Chính sách chưa đồng hành với người nộp thuế

Bộ Tài chính cho biết, mức GTGC nói trên khi được áp dụng dự kiến sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 21.000 tỷ đồng/năm (năm 2024, thu từ thuế thu nhập cá nhân là 186.300 tỷ đồng, tương ứng 9,12% tổng thu ngân sách).

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, nếu chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh gần nhất, Chính phủ phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức GTGC. Trong khi đó, theo Cục Thống kê, so với năm 2020 (thời điểm điều chỉnh mức GTGC gần nhất), dự kiến đến hết năm 2025, CPI lũy kế biến động hơn 21%.

PGS-TS Đinh Dũng Sỹ, chuyên gia pháp luật, cho rằng, căn cứ vào tốc độ tăng CPI và thu nhập bình quân đầu người những năm qua thì mức điều chỉnh GTGC tăng 40% là hợp lý. Tuy nhiên, mức GTGC cho người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng là thấp. Với các nước đang phát triển như Việt Nam, nhiều người còn khó khăn vì thu nhập thấp thì để bảo đảm cuộc sống cho người dân, cần nâng mức GTGC cho người phụ thuộc cao hơn, bằng khoảng 50% so với mức GTGC của người nộp thuế, tương đương 7,5 triệu đồng/tháng là phù hợp.

Bên cạnh đó, có những ý kiến cũng cho rằng, cần xem xét điều chỉnh mức GTGC và mức nộp thuế không áp dụng chung cho tất cả các đối tượng và khu vực, do hiện tại tiền lương tối thiểu cũng đang phân theo vùng.

Năm 2025, người dân đối mặt với rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ cùng những biến động về giá cả (CPI dự kiến tăng trên 21%) thì chính sách cần phải góp phần tạo động lực để người nộp thuế tích lũy, tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nếu để điều chỉnh vào kỳ tính thuế năm 2026 và quyết toán vào quý 1-2027 thì sẽ khiến người nộp thuế tiếp tục chịu thiệt thêm 1 năm, trong khi chi phí sinh hoạt đã tăng mạnh.

Chính sách thuế cần đi trước một bước so với diễn biến giá cả, vì thế việc áp dụng GTGC từ năm 2026 (áp dụng cho quyết toán thuế năm 2025) là hợp lý vì vừa kịp thời, vừa khả thi, tạo bước đệm cho người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tiếp tục tăng. Đây cũng là cách chính sách tài khóa thể hiện vai trò “bạn đồng hành” với người nộp thuế, góp phần giữ ổn định xã hội và nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách nhà nước.

QUANG MINH