóng BHXH cao hơn 35 năm, LĐ nữ có thời gian đóng BHXH cao hơn 30 năm) thì tại Luật BHXH năm 2024 quy định 2 mức hưởng trợ cấp cụ thể, tùy thuộc vào thời gian đóng BHXH vượt mốc tối đa. Cụ thể:

(1) Đối với thời gian đóng BHXH vượt mức tối đa (75%) đến thời điểm nghỉ hưu: Người LĐ sẽ được nhận trợ cấp một lần bằng 0,5 lần mức bình quân thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng vượt. Điều này khuyến khích người LĐ duy trì đóng góp liên tục và bền bỉ.

(2) Đối với thời gian tiếp tục đóng BHXH vượt mức tối đa (75%) sau khi đủ điều kiện nghỉ hưu: Mức trợ cấp tăng lên đáng kể, bằng 2 lần mức bình quân thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn số năm kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật đến thời điểm nghỉ hưu. Đây là chính sách mang tính động viên lớn, khuyến khích người LĐ tiếp tục đóng góp ngay cả khi đã đủ điều kiện nhận lương hưu.

Chính sách mới không chỉ gia tăng quyền lợi mà còn khẳng định giá trị bền vững của việc tham gia BHXH tự nguyện. Những năm tháng đóng góp vượt mức không chỉ bảo đảm cuộc sống an nhàn khi về hưu mà còn tạo động lực cho người LĐ tiếp tục gắn bó với chính sách. Đặc biệt, với những người chưa đạt thời gian đóng tối đa, quy định này là khích lệ lớn, giúp họ kiên trì tích lũy để xây dựng tương lai ổn định và bền vững.

Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống Bảo hiểm xã hội đa tầng

Một trong những nội dung sửa đổi, bổ sung lớn của Luật BHXH năm 2024 là bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng.

Theo quy định, đây là loại hình BHXH do ngân sách nhà nước bảo đảm, được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hàng tháng đối với người cao tuổi. Cụ thể:

- Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hàng tháng thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

- Công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

- Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ. Định kỳ
3 năm, Chính phủ rà soát, xem xét việc điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội.

- Được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế khi đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, khi chết thì tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.

Hưởng trợ cấp hàng tháng và bảo hiểm y tế khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội

Cụ thể, theo Điều 23 Luật BHXH năm 2024 quy định:

- Công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng của mình.

- Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hàng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người LĐ.

- Mức trợ cấp hàng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng và được áp dụng việc điều chỉnh mức hưởng như đối với quy định về điều chỉnh lương hưu.

- Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa nhận và được hưởng trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện theo quy định.

Như vậy, Luật BHXH năm 2024 đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người LĐ bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Chính sách hỗ trợ mức đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện từ ngân sách nhà nước

Hiện nay, ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHXH tự nguyện, với tỷ lệ 30% cho hộ nghèo, 25% cho hộ cận nghèo và 10% cho các đối tượng khác, áp dụng tối đa trong 10 năm. Mức hỗ trợ tính trên mức đóng hàng tháng của chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn.

Tuy nhiên, theo Dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện, mức hỗ trợ trên dự kiến sẽ tăng lên, bao gồm
2 phương án:

Phương án 1: Hỗ trợ 50% đối với người thuộc hộ nghèo, 40% đối với người thuộc hộ cận nghèo, 30% đối với người thuộc dân tộc thiểu số, 20% đối với các đối tượng khác.

Phương án 2: Hỗ trợ 30% đối với người thuộc hộ nghèo, 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo, 20% đối với người thuộc dân tộc thiểu số và 10% đối với các đối tượng khác.

Người tham gia BHXH tự nguyện thuộc nhiều đối tượng được hỗ trợ ở nhiều mức khác nhau thì được hỗ trợ theo mức hỗ trợ cao nhất. Khuyến khích các địa phương, cơ quan, tổ chức và cá nhân hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện.

Chính sách này không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính mà còn tăng sức hấp dẫn của BHXH tự nguyện. Người dân, đặc biệt là LĐ tự do, nông dân và hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, sẽ có thêm động lực để tham gia, bảo đảm quyền lợi an sinh xã hội lâu dài.

Luật BHXH năm 2024 là một bước tiến lớn trong việc cải cách chính sách an sinh xã hội tại Việt Nam. Trong đó, nhiều điểm mới liên quan đến BHXH tự nguyện cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước đối với nhóm LĐ yếu thế.

Với sự hỗ trợ tích cực từ ngân sách nhà nước, sự gia tăng quyền lợi và mở rộng đối tượng thụ hưởng, chính sách ngày càng nhân văn, trở thành "bệ đỡ" vững chắc, giúp người LĐ tự do an tâm hơn trên con đường xây dựng cuộc sống ổn định, bền vững./.

BHXH tỉnh Long An